Akutna trovanja benzodiazepinima kod starijih bolesnika
Sažetak
Uvod/Cilj. Benzodiazepini su najčešće korišćeni lekovi u slučaju akutnih samotrovanja. Zbog izmenjenog metabolizma i povećane osetljivosti na benzodiazepine, starije osobe su pod većim rizikom u odnosu na mlađe. Cilj ove studije bio je procena toksičnosti benzodiazepina u slučaju suicidalnih trovanja starijih osoba. Metode. Retrospektivno su analizirani podaci bolesnika primljenih na hospitalno lečenje zbog samotrovanja benzodiazepinima. Prikupljeni podaci obuhvatili su karakteristike bolesnika (pol, starost), vrstu ingestiranog benzodiazepina i koncentracije u krvi na prijemu, klinički nalaz uključujući vitalne parametre i Glazgov koma skor, osnovne laboratorijske analize, komplikacije trovanja, dužinu hospitalizacije i ishod. U odnosu na starost, bolesnici su grupisani u tri grupe: mlađe osobe (15–40 godina), osobe srednje dobi (41–65 godina) i starije osobe (stariji od 65). Rezultati. U posmatranom 2-godišnjem periodu zbog samotrovanja benzodiazepinima lečeno je 387 bolesnika. Najčešći uzročnik trovanja bio je bromazepam, a drugi po učestalosti bio je diazepam. U poređenju sa mlađim osobama, kod starijih osoba incidencija kome bila je statistički značajno veća, a trajanje hospitalizacije duže. Respiratorna insuficijencija i aspiraciona bronhopneumonija bile su češće kod starijih osoba. Takođe, starijim bolesnicima češće je bio potreban flumazenil. Zaključak. Akutna intoksikacija benzodiazepinima kod starijih osoba može biti udružena sa značajnim morbiditetom, dubokom komom, aspiracionom pneumonijom, respiratornom insuficijencijom, pa čak i smrtnim ishodom. Flumazenil je indikovan zbog reverzije depresije centralnog nervnog sistema i prevencije poremećaja nastalih kao posledica produženog poremećaja svesti, ali suportivna terapija i zaštita disajnog puta komatoznog bolesnika predstavljaju osnov terapije akutnog trovanja benzodiazepinima.
Reference
Lechevallier N, Fourrier A, Berr C. Benzodiazepine use in the elderly: the EVA Study. Rev Epidemiol Sante Publique 2003; 51(3): 317−26.
Gavrielatos G, Komitopoulos N, Kanellos P, Varsamis E, Kogeorgos J. Suicidal attempts by prescription drug overdose in the elderly: a study of 44 cases. Neuropsychiatr Dis Treat 2006; 2(3): 359−63.
Buckley NA, Dawson AH, Whyte IM, O'Connell DL. Relative toxicity of benzodiazepines in overdose. BMJ 1995; 310(6974): 219−21.
Gaudreault P, Guay J, Thivierge RL, Verdy I. Benzodiazepine poisoning. Clinical and pharmacological considerations and treatment. Drug Saf 1991; 6(4): 247−65.
Drummer OH, Ranson DL. Sudden Death and Benzodiazepines. Am J Forensic Med Path 1996; 17(4): 336−42.
Sithamparanathan K, Sadera A, Leung L. Adverse effects of benzodiazepine use in elderly people: a meta-analysis. Asian J Gerontol Geriatr 2012; 7: 107−11.
Greenblatt DJ, Harmatz JS, Shader RI. Clinical pharmacokinetics of anxiolytics and hypnotics in the elderly. Therapeutic considerations (Part II). Clin Pharmacokinet 1991; 21(4): 262−73.
Jović-Stošić J, Babić G, Todorović V, Šegrt Z. Massive benzodiazepine overdose in elderly. Abstracts of the European Association of Poisons Centres and Clinical Toxicologists XXVI International Congress. Prague, Czech Republic; 2006 April 19−22; Clin Toxicol (Phila) 2006; 44: 450.
Moffat A, Osselton MD, Widdop B. Clarke's Analysis of Drugs and Poisons. 3rd ed. London: Pharmaceutical Press; 2004.
Staikowsky F, Theil F, Candella S. Trends in the pharmaceutical profile of intentional drug overdoses seen in the emergency room. Presse Med 2005; 34(12): 842−6.
Gandolfi E, Andrade Mda G. Drug-related toxic events in the state of São Paulo, Brazil. Rev Saude Publica 2006; 40(6): 1056−64. (Portuguese)
Ochs HR, Greenblatt DJ, Friedman H, Burstein ES, Locniskar A, Harmatz JS, et al. Bromazepam pharmacokinetics: influence of age, gender, oral contraceptives, cimetidine, and propranolol. Clin Pharmacol Ther 1987; 41(5): 562−70.
Bateman DN, Sandilands E. Poisoning in special patients groups: the elderly. Clin Toxicol 2009; 47: 436−7.
Herman RJ, Wilkinson GR. Disposition of diazepam in young and elderly subjects after acute and chronic dosing. Br J Clin Pharmacol 1996; 42(2): 147−55.
El Desoky ES. Pharmacokinetic-pharmacodynamic crisis in the elderly. Am J Ther 2007; 14(5): 488−98.
Trifiro G, Spina E. Age-related Changes in Pharmacodynamics: Focus on Drugs Acting on Central Nervous and Cardiovascular Systems. Curr Drug Metab 2011; 12(7): 611−20.
Albrecht S, Ihmsen H, Hering W, Geisslinger G, Dingemanse J, Schwilden H, et al. The effect of age on the pharmacokinetics and pharmacodynamics of midazolam. Clin Pharmacol Ther 1999; 65(6): 630−9.
Veiraiah A, Dyas J, Cooper G, Routledge PA, Thompson JP. Flumazenil use in benzodiazepine overdose in the UK: a retrospective survey of NPIS data. Emerg Med J 2012; 29(7): 565−9.