Autologna transplantacija matičnih ćelija u kombinaciji sa imunoablativnim protokolom kod sekundarne progresivne multiple skleroze – 10 godina praćenja prvog transplantiranog bolesnika

  • Dragana Obradović Clinic of Neurology, Military Medical Academy, Belgrade, Serbia; Faculty of Medicine of the Military Medical Academy, University of Defence, Belgrade, Serbia
  • Ljiljana Tukić Clinic of Hematology, Military Medical Academy, Belgrade, Serbia; Faculty of Medicine of the Military Medical Academy, University of Defence, Belgrade, Serbia
  • Sanja Radovinović-Tasić Institute of Radiology,Military Medical Academy, Belgrade, Serbia
  • Boris Petrović Diagnostic Center VAMED-VMR, Novi Sad, Serbia
  • Marija Elez Clinic of Hematology,Military Medical Academy, Belgrade, Serbia
  • Gordana Ostojić Institute of Transfusiology, Military Medical Academy, Belgrade, Serbia; Faculty of Medicine of the Military Medical Academy, University of Defence, Belgrade, Serbia
  • Bela Balint Institute of Transfusiology, Military Medical Academy, Belgrade, Serbia; Faculty of Medicine of the Military Medical Academy, University of Defence, Belgrade, Serbia
Ključne reči: multiple sclerosis, chronic progressive||, ||multipla skleroza, hronična, progresivna, hematopoietic stem cell transplantation||, ||transplantacija hematopoeznih matičnih ćelija, transplantation, autologous||, ||transplantacija, autologna, treatment outcome||, ||lečenje, ishod, magnetic resonance imaging||, ||magnetna rezonanca, snimanje,

Sažetak


Uvod. Multipla skleroza (MS) je imunski posredovana bolest centralnog nervnog sistema koja ugrožava mladu populaciju i dovodi do teških invaliditeta. Imunoablativna terapija u kombinaciji sa autolognom hematopoetskom transplantacijom matične ćelije (ATMĆ) poslednjih 15 godina smatra se potencijalno efikasnim terapeutskim pristupom za agresivnu formu MS. Najnoviji rezultati dugotrajnog praćenja pokazuju da ATMĆ nije efikasna samo za visokoagresivnu MS, već i za relapsno-remitentni oblik MS, obezbeđujući dugotrajnu remisiju, možda čak i izlečenje. Prikazali smo rezultate 10-godišnjeg praćenja prvog bolesnika sa MS koji je lečen imunoablativnom terapijom i ATMĆ. Prikaz bolesnika. Bolesnik, star 27 godina, imao je prve simptome – povremenu ukočenost i parestezije ruku i nogu, zbog kojih je tokom dve godine lečen kod psihijatara pod dijagnozom anksiozni poremećaj. Zbog teške parapareze primljen je na Kliniku za neurologiju, gde je dijagnostikovana MS. Prikazani bolesnik oboleo je od agresivnog oblika MS sa čestim relapsima. Invaliditet je brzo napredovao i nakon šest godina od početka bolesti nastupio je prelazak u sekundarno progresivni oblik: proširena skala funkcionalne onesposobljenosti (EDSS) 7.0, Ambulation Index (AI) 7. Urađena je ATMĆ. Korišćen je ciklofosfamid za mobilizaciju matičnih ćelija iz krvi, a BEAM protokol kao kondicioni režim. Nije bilo značajnijih neželjenih dejstava tokom i nakon ATMĆ. Došlo je do poboljšanja neurološkog deficita. Skor EDSS bio je 6.5, AI 6 i tokom 10 godina praćenja ostao je nepromenjen.
Zaključak. Kod prikazanog bolesnika sa agresivnom, neinflamatornom MS, nakon ATMĆ došlo je do poboljšanja neurološkog deficita i odsustva dalje progresije narednih 10 godina. Ovu vrstu lečenja treba razmotriti kod agresivne MS, jer na vreme urađena ATMĆ može ne samo da spreči napredovanje invaliditeta, već i da redukuje neurološki deficit.


 

 

Reference

Shirani A, Zhao Y, Karim ME, Evans C, Kingwell E, van der Kop ML, et al. Association between use of interferon beta and pro-gression of disability in patients with relapsing-remitting mul-tiple sclerosis. JAMA 2012; 308(3): 247−56.

Mancardi GL, Saccardi R. Autologous haematopoietic stem-cell transplantation in multiple sclerosis. Lancet Neurol 2008; 7(7): 626−36.

Burman J, Iacobaeus E, Svenningsson A, Lycke J, Gunnarsson M, Nilsson P, et al. Autologous haematopoietic stem cell transplan-tation for aggressive multiple sclerosis: the Swedish experience. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2014; 85(10): 1116−21.

Burt RK, Balabanov R, Han X, Sharrack B, Morgan A, Quigley K, et al. Association of nonmyeloablative hematopoietic stem cell transplantation with neurological disability in patients with re-lapsing-remitting multiple sclerosis. JAMA 2015; 313(3): 275−84

Comi G, Kappos L, Clanet M, Ebers G, Fassas A, Fazekas F, et al. Guidelines for autologous blood and marrow stem cell trans-plantation in multiple sclerosis: a consensus report written on behalf of the European Group for Blood and Marrow Trans-plantation and the European Charcot Foundation. BMT-MS Study group J Neurol 2000; 247(5): 376−82.

Obradović D, Balint B, Dincić E, Raicević R, Obradovidć S, Toncev G, et al. Stem cells use in the treatment of neurologic disorders - has the future already arrived? Vojnosanit Pregl 2008; 65(6): 473−80. (Serbian)

McDonald WI, Compston A, Edan G, Goodkin D, Hartung HP, Lublin FD, et al. Recommended diagnostic criteria for multiple sclerosis: guidelines from the International Panel on the diag-nosis of multiple sclerosis. Ann Neurol 2001; 50(1): 121–7.

Kurtzke JF. Rating neurologic impairment in multiple sclerosis: an expanded disability status scale (EDSS). Neurology 1983; 33(11): 1444–52.

Hauser SL, Dawson DM, Lehrich JR, Beal MF, Kevy SV, Propper RD, et al. Intensive immunosuppression in progressive multi-ple sclerosis. A randomized, thre earm study of high-dose in-travenous cyclophosphamide, plasma exchange, and ACTH. N Engl J Med 1983; 308(4): 173−80.

Nicholl CR, Lincoln NB, Francis VM, Stephan TF. Assessing quality of life in people with multiple sclerosis. Disabil Rehabil 2001; 23(14): 597−603.

Balint B, Ivanovic Z, Petakov M, Taseski J, Jovcic G, Stojanovic N, et al. The cryopreservation protocol optimal for progenitor re-covery is not optimal for preservation of marrow repopulating ability. Bone Marrow Transpl 1999; 23(6): 613–9.

Krasulova E, Trneny M, Kozak T, Vackova B, Pohlreich D, Kemlink D, et al. High-dose immunoablation with autologous haema-topoietic stem cell transplantation in aggressive multiple scle-rosis: a single centre 10-year experience. Mult Scler 2010; 16(6): 685–93.

Fassas A, Kimiskidis VK, Sakellari I, Kapinas K, Anagnostopoulos A, Tsimourtou V, et al. Long-term results of stem cell transplan-tation for MS: a single-center experience. Neurology 2011; 76(12): 1066–70.

Mancardi GL, Sormani MP, Di Gioia M, Vuolo L, Gualandi F, Amato MP, et al. Italian BMT Study Group. Autologous haem-atopoietic stem cell transplantation with an intermediate inten-sity conditioning regimen in multiple sclerosis: the Italian mul-ti-centre experience. Mult Scler 2012; 18(6): 835−42.

Shevchenko JL, Kuznetsov AN, Ionova TI, Melnichenko VY, Fe-dorenko DA, Kartashov AV, et al. Autologous hematopoietic stem cell transplantation with reduced-intensity conditioning in multiple sclerosis. Exp Hematol 2012; 40(11): 892–8.

Rocca MA, Mondria T, Valsasina P, Sormani MP, Flach ZH, Te Boekhorst PA, et al. A three-year study of brain atrophy after autologous hematopoietic stem cell transplantation in rapidly evolving secondary progressive multiple sclerosis. AJNR Am J Neuroradiol 2007; 28(9): 1659−61.

Objavljeno
2017/03/07
Broj časopisa
Rubrika
Prikaz bolesnika