THE ROLE OF LOCAL SELF-GOVERNMENT IN THE POLISH CONSTITUTIONAL SYSTEM
Abstract
Local government reform has been acknowledged to be one of the biggest successes of political transformation in Poland. Municipalities (gminy) gained strong powers and are now responsible for many public services of crucial importance to local communities. The districts (powiaty) and provinces (województwa) were also given important competences in the fields of public services and the responsibility for their development. Their autonomy is guarded by legal, institutional and financial guarantees and strong local leaders. Carefully designed institutional framework of local and regional government seemed to be permanent and durable, guaranteeing strong decentralization and providing local and provincial authorities with substantial decision-making powers and responsibilities for vast majority of public services.
Such a broad field for the functioning of the local government does not remain without interpretation problems. The consecutive central governments were finding common ground in their instrumental approach to local authorities’ independence. It was convenient for the state to decentralize problems and challenges, while keeping control over finance and other resources, as well as looking for ways to increase supervisory powers over local government. Almost 30 years after reintroduction of territorial self-government in Poland, it is expected to be well rooted in the constitutional system of Poland - but is it really so?
References
Chojna-Duch E. (2003), Cele i skuteczność reformy administracji publicznej w latach 1999/2001. Aspekty finansowo-prawne oraz funkcjonowanie, in: A. Piekara (ed.), Cele i skuteczność reformy administracji publicznej w RP w latach 1999-2001, Warszawa
Cztery reformy w opinii społecznej: poinformowanie i ocena. Komunikat z badań Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2000
Dostal P., Saey P. (2000). Geography, public administration and governance, Belgeo [Online], 1-2-3-4 | 2000, Online since 12 July 2015, connection on 19 April 2019. URL : http:// journals.openedition.org/belgeo/13908 ; DOI : 10.4000/belgeo.13908
Gadomska B. (2003), Opinia publiczna wobec reform decentralizacyjnych, in: A. Piekara (ed.), Cele i skuteczność reformy administracji publicznej w RP w latach 1999-2001, Warszawa
Izdebski H (2014). Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, LexisNexis Warszawa
Izdebski H. (2015) Domniemanie zadań samorządu terytorialnego i domniemanie zadań gminy w obrębie samorządu terytorialnego – klauzule generalne dotyczące zadań samorządu, Samorząd Terytorialny 1-2/2015
Jagoda J.(2011) Sądowa ochrona samodzielności jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa
Jakubek J. (2010), Reforma administracji publicznej 1998 r.: z perspektywy minionej dekady, [Public administration reform of 1998 – the perspective of past decade] Społeczeństwo i Polityka, nr 1/2010, nr 1, s. 95-113.
Jakubek-Lalik J. (2019). Decentralizacja czy recentralizacja? Kilka uwag o regulacji konstytucyjnej i praktyce funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce, [Decentralization or recentralization? Remarks on the constitutional basis and practice of local self-government functioning in Poland] in: Decentralizacja i centralizacja administracji - współczesny wymiar w teorii i praktyce, [Decentralization and centralization of administration – the contemporary dimension in theory and practice]; eds. B. Jaworska-Dębska, E. Olejniczak-Szałowska, R. Budzisz; Wyd. Wolters Kluwer, Warszawa-Łódź 2019
Jastrzębska M. (2011) Fakultatywne zadania własne gminy w świetle obowiązujących regulacji prawnych, “Finanse Komunalne” nr 1-2/2011
Kociński C. (2007) Normy domniemania w prawie samorządu terytorialnego, “Samorząd Terytorialny” nr 5/2007
Kornberger-Sokołowska E. (2013) Zasada adekwatności w systemie finansów samorządu terytorialnego w Polsce, Warszawa
Kieżun W. (2004), Struktury i kierunki zarządzania państwem, in: Kieżun W. i Kubin J. (ed.), Dobre państwo, Wydawnictwo WSPiZ, Warszawa
Kulesza M. (2009) Ile decentralizacji w centralizacji, czyli o nawykach uczonych administratywistów, „Samorząd Terytorialny” nr 12/2009
Kulesza M. (2000), Słowo końcowe, Pełnomocnik i polityka, in: J. Milewicz, A. Wołek, Reformatorzy i politycy. Gra o reformę ustrojową 1998 roku widziana oczami jej aktorów, wyd.1 Warszawa 2000
Ladner A., Keuffer N., Baldersheim H. (2016) Measuring local autonomy in 39 countries (1990-2014), Regional and Federal Studies
Levitas A. (2017) Local Government Reform as State Building: What the Polish Case Says About „Decentralization”, St Comp Int Dev 2017 52:23-44
Moreno A.M. (ed.) (2012), Local government in the member states of the European Union: a comparative legal perspective
Parrado S. (2005) Assigning Competences and Functions to Local Self-Government in Four EU Member States: a Comparative Review, Paper prepared for Sigma, Madrid 2005
Regulski J. (2010) Samorząd a model państwa, Infos, Biuro Analiz Sejmowych, 20 maja 2010.
Salachna J.M., (2011) Granice swobody decyzyjnej/legislacyjnej samorządu terytorialnego w zakresie finansowania zadań, “Finanse Komunalne” nr 1-2/2011
Stein R.M. (1990), Urban Alternatives: Public and Private Markets in the Provision of Local Services, University of Pittsburgh Press, Pittsburgh.
Swianiewicz P. (2014) An empirical typology of local government systems in Eastern Europe, Local Government Studies, 40(2), 292-311
Swianiewicz P., Gendźwiłł A., Łukomska J., Kurniewicz A., (2016) Wielkość gmin i powiatów a sprawność ich funkcjonowania: hipotezy wielkoludów i liliputów
Sześciło D., Bendyk E., Jakubek-Lalik J., Jakubowski P., Kłucińska P., Łapszyński R., Przedańska J., Smolar A., Szwast M., Wilk B., Zakroczymski S. (2019), Polska samorządów. Silna demokracja, skuteczne państwo, Fund. Batorego
Węgrzyn-Skarbek M. Zadania samorządu terytorialnego w świetle ustrojowych ustaw samorządowych a zasada pomocniczości, “Administracja-Teoria-Praktyka” nr 2/2009
Zalewski A. Nowe zarządzanie publiczne w polskim samorządzie terytorialnym, Warszawa 2007