Vrednosti hepatičnih enzima kod povreda jetre vatrenim oružijem, I–III stepena

  • Miodrag Radunović Clinical Centre of Montenegro, Podgorica, Montenegro
  • Marko Vuković Odjeljenje za sudsku medicinu, Klinički centar Crne Gore
  • Nemanja Radojević Clinical Centre of Montenegro, Podgorica, Montenegro
  • Ranko Lazović Clinical Centre of Montenegro, Podgorica, Montenegro
  • Miroslav Radunović University of Montenegro, Faculty of Medicine, Podgorica, Montenegro
DOI: https://doi.org/10.2298/VSP161215042R
Ključne reči: rana vatrenim oružjem;, jetra;, povrede, indeksi težine;, aminotransferaze.

Sažetak


Uvod/Cilj. Jetra je jedan od najčešće povređivanih organa kod pacijenata sa povredama zadobijenim projektilima male početne brzine. Cilj rada bio je da se utvrdi korelacija izme­đu vrednosti jetrenih enzima, aspartat aminotransferaze (AST) i alanin aminotransferaze (ALT), kao i korelacija između i skora na Internacionalnoj skali za merenje ozbiljnosti povreda (ISS) među pacijentima sa strelnim povredama jetre. Metode. Ispitivanjem je bilo obuhvaćeno 30 bolesnika sa strelnim povredama jetre. Oni su bili podeljeni u tri grupe u skladu sa sistemom vrednovanja Američke asocijacije za traumatsku hirurgiju. Studijom su obuhvaćeni ispitanici sa prvim (I), drugim (II) i trećim stepenom strelnih povreda jetre. Nivoi AST i ALT mereni su inicijalno, kao i svakog narednog dana, do petog dana posle traume, u cilju određivanja enzima koji bi bio bolji prediktor stepena ozbiljnosti strelnih povreda jetre. Rezultati. Pozitivna korelacija sa niskogradusnim strelnim povredama jetre utvrđena je za ALT nultog dana, kao i prvog i drugog posttraumatskog dana. Pored toga, AST/ALT odnos najbolje je korelisao sa II stepenom oštećenja jetre tokom svih pet dana posle traume. Nađena je pozitivna korelacija između vrednosti ALT i ISS (p < 0.05). Zaključak. Našom studijom je dokazano da je ALT bolji indikator strelnih povreda jetre u odnosu na AST, sa jakom prediktivnom vrednošću u od­no­su na stepen povrede, prvih dana posle traume. Taj enzim bi mogao biti pouzdan, lako dostupan i jeftin indikator kom­pleksnosti strelnih povreda jetre. Pored toga, prediktivna vrednost ALT je značajnija za I i II stepen povrede. Korelacija između enzima AST i ALT postoji samo za II stepen strelnih povreda jetre, ali ne i uopšteno.

Reference

REFERENCES

Feliciano DV, Burch JM, Spjut-Patrinely V, Mattox KL, Jordan GL. Abdominal gunshot wounds. An urban trauma center's experi¬ence with 300 consecutive patients. Ann Surg 1988; 208(3): 362–70.

Croce MA, Fabian TC, Menke PG, Waddle-Smith L, Minard G, Kudsk KA, et al. Nonoperative management of blunt hepatic trauma is the treatment of choice for hemodynamically stable patients. Results of a prospective trial. Ann Surg 1995; 221(6): 744–53; discussion 753–5.

Beal SL. Fatal hepatic hemorrhage: An unresolved problem in the management of complex liver injuries. J Trauma 1990; 30(2): 163–9.

Baker SP, O'Neill B, Haddon W, Long WB. The injury severity score: A method for describing patients with multiple injuries and evaluating emergency care. J Trauma 1974; 14(3): 187–96.

Coccolini F, Catena F, Moore EE, Ivatury R, Biffl W, Peitzman A, et al. WSES classification and guidelines for liver trauma. World J Emerg Surg 2016; 11: 50.

Bruhn PJ, Østerballe L, Hillingsø J, Svendsen LB, Helgstrand F. Post¬traumatic levels of liver enzymes can reduce the need for CT in children: A retrospective cohort study. Scand J Trauma Resusc Emerg Med 2016; 24(1): 104.

Nishida T, Fujita N, Nakao K. A multivariate analysis of the prog¬nostic factors in severe liver trauma. Surg Today 1996; 26(6): 389–94.

Cogbill TH, Moore EE, Feliciano DV, Jurkovich GJ, Morris JA, Mucha P. Hepatic enzyme response and hyperpyrexia after se-vere liver injury. Ann Surg 1992; 58(7): 395–9.

Koyama T, Skattum J, Engelsen P, Eken T, Gaarder C, Naess PA. Surgical intervention for paediatric liver injuries is almost his-tory: A 12-year cohort from a major Scandinavian trauma cen-tre. Scand J Trauma Resusc Emerg Med 2016; 24(1): 139.

Tinkoff G, Esposito TJ, Reed J, Kilgo P, Fildes J, Pasquale M, et al. American Association for the Surgery of Trauma Organ Injury Scale I: Spleen, liver, and kidney, validation based on the Na-tional Trauma Data Bank. J Am Coll Surg 2008; 207(5): 646–55.

Narci A, Solak O, Turhan-Haktanir N, Ayçiçek A, Demir Y, Ela Y, et al. The prognostic importance of trauma scoring systems in pediatric patients. Pediatr Surg Int 2009; 25(1): 25–30.

Zagory JA, Dossa A, Golden J, Jensen AR, Goodhue CJ, Upperman JS. Re-evaluation of liver transaminase cutoff for CT after pe-diatric blunt abdominal trauma. Pediatr Surg Int 2017; 33(3): 311–6.

Tan K, Bang S, Vijayan A, Chiu M. Hepatic enzymes have a role in the diagnosis of hepatic injury after blunt abdominal trauma. Injury 2009; 40(9): 978–83.

Lee W, Kuo L, Cheng Y, Chen C, Lin Y, Lin T, et al. Combina-tion of white blood cell count with liver enzymes in the diag-nosis of blunt liver laceration. Am J Emerg Med 2010; 28(9): 1024–9.

Objavljeno
2021/01/08
Broj časopisa
Vol. 75 Br. 11 (2018): Vojnosanit pregl
Rubrika
Kratko saopštenje