Reakcija zenice oka pilota ratnog vazduhoplovstva i protivvazduhoplovne odbrane tokom izlaganja +Gz ubrzanju
Sažetak
Uvod/Cilj. U avijaciji su vidne funkcije značajne zbog praćenja signala na instrument tablama, kao i znakova okoline. Od samog početka razvoja vazduhoplovstva, funkciji vida se pridaje izuzetan značaj. Uticaj +Gz ubrzanja na organ vida je veoma važan za istraživanja u vazduhoplovnoj medicini. Vidne funkcije su najvažnije od svih čulnih funkcija kako u pogledu bezbednosti letenja, tako i za kvalitet izvršavanja letačkih zadataka. Visok početni stepen ubrzanja može izazvati promene u dijametru zenice oka pilota i izazvati značajne promene u funkciji vida. Međutim, važno je održati vidne funkcije zbog brze orijentacije pilota u prostoru. Cilj istraživanja je bio da se utvrdi da li postoji reakcija zenice oka kod pilota ratnog vazduhoplovstva (RV) i protivvazduhoplovne odbrane (PVO), kao i promene u njenom dijametru tokom izlaganja +Gz ubrzanju u humanoj centrifugi. Metode. Ispitivanje je izvršeno kod 65 pilota RV i PVO starosti od 28 do 45 godina. Piloti su izlagani ubrzanju od +5,5Gz do +7Gz. Posmatrali smo dobijene razlike u širini zenice u zavisnosti od stepena ubrzanja, u periodu od tri uzastopna dana. Rezultati. Promene dijametra zenice tokom izlaganja različitim visokim vrednostima ubrzanja tokom tri dana testiranja, merene pre, tokom i nakon izlaganja različitim vrednostima ubrzanja, bile su statistički značajno različite. Nije uočena statistički značajna razlika u vrednostima dijametra zenica izmerenih pre testa prvog, drugog i trećeg dana kada su piloti izlagani istim vrednostima ubrzanja. U toku testa, dijametar zenica bio je statistički značajno veći nego pre testa. Zaključak. Došlo je do prolaznih promena u dijametru zenice pilota podvrgnutih +7Gz ubrzanju. Izlaganje vrednostima od +5,5Gz ubrzanja piloti mogu da podnesu bez većih promena u dijametru zenice. Fiziološka trenaža pilota u humanoj centrifugi, gde su prisutni uslovi realnog G ubrzanja, poboljšava njihovu toleranciju na ubrzanje što je važno za bezbednost letenja.
Reference
Pavlović M. Fundamentals of aeronautical medicine. Book No 1831. Belgrade: Media centar “Odbrana”; 2014. p. 71‒9. (Serbian)
Pavlović M. Validity of the experimental model of spatial diso-rientation, moderate hypoxia and + Gz acceleration in pilot selection [dissertation]. Belgrade: Faculty of Technology and Metallurgy, University of Belgrade; 2006. (Serbian)
Rainford D, Gradwell DP. Ernsting’s aviation Medicine. 4th ed. London: Hodder Arnold; 2006.
Rudnjanin S. Degree of tolerability + Gz of acceleration in primary selection as a prognostic sign for the needs of second-ary selection of pilots [dissertation]. Belgrade: Military Medi-cal Academy; 1997. (Serbian)
Kanski JJ. Clinical ophthalmology. Belgrade: Data status; 2002.
Guyton AC. Medical Physiology. 3rd ed. Zagreb: Medicinska knjiga; 1969.
Rehnberg L, Ashcroft A, Baers JH, Campos F, Cardoso RB, Velho R, et al. Three Methods of Manual External Chest Compres-sions During Microgravity Simulation. Aviat Space Environ Med 2014; 85(7): 687‒93.
Kornilova LN, Naumov IA, Azarov KA, Sagalovitch VN. Gaze control and vestibular-cervical-ocular responses after pro-longed exposure to microgravity. Aviat Space Environ Med 2012; 83(12): 1123‒34.
Taibbi G, Kaplowitz K, Cromwell RL, Godley BF, Zanello SB, Vizzeri G. Effects of 30-day head-down bed rest on ocular structures and visual function in a healthy subject. Aviat Space Environ Med 2013; 84(2): 148‒54.
Wang Y, Guo X, Liu Q, Xiao H, Bai Y. Three-Dimensional Measurement Applied in Design Eye Point of Aircraft Cock-pits. Aerosp Med Hum Perform 2018; 89(4): 371‒6.
Lange B, Nielsen RT, Skejø PB, Toft P. Centrifuge-induced neck and back pain in F-16 pilots: a report of four cases. Aviat Space Environ Med 2013; 84(7): 734‒8.
Chou PI, Wen TS, Wu YC, Horng CT, Liu CC. Contrast sensi-tivity after +Gz acceleration. Aviat Space Environ Med 2003; 74(10): 1048‒51.
Curdt Christiansen C, Drageger J, Kriebel J. Principles and Prac-tice of Aviation Medicine. 1st ed. London: World Scientific Publishing Company; 2009.
Tsai ML, Horng CT, Liu CC, Shieh P, Hung CL, Lu DW, et al. Ocular responses and visual performance after emergent accel-eration stress. Invest Ophthalmol Vis Sci 2011; 52(12): 8680‒5.
Feigl B, Stewart I, Brown B. Experimental hypoxia in human eyes: implications for ischaemic disease. Clin Neurophysiol 2007; 118(4): 887‒95.
Yu CS, Wang EM, Li WC, Braithwaite G. Pilots' visual scan patterns and situation awareness in flight operations. Aviat Space Environ Med 2014; 85(7): 708‒14.
Cheung B, Hofer K. Acceleration effects on pupil size with con-trol of mental and environmental factors. Aviat Space Envi-ron Med. 2003; 74(6 Pt 1):669-674.
Guyton AC, Hall JE. Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 1996.
Johnston BJ, Iremonger GS, Hunt S, Beattie E. Hypoxia training: symptom replication in experienced military aircrew. Aviat Space Environ Med 2012; 83(10): 962‒7.
Tsai ML, Liu CC, Wu YC, Wang CH, Shieh P, Lu DW, et al. Ocular responses and visual performance after high- accelera-tion force exposure. Invest Ophthalmol Vis Sci 2009; 50(10): 4836‒9.
Yao Y, Wang Q, Liu Q, Li M, Liu S. Changes of eye movement and pupil diameter of pilots during final approach (abstract). 63rd Internnational Congress of Aviation and Space Medicine; 2015 Sep 20‒24; Oxford, UK: Oxford University Press; 2015.