Prevalencija prekomerne telesne mase i gojaznosti kod profesionalnih vojnika Vojske Češke u 11-godišnjem periodu
Sažetak
Uvod/Cilj. Gojaznost se smatra najučestalijim metaboličkim oboljenjem u svetu, ne samo u razvijenim, već i u zemljama u razvoju. Cilj ove studije bio je da se analizira stanje zdravlja vojnika oružanih snaga Republike Češke (Armed Forces of the Czech Republic – ACR) i da se ukaže na markere nezaraznih bolesti. Ova studija opisuje antropometrijske i biohemijske parametre velike grupe profesionalnih vojnika Vojske Češke. Podaci su dobijeni tokom 11-godišnjeg perioda. Metode. Tokom navedenog perioda (1999–2009), vojni lekari vršili su prosečno 6 360 pregleda profesionalnih vojnika godišnje i pratili stanje njihovog zdravlja i uhranjenosti radi sprečavanja faktora rizika od nezaraznih bolesti. Ti pregledi su obavezni za sve profesionalne vojnike stare 25, 30, 33 i 36 godina. Od 39. godine starosti ti pregledi se vrše svake godine, do kraja karijere. Osim uzimanja lične anamneze i sprovođenja standardnih fizikalnih pregleda, uzima se i krv za biohemijske analize. Kontrolisani su sledeći antropometrijski parametri: građa tela pomoću indeksa telesne mase (body mass index – BMI) i obima struka. Ova studija obuhvatila je samo jedan deo podataka o antropometrijskim i biohemijskim parametrima profesionalnih vojnika prikupljenih tokom 11 godina. Rezultati. Prosečne vrednosti BMI za muškarce bile su u opsegu prekomerne težine (26,5–27 kg/m2). Prosečne vrednosti za obim struka, međutim, bile su od 91,9 cm do 93,4 cm. Između prve i poslednje godine praćenja, statistički značajan pad ovih vrednosti kretao se od 93,4 ± 9,8 cm do 92,7 ± 9,5 cm (p < 0,001). Svi posmatrani antropometrijski parametri kod ženskih profesionalnih vojnika bili su u granicama normale. U navedenom periodu proporcija gojaznih muškaraca postepeno je rasla od 52% do 57,1% (p < 0,001). Nije bilo statistički značajne promene prevalencije gojaznosti muškaraca (12–15%). Prosečne glikemijske vrednosti bile su u opsegu normalnih i za muškarce i za žene. Statistički značajan pad tih nivoa, međutim, ustanovljen je kod muškaraca (od 5,1 ± 0,9 mmol/L do 4,8 ± 0,7 mmol/L) (p < 0,001) i kod žena (4,9 ± 0,6 mmol/L do 4,6 ± 0,6 mmol/L) (p < 0,001). Što se tiče lipidnog profila muškaraca, zapažen je značajan pad prosečnih vrednosti ukupnog holesterola, triglicerida i LDL holesterola (od 5,5 ± 1,1 mmol/L do 5,1 ± 1,0 mmol/L) (p < 0,001), od 2,0 ± 1,6 mmol/L do 1,6 ± 1,2 mmol/L) (p < 0,001) i od 3,4 ± 1,1 mmol/L do 3,2 ± 0,9 mmol/L (p < 0,001), redom. Zaključak. Tokom perioda posmatranja samo je 1/3 vojnih profesionalaca imala normalnu telesnu masu. Mnogo povoljnija situacija bila je kod ženskih profesionalnih vojnika, te je 2/3 njih imalo normalnu telesnu masu tokom perioda praćenja. Osim toga, primećen je rast broja osoba sa vrednostima BMI izvan opsega prekomerne telesne masu. Iako je broj gojaznih vojnika precenjen kao posledica uključivanja osoba sa povećanom telesnom masom zbog dobro razvijene muskulature, broj prekomerno teških i gojaznih vojnika ipak je veliki.
Reference
Ogden CL, Carroll MD, Curtin LR, McDowell MA, Tabak CJ, Flegal KM. Prevalence of Overweight and Obesity in the United States, 1999-2004. JAMA 2006; 295(13): 1549−55.
Yoon K, Lee J, Kim J, Cho JH, Choi Y, Ko S, et al. Epidemic obesity and type 2 diabetes in Asia. Lancet 2006; 368(9548): 1681−8.
Frühbeck G, Toplak H, Woodward E, Yumuk V, Maislos M, Oppert J. Obesity: the gateway to ill health - an EASO position state-ment on a rising public health, clinical and scientific challenge in Europe. Obes Facts 2013; 6(2): 117−20.
James WP. The epidemiology of obesity: the size of the problem. J Intern Med 2008; 263(4): 336−52.
Chaloupka J, Býma S, Hlúbik P. Advanced Preventive Care Pro-gram in the Army of the Czech Republic. Voj Zdrav Listy 2000; 69(2): 57−62. (Czech)
Pavlík V, Fajfrová J, Husárová M, Hlúbik P. Prevention of over-weight and obesity in the Army of the Czech Republic. Hygiena 2011; 56(3): 85−7. (Czech)
Alberti KG, Zimmet P, Shaw J. The metabolic syndrome-a new worldwide definition. Lancet 2005; 366(9491): 1059−62.
Alberti KG, Eckel RH, Grundy SM, Zimmet PZ, Cleeman JI, Donato KA, et al. Harmonizing the metabolic syndrome: a joint interim statement of the International Diabetes Federation Task Force on Epidemiology and Prevention; National Heart, Lung, and Blood Institute. Circulation 2009; 120(16): 1640−5.
Sanderson PW, Clemes SA, Biddle SJ. Prevalence and socio-demographic correlates of obesity in the British Army. Ann Hum Biol 2014; 41(3): 193−200.
Yokota M, Bathalon GP, Berglund LG. Assessment of male an-thropometric trends and the effects on simulated heat stress responses. Eur J Appl Physiol 2008; 104(2): 297−302.
Lindquist CH, Bray RM. Trends in Overweight and Physical Ac-tivity among U.S. Military Personnel, 1995-1998. Prev Med 2001; 32(1): 57−65.
Flegal KM, Carroll MD, Ogden CL, Curtin LR. Prevalence and trends in obesity among US adults, 1999-2008. JAMA 2010; 303(3): 235−41.
Tomczak A, Bertrandt J, Kłos A. Physical fitness and nutritional status of polish ground force unit recruits. Biol Sports 2012; 29(4): 33−6.
Matoulek M, Svačina Š, Lajka J. The incidence of obesity and its complications in the Czech Republic. Vnitř Lék 2010; 56(10): 1019−27. (Czech)
Poledne R, S̆kodová Z. Changes in nutrition, cholesterol concentration, and cardiovascular disease mortality in the czech population in the past decade. Nutrition 2000; 16(9): 785−6.
Fried M, Hainer V, Basdevant A, Buchwald H, Deitel M, Finer N, et al. Interdisciplinary European guidelines on surgery of severe obesity. Obes Facts 2008; 1(1): 52−9.
Kruschitz R, Wallner-Liebmann SJ, Hamlin MJ, Moser M, Ludvik B, Schnedl WJ, et al. Detecting Body Fat–A Weighty Problem BMI versus Subcutaneous Fat Patterns in Athletes and Non-Athletes. PLoS One 2013; 8(8): e72002.
Flegal KM, Shepherd JA, Looker AC, Graubard BI, Borrud LG, Ogden CL, et al. Comparisons of percentage body fat, body mass index, waist circumference, and waist-stature ratio in adults. Am J Clin Nutr 2009; 89(2): 500−8.
Lean ME, Han TS, Morrison CE. Waist circumference as a measure for indicating need for weight management. BMJ 1995; 311(6998): 158−61.
Mullie P, Vansant G, Hulens M, Clarys P, Degrave E. Evaluation of body fat estimated from body mass index and impedance in Belgian male military candidates: comparing two methods for estimating body composition. Mil Med 2008; 173(3): 266−70.
World Health Organization. Definition, Diagnosis, and Classifi-cation of Diabetes Mellitus and Its Complications: Report of a WHO Consultation. Part 1: Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus. Geneva: World Health Organization; 1999.
ESC/EAS Guidelines for the management of dyslipidemias. Eur Heart J 2011; 32: 1769−818.
Heinecke J. HDL and cardiovascular-disease risk--time for a new approach. N Engl J Med 2011; 364(2): 170−1.