Stepen znojenja i unos tečnosti kod mladih elitnih košarkaša na Prvenstvu Evrope FIBA U20
Sažetak
Uvod/Cilj. Prethodna istraživanja u mnogim sportovima ukazuju da kontinuirano vežbanje, posebno pri visokim temperaturama, može da prouzrokuje obilan stepen znojenja i gubitak vode i elektrolita, smanjujući na taj način sportsku sposobnost. Mnoge od ovih studija sprovedene su u toku treninga, ali retko za vreme nekog zvaničnog takmičenja. Cilj ove studije bio je da se odredi stepen hidracije pre i posle utakmice, unos tečnosti i gubitak tečnosti putem znojenja kod mladih košarkaša tokom šampionata Evrope za mlađe od 20 godina. Metode. Studija je sprovedena na 96 košarkaša, starosti 19 ± 0,79 iz osam nacionalnih timova. Ambijetalna temeratura iznosila je 30 ± 2ºC, vlažnost 55 ± 4%, a prosečno aktivno vreme u utakmici 18,8 ± 10,5 minuta. Praćeni su sledeći parametri hidracije: količina popijene tečnosti, količina izlučenog urina, stepen znojenja, procenat dehidracije, parametri urina (specifična težina, boja i osmolarnost), telesna masa i površina tela. Rezultati. Našli smo da je prosečni unos tečnosti iznosio 1,79 ± 0,8 L/h, stepen znojenja 2,7 ± 0,9 L/h, količina izlučene tečnosti 55 ± 61 mL, a procenat dehidracije 0,99 ± 0,7%. Na osnovu osmolarnosti urina, više od 70% igrača bilo je dehidrirano pre utakmice i taj proces se nastavio u toku utakmice. Razlika u telesnoj masi (0,9 ± 0,7 kg) pre i posle utakmice bila je statistički značajna. Postojale su statistički značajne korelacije između stepena znojenja i količine unete tečnosti, osmolarnosti urina, gubitka telesne mase, površine tela i stepena dehidracije. Količina unete tečnosti korelisala je sa stepenom dehidracije, gubitkom telesne mase, specifičnom težinom urina i bojom urina. Stepen znojenja, koji se razlikovao između timova, bio je najviši kod centara kada je izračunovan u odnosu na efektivno vreme u toku igre. Zaključak. Većina košarkaša započinje takmičenje dehidrirana, ne uspeva da kompenzuje gubitak znoja u toku utakmice i nastavlja da bude dehidrirana bez obzira na vrstu unete tečnosti. Ovi rezultati ukazuju da strategija hidracije mora biti pažljivo razmatrana, ne samo od strane igrača već i od trenera i timskih lekara.
Ključne reči:
košarka; voda-elektroliti, balans; znojenje; dehidracija; evropa.Reference
Shirreffs SM, Aragon-Vargas LF, Chamorro M, Maughan RJ, Serratosa L, Zachwieja JJ. The sweating response of elite professional soccer players to training in the heat. Int J Sport Med 2005; 26(2): 90−5.
Sawka MN, Burke LM, Eichner RE, Maughan RJ, Montain SJ, Stachenfeld NS. American College of Sports Medicine position stand. Exercise and fluid replacement. Med Sci Sport Exerc 2007; 39(2): 377−90.
Maughan RJ, Shirreffs SM. Development of hydration strat-egies to optimize performance for athletes in high-intensity sports and in sports with repeated intense efforts. Scand J Med Sci Sports 2010; 20(2): 59−69.
Godek SF, Bartolozzi AR, Godek JJ. Sweat rate and fluid turnover in American football players compared with runners in a hot and humid environment. Br J Sports Med 2005; 39(4): 205−11.
Bergeron MF, Armstrong LE, Maresh CM. Fluid and electro-lyte losses during tennis in the heat. Clin Sports Med 1995; 14(1): 23−32.
Maughan RJ, Leiper JB, Shirreffs SM. Factors influencing the restoration of fluid and electrolyte balance after exercise in the heat. Br J Sports Med 1997; 31(3): 175−82.
Burke LM, Hawley JA. Fluid balance in team sports. Guide-lines for optimal practices. Sports Med 1997; 24(1): 38−54.
Sawka MN, Burke LM, Eichner ER, Maughan RJ, Montain SJ, Stachenfeld NS. Exercise and Fluid Replacement. Med Sci Sport Exerc 2007; 39(2): 377−90.
Casa DJ, Armstrong LE, Hillman SK, Montain SJ, Reiff RV, Rich BS, et al. National athletic trainers' association position statement: fluid replacement for athletes. J Athl Train 2000; 35(2): 212−24.
Armstrong LE, Maresh CM, Castellani JW, Bergeron MF, Ke-nefick RW, LaGasse KE, et al. Urinary indices of hydration status. Int J Sport Nutr 1994; 4(3): 265−79.
Harvey G, Meir R, Brooks L, Holloway K. The use of body mass changes as a practical measure of dehydration in team sports. J Sci Med Sport 2008; 11(6): 600−3.
Palmer MS, Spriet LL. Sweat rate, salt loss, and fluid intake during an intense on-ice practice in elite Canadian male junior hockey players. Appl Physiol Nutr Metab 2008; 33(2): 263−71.
Osterberg KL, Horswill CA, Baker LB. Pregame urine spe-cific gravity and fluid intake by National Basketball Asso-ciation players during competition. J Athl Train 2009; 44(1): 53−7.
Borg G. Perceived exertion as an indicator of somatic stress. Scand J Rehabil Med 1970; 2(2): 92−8.
Broad EM, Burke LM, Cox GR, Heeley P, Riley M. Body weight changes and voluntary fluid intakes during training and competition sessions in team sports. Int J Sport Nutr 1996; 6(3): 307−20.
Maughan RJ, Merson SJ, Broad NP, Shirreffs SM. Fluid intake and loss in elite soccer players during training. Int J Sport Nutr Exerc Metab 2004; 14(3): 333−46.
Havenith G, Luttikholt VG, Vrijkotte TG. The relative in-fluence of body characteristics on humid heat stress re-sponse. Eur J Appl Physiol Occup Physiol 1995; 70(3): 270−9.
Silva RP, Mundelt T, Natali AJ. Fluid balance of elite Bra-zilian soccer players during consecutive days of training. J Sport Sci 2011; 29(7): 725−32.
Maughan A, Leiper JB. Post-exercise rehydration in man: ef-fects of voluntary intake of four different beverage. Med Sci Sport Exerc 1993; 25: S2.
Minehan MR, Riley MD, Burke LM. Effect of flavor and awareness of kilojoule content of drinks on preference and fluid balance in team sports. Int J Sport Nutr Exerc Metab 2002; 12(1): 81−92.
Australian Sports Commission. Fluid Facts for Basketball. Sydney: Australian Institute of Sport; 2009. Available from: http://www.ausport.gov.au/ais/nutrition/factsheets/hydration/fluid_facts_for_basketball, [accessed on 2013 Octo-ber].
Osterberg KL, Horswill CA, Baker LB. Pregame Urine Spe-cific Gravity and Fluid Intake by National Basketball As-sociation Players During Competition. J Athl Train 2009; 44(1): 53−7.