Predviđanje mortaliteta neizmerenim anjonima kod kritično obolelih na mehaničkoj ventilaciji
Sažetak
Uvod/Cilj: Acidobazni poremećaji su uobičajeni kod kritično obolelih. Fizičko-hemijski pristup koji je opisao Stewart a modifikovao Figge omogućava precizan način kvantifikovanja metaboličke acidoze i pruža uvid u njene glavne mehanizme, kao i doprinos neizmerenih anjona metaboličkoj acidozi. Ova studija imala je za cilj da utvrdi: da li su konvencionalne acidobazne varijable povezane sa mortalitetom kritično obolelih u jedinici intenzivne nege; da li su snažna jonska razlika/snažni jonski gap (SID/SIG) bolji prediktori mortaliteta od konvencionalnih acidobaznih varijabli; sve značajne prediktivne faktore acidobazne ravnoteže za 28-dnevni mortalitet u jedinicama intenzivne nege. Metode. Ovom retrospektivnom opservacionom analitičkom studijom bila su obuhvaćena 142 odrasla bolesnika na mehaničkoj ventilaciji od kojih je preživelo 68 i umrlo 74. Vrednosti očigledne snažne jonske razlike (SIDapp), efektivna snažna jonska razlika (SIDeff) i SIG izračunavane su pomoću Stewart’s-Figge kvantitativnog biofizičkog metoda. Korišćene su deskriptivne i analitičke statističke metode [t-test, Mann-Whitney U-test, χ2-test, binarna logistička regresija, (Receiver operating characteristic – ROC) krive, kalibracija]. Rezultati. Univarijantna analiza ukazuje da su starost, Na+, APACHE II, Cl-, albumin, SIG, SIDapp, SIDeff i anjonski gap (AG) statistički značajni prediktori. AG se pokazao kao model sa lošom kalibracijom, odnosno model sa malom prediktivnom moći. APACHE II imao je p vrednost neznatno veću od 0,05, pa se i on može smatrati potencijalno sumnjivim za predikciju ishoda. SIDeff i SIG su se pokazali kao modele sa dobrom kalibracijom. ROC analiza je ukazala da APACHE II, Cl-, albumin, SIDeff, SIG i AG imaju najveću površinu ispod krive. Kreiranjem logističkih modela metodom kalibracije pronašli smo da ishod zavisi od SIG i APACHE II skora. Zaključak. Dobijeni podaci pokazuju da neizmereni anjoni omogućavaju predviđanje mortaliteta kritično obolelih na mehaničkoj ventilaciji, za razliku od tradicionalnih acidobaznih varijabli koje nisu precizni prediktori 28-dnevnog preživljavanja.
Reference
Gunnerson KJ, Srisawat N, Kellum JA. Is there a difference be-tween strong ion gap in healthy volunteers and intensive care unit patients. J Crit Care 2010; 25(3): 520−4.
Astrup P, Jorgensen K, Andersen OS, Engel K. The acid-base meta-bolism. A new approach. Lancet 1960; 14: 1035−9.
Kalezić N, Ugrinović Đ. Acido-base balance and disorders. In: Kalezić N, Ugrinović Đ, editors. Anesthesia and intensive care of surgical patients. Kragujevac: Faculty of Medicine; 2010. p. 155-183
Maciel AT, Park M. Differences in acid-base behavior between intensive care unit survivors and nonsurvivors using both a physicochemical and a standard base excess approach: a pros-pective, observational study. J Crit Care 2009; 24(4): 477−83.
Balasubramanyan N, Havens PL, Hoffman GM. Unmeasured anions identified by the Fencl-Stewart method predict mortali-ty better than base excess, anion gap, and lactate in patients in the pediatric intensive care unit. Crit Care Med 1999; 27(8): 1577−81.
Chawla LS, Shih S, Davison D, Junker C, Seneff MG. Anion gap, anion gap corrected for albumin, base deficit and unmeasured anions in critically ill patients: implications on the assessment of metabolic acidosis and the diagnosis of hyperlactatemia. BMC Emerg Med 2008; 8: 18.
Juneja D, Singh O, Dang R. Admission hyperlactatemia: causes, incidence, and impact on outcome of patients admitted in a general medical intensive care unit. J Crit Care 2011; 26(39: 316−20.
Moviat M, Terpstra AM, Ruitenbeek W, Kluijtmans LA, Pickkers P, van der Hoeven JG. Contribution of various metabolites to the "unmeasured" anions in critically ill patients with metabolic acidosis. Crit Care Med 2008; 36(3): 752−8.
Stewart PA. Modern quantitative acid-base chemistry. Can J Physiol Pharmacol 1983; 61(12): 1444−61.
Figge J, Rossing TH, Fencl V. The role of serum proteins in acid-base equilibria. J Lab Clin Med 1991; 117(6): 453−67.
Kellum JA. Closing the gap on unmeasured anions. Crit Care 2003; 7(3): 219−20.
Lopes AD, Maciel AT, Park M. Evolutive physicochemical cha-racterization of diabetic ketoacidosis in adult patients admitted to the intensive care unit. J Crit Care 2011; 26(3): 303−10.
Lloyd P, Freebairn R. Using quantitative acid-base analysis in the ICU. Crit Care Resusc 2006; 8(1): 19−30.
Rocktaeschel J, Morimatsu H, Uchino S, Bellomo R. Unmeasured anions in critically ill patients: can they predict mortality. Crit Care Med 2003; 31(8): 2131−6.
Hosmer D, Lemeshow S. Applied logistic regression. New York: Wiley; 2000.
Cusack RJ, Rhodes A, Lochhead P, Jordan B, Perry S, Ball JA, et al. The strong ion gap does not have prognostic value in critically ill patients in a mixed medical/surgical adult ICU. Intensive Care Med 2002; 28(7): 864−9.
Fidkowski C, Helstrom J. Diagnosing metabolic acidosis in the critically ill: bridging the anion gap, Stewart, and base excess methods. Can J Anaesth 2009; 56(3): 247−56.
Boniatti MM, Cardoso PR, Castilho RK, Vieira SR. Acid-base dis18, orders evaluation in critically ill patients: we can improve our diagnostic ability. Intensive Care Med 2009; 35(8): 1377−82.
Kaplan LJ, Kellum JA. Initial pH, base deficit, lactate, anion gap, strong ion difference, and strong ion gap predict outcome from major vascular injury. Crit Care Med 2004; 32(5): 1120−4.
Antonini B, Piva S, Paltenghi M, Candiani A, Latronico N. The early phase of critical illness is a progressive acidic state due to unmeasured anions. Eur J Anaesthesiol 2008; 25(7): 566−71.
Fencl V, Jabor A, Kazda A, Figge J. Diagnosis of metabolic acid-base disturbances in critically ill patients. Am J Respir Crit Care Med 2000; 162(6): 2246−51.