Uticaj težine opstruktivne sleep apneje (OSA) i telesnog sastava na redoks status kod pacijenata sa OSA
Sažetak
Uvod/Cilj. Sve je više istraživanja o postojanju sistemskog oksidativnog stresa kod pacijenata sa opstruktivnom apnejom u snu (OSA), kao mogućoj vezi OSA sa endotelnom disfunkcijom i bolestima kardiovaskularnog sistema. Mora se uzeti u obzir i postojanje komorbiditeta, pre svega gojaznosti, koji mogu doprineti oksidativnom stresu nezavisno od OSA. Cilj ovog rada bio je da pokaže da li težina OSA doprinosi povećanom nivou sistemskog oksidativnog stresa i smanjenju antioksidativnog kapaciteta, nezavisno od indeksa telesne mase (BMI) i telesnog sastava kod pacijenata sa OSA. Metode. Istraživanjem je bilo obuhvaćeno 128 pacijenata sa OSA. Na osnovu sleep studije – polisomnografije, ispitanici su bili podeljeni u dve grupe prema apnea-hypopnea indeksu (AHI): AHI < 15 i AHI ≥ 15. Stanje uhranjenosti je procenjeno pomoću BMI i telesnog sastava. Telesni sasatav je određen pomoću whole-body DEXA skenera (Hologic QDR-4000). Redoks status pacijenata sa OSA je određivan pomoću koncentracije NO u plazmi i nivoa redukovanog glutationa (GSH) u plazmi kao markera antioksidativnog kapaciteta. Rezultati. U grupi sa AHI ≥ 15 bila je nađena značajno veća srednja vrednost koncentracije NO u plazmi u odnosu na pacijente sa OSA i AHI < 15 (1,269 ± 0.789 vs 0.462 ± 0.373 nmol/mL, p = 0,001), dok je značajno veći nivo GSH u plazmi bio u grupi sa AHI < 15 u odnosu na grupu sa AHI ≥ 15 (238,08 ± 84,37 vs 172,77 ± 83,88 mg/mL, p = 0,04). Nezavisni prediktori nivoa GSH u plazmi (multivarijantna regresiona analiza) bili su: index desaturacije (ODI) [B = -0.157; 95% granice poverenja (CI): -0.262–0.053], srednja vrednost SatO2 (B = - 4.76; 95% CI: -9.21–0.306) i minimalna SatO2 (B = 0.118; 95% CI: 0.03–0.206). Kao nezavisni prediktor koncentracije NO u plazmi izdvojio se ODI (B = 0,038; 95% CI: 0,011–0,065). Nije postojala statistički značajna razlika između srednjih vrednosti BMI i parametra za procenu telesnog sastava u grupi sa AHI < 15 i AHI ≥ 15. Nijedan od parametara za procenu stanja uhranjenosti i telesnog sastava nije značajno uticao na ispitivane parametre sistemskog oksidativnog stresa. Zaključak. Sa povećanjem težine OSA smanjuje se antioksidacijski kapacitet i raste nivo sistemskog oksidativnog stresa. Stepen desaturacije tokom spavanja ima značajan uticaj na redoks status pacijenata sa OSA, nezavisno od stanja uhranjenosti i telesnog sastava.
Reference
Stradling JR, Chadwick GA, Frew AJ. Changes in ventilation and its components in normal subjects during sleep. Thorax 1985; 40(5): 364‒70.
Feng J, Zhang D, Chen B. Endothelial mechanisms of endothe-lial dysfunction in patients with obstructive sleep apnea. Sleep Breath 2012; 16(2): 283‒94.
Jelic S, Le Jemtel TH. Inflammation, oxidative stress, and the vascular endothelium in obstructive sleep apnea. Trends Car-diovasc Med 2008; 18(7): 253‒60.
Keaney JF Jr, Larson MG, Vasan RS, Wilson PW, Lipinska I, Corey D, et al. Obesity and systemic oxidative stress: clinical correlates of oxidative stress in the Framingham Study. Arte-rioscler Thromb Vasc Biol 2003; 23(3): 434‒9.
Borrud LG, Flegal KM, Looker AC, Everhart JE, Harris TB, Shepherd JA. Body composition data for individuals 8 years of age and older: U.S. population, 1999–2004. Vital Health Stat 11 2010; (250): 1‒87.
Green LC, Wagner DA, Glogowski J, Skipper PL, Wishnok JS, Tannenbaum SR. Analysis of nitrate, nitrite, and [15N]nitrate in biological fluids. Anal Biochem 1982; 126(1): 131‒8.
Beutler E. Catalase. In: Beutler E, editor. Red cell metabolism, a manual of biochemical methods. 3rd ed. New York: Grune and Stratton; 1982. p. 105‒6.
Makris D, Ntalapascha M, Zakynthinos E. The association be-tween oxidative stress and obstructive sleep apnea syndrome. Sleep Breath 2013; 17(2): 451.
Ntalapascha M, Makris D, Kyparos A, Tsilioni I, Kostikas K, Gourgoulianis K, et al. Oxidative stress in patients with obstruc-tive sleep apnea syndrome. Sleep Breath 2013; 17(2): 549‒55.
Simiakakis M, Kapsimalis F, Chaligiannis E, Loukides S, Sitaras N, Alchanatis M. Lack of effect of sleep apnea on oxidative stress in obstructive sleep apnea syndrome (OSAS) patients. PLoS One 2012; 7(6): e39172.
Svatikova A, Wolk R, Lerman LO, Juncos LA, Greene EL, McConnell JP, et al. Oxidative stress in obstructive sleep ap-noea. Eur Heart J 2005; 26(22): 2435‒9.
Fujita K, Nishizawa H, Funahashi T, Shimomura I, Shimabukuro M. Systemic oxidative stress is associated with visceral fat ac-cumulation and the metabolic syndrome. Circ J 2006; 70(11): 1437‒42.