Anatomska i funkcionalna studija slabinskog mišića i butnog živca u korelaciji sa dijametrima karlice

  • Aleksandar Vojvodić Clinical Center of Zemun, Department of Orthopedic Surgery, Belgrade, Serbia
  • Aleksandar Matić University of Kragujevac, Faculty of Medical Sciences, Department of Orthopedic Surgery, Kragujevac, Serbia
  • Jelena Mihailović Mayo Clinic, Department of Radiology, Rochester, MN, USA
  • Predrag Bjelogrlić University of St Andrews, Faculty of Medicine, Department of Anatomy and Clinical Skills, Scotland, UK
  • Laslo Puškaš University of Belgrade, Faculty of Medicine, Institute of Anatomy “Niko Miljanić”, Belgrade, Serbia
  • Lazar Stijak University of Belgrade, Faculty of Medicine, Institute of Anatomy “Niko Miljanić”, Belgrade, Serbia
  • Dubravka Aleksić University of Belgrade, Faculty of Medicine, Institute of Anatomy “Niko Miljanić”, Belgrade, Serbia
  • Branka Filipović University of Belgrade, Faculty of Medicine, Belgrade, Serbia; University Clinical Hospital Center “Dr Dragiša Mišović – Dedinje“, Department of Gastroenterology, Belgrade, Serbia
  • Biserka Vukomanović-Djurdjević University of Defence, Faculty of Medicine of the Military Medical Academy, Belgrade, Serbia
  • Slobodan Kapor University of Belgrade, Faculty of Medicine, Institute of Anatomy “Niko Miljanić”, Belgrade, Serbia
DOI: https://doi.org/10.2298/VSP221129025V
Ključne reči: anatomija;, n.femoralis;, karlica;, mišići, slabinski;, pol, faktor

Sažetak


Uvod/Cilj. Slabinsko-bedreni mišić [musculus (m.) iliopsoas] vodi poreklo od grčke reči psóa što znači slabina i predstavlja jedini mišić u telu koji ima anatomske preduslove da istovremeno i direktno doprinosi stabilnosti i pokretu trupa, karlice i nogu. M. iliopsoas pripada unutrašnjoj grupi mišica bedra i čini deo zadnjeg trbušnog zida. Ovaj mišić je glavni pregibač (fleksor) u zglobu kuka i funkcionalno je bitan za pravilno držanje tela, hodanje, trčanje i ostale fizičke aktivnosti. Cilj rada bio je da se ispita povezanost anatomskih dimenzija karlice i butnog živca [nervus (n.) femoralis], kao i odnos tih parametara sa proksimalnim pripojem m. psoas major-a. Metode. Istraživanje je sprovedeno na Medicinskom fakultetu Univerziteta u Beogradu, na kadaverskom materijalu Instituta za Anatomiju „Niko Miljanić“. Za potrebe merenja iskorišćeno je 14 kadavera, sedam kadavera muškog i sedam ženskog pola, starosne dobi od 67–79 godina. Merni instrumenti korišćeni u istraživanju bili su lenjir i elektronski digitalni kaliper (merni opseg 0–500 mm, rezolucija 0,01 mm). Statistička obrada podataka izvršena je u programu SPSS 11.0, primenom Mann-Whitney U testa. Rezultati. Utvrđena je značajna statistička razlika u širini karlice između kadavera muškog i ženskog pola, koja se manifestovala smanjenjem bituberalne linije kod osoba ženskog pola, dok za dijametar bispinalne linije nije utvrđena značajna razlika između polova. Smanjenje bituberalne linije kod osoba ženskog pola bilo je praćeno povećanjem širine proksimalnog pripoja m. psoas major-a, uz statistički značajno smanjenje dužine proksimalnog pripoja. Takođe, vertikalno rastojanje od mesta izlaska n. femoralis-a iz samog mišića do bispinalne linije, bilo je značajno smanjeno u ispitivanom uzorku osoba muškog pola. Zaključak. Na osnovu prikazanih rezultata, možemo pretpostaviti da će se kod žena češće, u odnosu na osobe muškog pola, zbog manje bituberalne i bispinalne linije, odnosno uže karlice, javljati kraći proksimalni pripoj m. psoas major-a, sa većom širinom (nivo L2–L5), a samim tim i dužim vertikalnim rastojanjem izlaska n. femoralis-a u odnosu na bispinalnu liniju. Takvi rezultati ukazuju na to da postoji uska povezanost između anatomskih parametara karlice i varijacija proksimalnog pripoja m. iliopsoas-a, što može uticati na rastojanje izlaska n. femoralis-a iz mišića

Reference

Andersson E, Oddsson L, Grundström H, Thorstensson A. The role of the psoas and iliacus muscles for stability and movement of the lumbar spine, pelvis and hip. Scand J Med Sci Sports 1995; 5(1): 10‒6.

Arbanas J, Starčević-Klasan G, Malnar D. Composition of the psoas major muscle regarding its complex function. Med Flum [Internet] 2012 [accessed on: 2023 June 29]; 48(2): 123–30. Available from: https://hrcak.srce.hr/84186 (Croatian)

Bordoni B, Varacallo M. Anatomy, Bony Pelvis and Lower Limb, Iliopsoas Muscle. [updated 2023 Apr 24]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023. [cited 2023 May]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.

gov/books/NBK531508/

Mrvaljević D. Anatomy of the lower limb. 2nd edition. Bel-grade: Faculty of Medicine, University of Belgrade; 2018. p.31–4.

Jelev L, Shivarov V, Surchev L. Bilateral variations of the psoas major and the iliacus muscles and presence of an undescribed variant muscle--accessory iliopsoas muscle. Ann Anat 2005; 187(3): 281‒6.

Siccardi MA, Tariq MA, Valle C. Anatomy, Bony Pelvis and Lower Limb: Psoas Major. [updated 2022 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publish-ing; 2018 [cited 2018 Dec 13]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK535418/

Basinger H, Hogg JP. Anatomy, Abdomen and Pelvis: Femoral Triangle. [updated 2023 Mar 11]. In StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2019 [cited 2019 Apr 29]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/boo

ks/NBK541140/

Kapor S, Puškaš L, Vojvodić A, Mališ M, Bjelogrlić P, Cezayirli E, et al. Anatomically high division of sciatic nerve and its clini-cal significance. Vojnosanit Pregl 2021; 78(10): 1060–4.

Yoshio M, Murakami G, Sato T, Sato S, Noriyasu S. The function of the psoas major muscle: passive kinetics and morphological studies using donated cadavers. J Orthop Sci 2002; 7(2): 199–207.

Laible C, Swanson D, Garofolo G, Rose DJ. Iliospoas Syndrome in Dancers. Orthop J Sports Med 2013; 1(3): 2325967113500638.

Johnson MA, Polgar J, Weightman D, Appleton D. Data on the distribution of fibre types in thirty-six human muscles: An au-topsy study. J Neurol Sci 1973; 18(1): 111‒29.

Kimura T. Composition of psoas major muscle fibers compared among humans, orangutans and monkeys. Z Morphol Anthro-pol 2002; 83(2–3): 305‒14.

Zheng A, Rahkila P, Vuori J, Rasi S, Takala T, Väänänen HK. Quantification of carbonic anhydrase III and myoglobin in dif-ferent fiber types of human psoas muscle. Histochemistry 1992; 97(1): 77–81.

Arbanas J, Klasan GS, Nikolić M, Jerković R, Miljanović I, Malnar D. Fibre type composition of the human psoas major muscle with regard to the level of its origin. J Anat 2009; 215(6): 636‒41.

Kepler CK, Bogner EA, Herzog RJ, Huand RC. Anatomy of the psoas muscle and lumbar plexus with respect to the surgical approach for lateral transpsoas interbody fusion. Eur Spine J 2011; 20(4): 550–6.

Mladonado P, Slocum PD, Chin K, Corton M. Anatomic relation-ships of psoas muscle: clinical applications to psoas hitch ure-teral reimplantation. Am J Obstet Gynecol 2014; 211(5): 563. e1–6.

Regev GJ, Chen L, Dhawan M, Lee YP, Garfin SR, Kim CW. Morphometric Analysis of the ventral nerve roots and retro-peritoneal vessels with respect to the minimally invasive lat-eral approach in normal and deformed spines. Spine (Phila Pa 1976) 2009; 34(12): 1330–5.

Kirchmair L, Lirk P, Colvin J, Mitterschiffthaler G, Moriggl B. Lumbar plexus and psoas major muscle: not always as ex-pected. Reg Anesth Pain Med 2008; 33(2): 109–14.

Güvençer M, Akyer P, Iyem C, Tetik S, Naderi S. Anatomic con-siderations and the relationship between the piriformis muscle and the sciatic nerve. Surg Radiol Anat 2008; 30(6): 467‒74.

Objavljeno
2023/11/02
Broj časopisa
Vol. 80 Br. 10 (2023): Vojnosanitetski pregled
Rubrika
Originalni članak