Socio-demografske karakteristike kao faktori rizika od samoubistva u Beogradu, Srbija
Sažetak
Uvod/Cilj. Širom sveta samoubistvo i samopovređivanje jedni su od vodećih uzroka smrti. Cilj ovog rada je bio da se ispitaju sociodemografske karakteristike kao faktori rizika od samoubistva. Istraživanje je obuhvatilo period od 1997. do 2011. godine i teritoriju Beograda, glavnog grada Srbije. Metode. Podaci su uzeti iz sveski registra samoubistva Instituta za informatiku i statistiku grada Beograda. Statističkom analizom obuhvaćena je stopa samoubistava (učestalost u odnosu na 100,000 stanovnika), a njen varijabilitet procenjen je na osnovu izračunatog intervala poverenja. Rezultati. Prosečna stopa samoubistava u posmatranom periodu bila je 9.88. Stopa samoubistava pokazuje pravilan pad do 2005. godine, i od tada blag rast (najviša stopa bila je 2000. godine, a najniža 2004. godine). Rezultati našeg istraživanja ukazali su na sledeći sociodemografski profil kao faktor rizika za samoubistvo: muškarac sa nedovršenom osnovnom školom koji živi u predgrađu, starosti 66 godina i više. Samoubistva su se najčešće dešavala u oblasti stanovanja tokom dana, u kasno proleće, a vešanje je bio češći način samoubistva. Zaključak. U okviru preventivnih mera trebalo bi usmeriti posebnu pažnju na dobijeni sociodemografski profil potencijalnih samoubica. Buduće studije sa više varijabli suzile bi, a ujedno i obogatile sociodemografski profil karakterističan za samoubistvo i samoubilačko ponašanje. Da bi se ovo postiglo potrebno je da se napravi i razvije ozbiljna nacionalna strategija prevencije i registracije suicida.
Reference
Stone D, Chishti P, Roulston C. Final report of the European re-view of suicide and violence epidemiology (EUROSAVE) pro-ject. 2002. Available from: www.euro-save.net
Chishti P, Stone D, Corcoran P, Williamson E, Petridou E. Suicide mortality in the European Union. Eur J Public Health 2003; 13(2): 108−14.
Reddy MS. Suicide Incidence and Epidemiology. Indian J Psy-chol Med 2010; 23(2): 77−82.
Kutcher S. Chehil: Suicide risk management: A manualfor health professionals. Oxford: Blackwell; 2007.
Nordentoft M. Prevention of suicide and attempted suicide in Denmark. Epidemiological studies of suicide and intervention studies in selected risk groups. Dan Med Bull 2007; 54(4): 306−69.
Nikolic-Balkoski G, Pavlicevic V, Jasovic-Gasic M, Leposavić L, Mi-lovanović S, Lasković N. Suicide in the capital of Serbia and Montenegro in the period 1997-2004-sex differences. Psy-chiatr Danub 2006; 18(1−2): 48−54.
Dedic G, Gordana DJ, Panic M, Milivoje P. Suicide prevention program in the Army of Serbia and Montenegro. Mil Med 2007; 172(5): 551−5.
Selakovic-Bursic S, Haramic E, Leenaars AA. The Balkan Pied-mont: Male suicide rates pre-war, wartime, and post-war in Serbia and Montenegro. Arch Suicide Res 2006; 10(3): 225−38.
Värnik P. Suicide in the world. Int J Environ Res Public Health 2012; 9(3): 760−71.
Dedić G. Gender differences in suicide in Serbia within the pe-riod 2006-2010. Vojnosanit Pregl 2014; 71(3): 265−70.
Injav-Stevovoic L, Jasovic-Gasic M, Vukovic O, Pekovic M, Terzic N. Gender differences in relation to suicide committed in the capital of Montenegro (Podgorica) in the period 2000-2006. Psychiatr Danub 2011; 23(1): 45−52.
Bertolote JM, Fleischmann A. A global perspective in the epide-miology of suicide. Suicidologi 2002; 7(2): 6−8.
Diekstra RF, Gulbinat W. The epidemiology of suicidal behav-iour: a review of three continents. World Health Stat Q 1993; 46(1): 52−68.
Phillips MR, Yhang Y. Suicide rates in China 1995-99. Lancet 2002; 359(9309): 835−40.
Jessen G, Jensen BF, Arensman E, Bille-Brahe U, Crepet P, De Leo D, et al. Attempted suicide and major public holidays in Europe: findings from the WHO/EURO Multicentre Study on Parasuicide. Acta Psychiatr Scand 1999; 99(6): 412−8.
Petridou E, Papadopoulos FC, Frangakis CE, Skalkidou A, Trichop-oulos D. A role of sunshine in the triggering of suicide. Epide-miology 2002; 13(1): 106−9.
Pitman A, Krysinska K, Osborn D, King M. Suicide in young men. Lancet 2012; 379(9834): 2383−92.
Värnik A, Kõlves K, van der Feltz-Cornelis CM, Marusic A, Os-karsson H, Palmer A, et al. Suicide methods in Europe: A gen-der-specific analysis of countries participating in the "Europe-an Alliance Against Depression". J Epidemiol Community Health 2008; 62(6): 545−51.
Lester D. Change in the methods used for suicide in 16 coun-tries from 1960-1980. Acta Psychiatr Scand 1990; 81(3): 260−1.
Ojima T, Nakamura Y, Detels R. Comparative study about methods of suicide between Japan and the United States. J Epidemiol 2004; 14(6): 187−92.