Hirurško lečenje kolorektalnog karcinoma u Srbiji od 2010. do 2014. godine: procena registara više centara
Sažetak
Uvod/Cilj. Hirurški registri i baze podataka su posebno vredni za praćenje karakteristika lečenja i otkrivanje potencijalnih problema kod karcinoma. Za bolesnike sa kolorektalnim karcinomom (KRK) u Srbiji, podaci o primljenoj terapiji, faktorima koji mogu imati uticaja na ishod, odnosno da li je lečnje uspešno i odgovarajuće ili ne, trenutno nisu sistematizovano obrađeni. Cilj rada bio je uspostavljanje baze usaglašenih podataka o hirurškom lečenju KRK u različitim državnim bolnicama širom Srbije i procena ishoda operativnog lečenja obolelih od KRK u periodu od 2010. do 2014. godine. Metode. Istraživanjem su obuhvaćena 52 državna hirurška centra u Srbiji u kojima su sakupljani brojčani podaci o bolesnicima podvrgnutim hirurškoj resekciji KRK. Kreirana je elektronska baza podataka pod nadzorom Prve hirurške klinike Kliničkog centra Srbije, Beograd. Podaci su nezavisno sakupljani korišćenjem posebno sastavljenog standardizovanog upitnika koji je uključio broj operisanih bolesnika, lokalizaciju primarnog tumora, tip hirurške intervencije, urgentnost zahvata i postoperativni mortalitet. Rezultati. Ukupno 22 037 kolorektalnih hirurških procedura izvedeno je u Srbiji u periodu od 2010. do 2014. godine (približno 4 400 godišnje) od čega je bilo
78,5% elektivnih, a 21,5% urgentnih operacija. Najčešći uzrok urgentnih operacija bio je ileus (3 618 bolesnika, 76,4%), dok su manje česti uzroci bili perforacija (899 bolesnika, 18,9%) i krvarenje (216 bolesnika, 4,5%). Postoperativna smrtnost tokom perioda istraživanja, izražena kao procenat svih KRK intervencija, iznosila je prosečno 2,8% sa diskretnom tendencijom rasta. Na kraju studijskog perioda, 127 lekara je bilo obučeno za obavljanje kolonoskopije. Zaključak. Glavni ishod istraživanja bilo je uspostavljanje neophodnih preduslova za multicentrično sakupljanje podataka koji uključuje veliki broj obolelih od KRK. Studija je podržala pretpostavku da je razvoj nacionalne baze podataka hirurškog lečenja KRK dostižan i da može obezbediti značajan uvid u rutinsko hirurško lečenje KRK u Srbiji i doprineti uvećanju resursa za buduća istraživanja.
Reference
Jemal A, Bray F, Center MM, Ferlay J, Ward E, Forman D. Global cancer statistics. CA Cancer J Clin 2011; 61(2): 69‒90.
Siegel R, Desantis C, Jemal A. Colorectal cancer statistics, 2014. CA Cancer J Clin 2014; 64(2): 104‒17.
Mihajlović J, Pechlivanoglou P, Miladinov-Mikov M, Zivković S, Postma MJ. Cancer incidence and mortality in Serbia 1999-2009. BMC Cancer 2013; 13: 18.
Simillis C, Hompes R, Penna M, Rasheed S, Tekkis PP. A system-atic review of transanal total mesorectal excision: is this the future of rectal cancer surgery? Colorectal Dis 2016; 18(1): 19‒36.
Valentini V, Beets-Tan R, Borras JM, Krivokapić Z, Leer JW, Påhlman L, et al. (2008). Evidence and research in rectal can-cer. Radiother Oncol 2008; 87(3): 449‒74.
Chang GJ, Rodriguez-Bigas MA, Skibber JM, Moyer VA. Lymph node evaluation and survival after curative resection of colon cancer: systematic review. J Natl Cancer Inst 2007; 99(6): 433‒41.
Nelson H, Petrelli N, Carlin A, Couture J, Fleshman J, Guillem J, et al. National Cancer Institute Expert Panel. Guidelines 2000 for colon and rectal cancer surgery. J Natl Cancer Inst 2001; 93(8): 583‒96.
Forsea AM. Cancer registries in Europe-going forward is the only option. Ecancermedicalscience 2016; 10: 641.
Banković Lazarević D, Krivokapić Z, Barišić G, Jovanović V, Ilić D, Veljković M. Organized colorectal cancer screening in Serbia - the first round within 2013–2014. Vojnosanit Pregl 2016; 73(4): 360‒7.
Scepanovic M, Jovanovic O, Keber D, Jovanovic I, Miljus D, Nikolic G, et al. Faecal occult blood screening for colorectal cancer in Serbia: a pilot study. Eur J Cancer Prev 2017; 26(3): 195‒200.
von Karsa L, Patnick J, Segnan N, Atkin W, Halloran S, Lansdorp-Vogelaar I, et al. Group, European Colorectal Cancer Screen-ing Guidelines Working. European guidelines for quality as-surance in colorectal cancer screening and diagnosis: overview (2013) European guidelines for quality assurance in colorectal cancer screening and diagnosis: overview and introduction to the full supplement publication. Endoscopy 2013; 45(1): 51‒9.
Fecho K, Lunney AT, Boysen PG, Rock P, Norfleet EA. Postoper-ative mortality after inpatient surgery: Incidence and risk fac-tors. Ther Clin Risk Manag 2008; 4(4): 681‒8.
Jakobson T, Karjagin J, Vipp L, Padar M, Parik AH, Starkopf L, et al. Postoperative complications and mortality after major gastrointestinal surgery. Medicina (Kaunas). 2014; 50(2): 111‒7.
Morris E J, Taylor EF, Thomas JD, Quirke P, Finan PJ, Coleman MP, et al. Thirty-day postoperative mortality after colorectal cancer surgery in England. Gut 2011; 60(6): 806‒13.