A-test: procena funkcionalnog oporavka tokom rane rehabilitacije bolesnika na ortopedskom odeljenju – validnost sadržaja, kriterijuma i konstrukcije
Sažetak
Uvod/Cilj. A-test je dizajniran za procenu funkcionalnog oporavka bolesnika na ortopedskom odeljenju. Ovaj performance-based test sastoji se od 10 stavki za procenu 10 bazičnih aktivnosti uz pomoć šestostepene ordinalne skale (0–5). Ukupni skor je u opsegu od 0 do 50, tj. od nesposobnosti bolesnika da izvede bilo koju osnovnu aktivnost uprkos pomoći fizioterapeuta do potpune samostalnosti i sigurnosti pri izvođenju svih osnovnih aktivnosti. Cilj ove studije bio je da se ispita validnost A-testa. Metode. Ova prospektivna studija sprovedena je na ortopedskom odeljenju i obuhvatila je 120 bolesnika (60 bolesnika sa osteoartritisom kuka kojima je učinjena artroplastika kuka i 60 hirurški lečenih bolesnika sa prelomom kuka) tokom rane rehabilitacije (1–5. dan). Validnost A-testa bila je ispitana kroz 3 aspekta: validnost sadržaja – efekat poda i plafona (floor and ceiling effect), opseg, asimetrija distribucije rezultata; validnost kriterijuma – konkurentna validnost [korelacija sa skalom The University of Iowa Level of Assistance Scale (ILAS) za bolesnike sa osteoartritisom kuka i sa skalom The Cumulated Ambulation Score (CAS) za bolesnike sa prelomom kuka, Spearman-ova rank korelacija] i prediktivna validnost [The New Mobility Score (NMS) 4 nedelje nakon operacije, Mann-Whitney U-test); validnost konstrukcije – ispitane su 4 hipoteze: 1) 5. dana rehabilitacije kod bolesnika kojima je urađena artroplastika zbog osteoartritisa kuka rezultati A-testa biće u jačoj korelaciji nego sa Harris hip skorom; 2) kod bolesnika sa prelomom kuka rezultati A-testa biće značajno bolji kod onih kojima je dozvoljen oslonac na operisanu nogu toikom hoda nego kod onih kojima to nije dozvoljeno; 3) rezultat A-testa biće značajno bolji kod bolesnika sa osteoartritisom kuka nego kod onih sa prelomom kuka; 4) rezultati A-testa biće značajno bolji kod bolesnika mlađih od 65 godina nego kod onih koji imaju ≥ 65 godina. Rezultati. Ustanovljen je nizak pod (1%) i plafon (2%) efekt, opseg 0–50, koeficijent asimetrije 0,57, kao i snažna korelacija sa ILAS-om za bolesnike sa osteoartritisom kuka (r = -0,97, p = 0,000) i sa CAS-om za bolesnike sa prelomom kuka (r = 0,91, p = 0,000). Bolesnici koji su imali skor A-testa veći od 35, petog dana nakon operacije (n = 46, Md = 4) imali su značajno veći NMS skor 4 nedelje nakon operacije od bolesnika sa skorom A-testa manjim od 35 (n = 59, Md = 2), (U = 379, z = -6.47, p = 0,000, r = 0,63). Sve četiri hipoteze su potvrđene. Zaključak. A-test je jednostavan i validan instrument za svakodnevno praćenje brzine i stepena funkcionalnog oporavka tokom rane rehabilitacije hirurški lečenih ortopedskih bolesnika.
Reference
Stucki G, Stier-Jarmer M, Grill E, Melvin J. Rationale and princi-ples of early rehabilitation care after an acute injury or illness. Disabil Rehabil 2005; 27(7−8): 353−09.
Küçükdeveci AA, Tennant A, Grimby G, Franchignoni F. Strategies for assessment and outcome measurement in physical and re-habilitation medicine: an educational review. J Rehabil Med 2011; 43(8): 661−72.
Jette DU, Halbert J, Iverson C, Miceli E, Shah P. Use of standard-ized outcome measures in physical therapist practice: percep-tions and applications. Phys Ther 2009; 89(2): 125−35.
Shields RK, Leo KC, Miller B, Dostal WF, Barr R. An acute care physical therapy clinical practice database for outcomes re-search. Phys Ther 1994; 74(5): 463−70.
Shields RK, Enloe LJ, Evans RE, Smith KB, Steckel SD. Reliability, validity, and responsiveness of functional tests in patients with total joint replacement. Phys Ther 1995; 75(3): 169−76.
Duke RG, Keating JL. An investigation of factors predictive of independence in transfers and ambulation after hip fracture. Arch Phys Med Rehabil 2002; 83(2): 158−64.
Foss NB, Kristensen MT, Kehlet H. Prediction of postoperative morbidity, mortality and rehabilitation in hip fracture patients: the cumulated ambulation score. Clin Rehabil 2006; 20(8): 701−8.
Kristensen MT, Bandholm T, Foss NB, Ekdahl C, Kehlet H. High inter-tester reliability of the new mobility score in patients with hip fracture. J Rehabil Med 2008; 40(7): 589−91.
Kristensen MT, Andersen L, Bech-Jensen R, Moos M, Hovmand B, Ekdahl C, et al. High intertester reliability of the cumulated ambulation score for the evaluation of basic mobility in patients with hip fracture. Clin Rehabil 2009; 23(12): 1116−23.
Vukomanović A, Popović Z, Durović A, Krstić L. The effects of short-term preoperative physical therapy and education on early functional recovery of patients younger than 70 undergo-ing total hip arthroplasty. Vojnosanit Pregl 2008; 65(4): 291−7.
Hodkinson HM. Evaluation of a mental test score for assess-ment of mental impairment in the elderly. Age Ageing 1972; 1(4): 233-8.
Parker MJ, Palmer CR. A new mobility score for predicting mortality after hip fracture. J Bone Joint Surg Br 1993; 75(5): 797−8.
Mohoney FI, Barthel DW. Functional evaluation: the Barthel In-dex. Maryland State Med J 1956; 14: 62−5.
Haris WH. Traumatic arthritis of the hip after dislocation and acetabular fractures: treatment by mold arthroplasty. J Bone Joint Surg (Am) 1969; 51(4): 737−55.
Dawson J, Fitzpatrick R, Carr A, Murray D. Questionare on the perception of patients about total hip replacement. J Bone Surg Br 1996; 78(2): 185−90.
Jaglal S, Lakhani Z, Schatzker J. Reliability, validity, and responsiveness of the lower extremity measure for patients with a hip fracture. J Bone Joint Surg Am 2000; 82(7): 955−62.
Swiontkowski MF, Engelberg R, Martin DP, Agel J. Short muscu-loskeletal function assessment questionnaire: validity, reliability, and responsiveness. J Bone Joint Surg Am 1999; 81(9): 1245−60.
Hoang-Kim A, Schemitsch E, Bhandari M, Kulkarni AV, Beaton D. Outcome assessment in hip fracture: evaluation of the practi-cality of commonly-used outcomes in hip fracture studies. Arch Orthop Trauma Surg 2011; 131(12): 1687−95.
Norvell DC, Dettori JR, Suk M. What makes a quality outcomes instruments. In: Suk M, Hanson BP, Norvell DC, Helfet DL, edi-tors. Musculosceletal outcomes measures and instruments. New York: AO Foundation Publisching, Thieme; 2009. p. 7−25.
Terwee CB, Mokkink LB, Steultjens MP, Dekker J. Performance-based methods for measuring the physical function of patients with osteoarthritis of the hip or knee: a systematic review of measurement properties. Rheumatology 2006; 45(7): 890−902.
Mcdowell I. Measuring health. A quide to rating scales and ques-tionnaires. 3rd ed. New York: Oxford University Press; 2006.