ОГРАНИЧЕЊА НАЧЕЛА ЈАВНОСТИ У ПОЉСКОМ ГРАЂАНСКОМ ПОСТУПКУ
Keywords:
principles of judicial proceedings, principle of procedural openness, closed sessions, internal and external transparency, restrictions on the openness of proceedings
Abstract
Као једно од основних процесних начела, начело јавности поступка је дубоко укорењенo у пољском праву. Сматра се да овај принцип представља основни механизам заштите правичности и непристрасности судског поступка, као и приступa правосуђу. Према члану 45 (став 1) Устава Републике Пољске, свако има право на правичну и јавну расправу, без непотребног одлагања, пред надлежним, независним и непристрасним судом. Овај механизам је регулисан у системским одредбама закона о организацији правосуђа, као и Законикa о парничном поступку. Иако начело јавности поступка није апсолутно, универзално и формалноправно је прихваћен став да ово начело неће бити предмет ограничења у судским поступцима. Међутим, изменама пољског процесног закона изузетак је постепено постао de facto правило. Тренутно постоје законска решења која искључују примену принципa јавности, не само поводом одлучивања о формалним или процесним питањима већ и у погледу меритума. Овај рад има за циљ да представи еволуцију принципа јавности у правосудним поступцима у Пољској, што би требало да послужи као нека врста упозорења другим државама на потенцијалну опасност од подривања суштине овог принципа упркос формалном очувању стандарда како на системском нивоу тако и на нивоу индивидуалних закона.
References
Błaszczak, Ł. (2021). Powództwo oczywiście bezzasadne (art. 1911 k.p.c.). Warszawa: Wolters Kluwer.
Broniewicz, W., Marciniak, A., Kunicki, I. (2020). Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa: Wolters Kluwer.
Cieślak, S. (2011). System postępowań przyspieszonych w procesie cywilnym po zmianach Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzonych w życie w latach 2008–2010. In: Gudowski, J., Weitz, K. (ed.), Aurea Praxis Aurea Theoria. Księga pamiątkowa ku czci profesora Tadeusza Erecińskiego. vol. 1. (pp. 87-106). Warszawa: LexisNexis.
Dziurda, M. (2022). Czy nadchodzi zmierzch zasady ustności w postępowaniu cywilnym?. Polski Proces Cywilny. 1. 125–148.
Dziurda, M., Gołąb, A., Zembrzuski, T. (2021). European Convention for The Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms. Impact on Polish Law Development. Access to Justice in Eastern Europe. 1. 24-60
Flaga-Gieruszyńska, K. (2016). Jawność zewnętrzna procesu cywilnego – wizja przyszłości. In: Gil, D., Kruk, E. (ed.), Zasada postępowań sądowych w perspektywie ostatnich nowelizacji (pp. 13-28). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Gołąb, A. (2020). Wybrane aspekty zasady jawności w świetle nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 4.7.2019 r. In Rylski, P. (ed.), Reforma czy kolejna nowelizacja? Uwagi na tle ustawy z 4.7.2019 r. zmieniającej KPC (pp. 95-129). Warszawa: C.H. Beck.
Gudowski, J. (2017). Laserunkowość postępowania cywilnego. In Laskowska-Hulisz, A., May, J., Mrówczyski, M. (ed.), Honeste Procedere. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Lubińskiemu (pp. 119-129). Warszawa: Wolters Kluwer.
Kostwiński, M. (2019). Merytoryczne rozpoznanie sprawy w procesie cywilnym w ramach konstrukcji odwrócenia sporu. Warszawa: C.H. Beck.
Kościółek, A. (2019). Regulacja prawna apelacji w świetle nowelizacji KPC. Monitor Prawniczy. 21. 1157-1165.
Kościółek, A. (2017), Rozpoznawanie spraw na posiedzeniu niejawnym. In Tomalak, M. (ed.), Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu (pp. 232-241). Warszawa: Wolters Kluwer.
Kościółek, A. (2018). Zasada jawności w sądowym postępowaniu cywilnym. Warszawa: Wolters Kluwer.
Kruszelnicki, Ś. (1931). Zasady procesu cywilnego według polskiej procedury cywilnej. Głos Sądownictwa. 9. 470-482.
Mendrek, A. (2017). Wyrokowanie na posiedzeniu niejawnym – zagadnienia wybrane. In Tomalak, M. (ed.), Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu (pp. 364-387). Warszawa: Wolters Kluwer.
Miszewski, W. (1933). Jawność w procesie cywilnym w związku z przepisami kodeksu postępowania cywilnego. Nowy Proces Cywilny. 1. 11–18.
Opaliński, B. (2019). Dostęp do informacji publicznej jako emanacja zasady jawności życia publicznego Przegląd Prawa Publicznego. 7-8. 35-43.
Richter, M. (1924). O ustność i jawność. Głos Prawa. 5. 1–7.
Rylski, P. (2020). Zmiany w przepisach o postępowaniu apelacyjnym w świetle modelu apelacji cywilnej. Polski Proces Cywilny. 1. 119–142.
Rylski, P., Zembrzuski, T. (2006). Rozpoznawanie spraw cywilnych na posiedzeniu niejawnym. Przegląd Sądowy. 6. 83–108.
Skibińska, M. (2018). Rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy cywilnej na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 1481 KPC w świetle zasad postępowania cywilnego i treści art. 5 KPC. In Barańska, A., Cieślak, S. (ed.), Ars in vita. Ars in iure. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Jankowskiemu (pp. 151-170). Warszawa: C.H. Beck.
Uliasz, M. (2019), Zasada jawności sądowego postępowania egzekucyjnego w dobie informatyzacji. Warszawa: CH. Beck.
Walasik, M. (2017). Konstytucyjna koncepcja sądowego wymiaru sprawiedliwości. In Laskowska-Hulisz, A., May, J., Mrówczyski, M. (ed.), Honeste Procedere. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Lubińskiemu (pp. 835-865). Warszawa: Wolters Kluwer.
Zembrzuski, T. (2017). Brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym a nadanie sprawie biegu In Laskowska-Hulisz, A., May, J., Mrówczyski, M. (ed.), Honeste Procedere. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Lubińskiemu (pp. 543-558). Warszawa: Wolters Kluwer.
Zembrzuski, T. (2019). Dokąd zmierza apelacja w postępowaniu cywilnym. Przegląd Sądowy. 7-8. 47–71.
Zembrzuski, T. (2018). Formalizm procesowy a skutki wadliwego oznaczenia pisma procesowego spełniającego wymagania środka zaskarżenia. Przegląd Sądowy. 1. 5-22.
Zembrzuski T. (2022). Funkcje i cele egzekucji sądowej. In Jagieła, J., Kulski, R. (ed.), Symbolae Andreae Marciniak dedicatae (pp. 815-825). Warszawa: C.H. Beck.
Zembrzuski, T. (2017). Nieważność postępowania w procesie cywilnym. Warszawa: Wolters Kluwer.
Zembrzuski, T. (2021). Ograniczenia jawności postępowania w sprawach cywilnych w dobie pandemii – potrzeba chwili czy trwałe rozwiązania?. Forum Prawnicze. 3. 4–18.
Zembrzuski, T. (2021). Powództwo oczywiście bezzasadne a dostęp do ochrony prawnej w postępowaniu cywilnym. In Flaga-Gieruszyńska, K., Flejszar, R., Marszałkowska-Krześ, E. (ed.), Dostęp do ochrony prawnej w sądowym postępowaniu cywilnym (pp. 169-188). Warszawa: C.H. Beck.
Zembrzuski, T. (2017). Pozbawienie możności obrony praw strony w orzecznictwie Sądu Najwyższego In Tomalak, M. (ed.), Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu (pp. 573-608). Warszawa: Wolters Kluwer.
Zembrzuski, T. (2023), Prawda jako wartość sprawiedliwego procesu, Przegląd Sądowy. 7-8. 7-20.
Zembrzuski T. (2023). Remote Court Hearings in Polish Judicial Civil Proceedings – Manifestation of Justice or Aftermath of the Epidemic?. In: Ciobanu, R., Mocanu, V., Iordanov, I.R., Creciun, N. (ed.), The State, Security and Human Rights in the Digital Era. (pp. 140-150). Chișinău: Universitatea de Stat din Moldova.
Zembrzuski, T. (2011). Skarga kasacyjna. Dostępność w postepowaniu cywilnym. Warszawa: LexiNexis.
Broniewicz, W., Marciniak, A., Kunicki, I. (2020). Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa: Wolters Kluwer.
Cieślak, S. (2011). System postępowań przyspieszonych w procesie cywilnym po zmianach Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzonych w życie w latach 2008–2010. In: Gudowski, J., Weitz, K. (ed.), Aurea Praxis Aurea Theoria. Księga pamiątkowa ku czci profesora Tadeusza Erecińskiego. vol. 1. (pp. 87-106). Warszawa: LexisNexis.
Dziurda, M. (2022). Czy nadchodzi zmierzch zasady ustności w postępowaniu cywilnym?. Polski Proces Cywilny. 1. 125–148.
Dziurda, M., Gołąb, A., Zembrzuski, T. (2021). European Convention for The Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms. Impact on Polish Law Development. Access to Justice in Eastern Europe. 1. 24-60
Flaga-Gieruszyńska, K. (2016). Jawność zewnętrzna procesu cywilnego – wizja przyszłości. In: Gil, D., Kruk, E. (ed.), Zasada postępowań sądowych w perspektywie ostatnich nowelizacji (pp. 13-28). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Gołąb, A. (2020). Wybrane aspekty zasady jawności w świetle nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 4.7.2019 r. In Rylski, P. (ed.), Reforma czy kolejna nowelizacja? Uwagi na tle ustawy z 4.7.2019 r. zmieniającej KPC (pp. 95-129). Warszawa: C.H. Beck.
Gudowski, J. (2017). Laserunkowość postępowania cywilnego. In Laskowska-Hulisz, A., May, J., Mrówczyski, M. (ed.), Honeste Procedere. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Lubińskiemu (pp. 119-129). Warszawa: Wolters Kluwer.
Kostwiński, M. (2019). Merytoryczne rozpoznanie sprawy w procesie cywilnym w ramach konstrukcji odwrócenia sporu. Warszawa: C.H. Beck.
Kościółek, A. (2019). Regulacja prawna apelacji w świetle nowelizacji KPC. Monitor Prawniczy. 21. 1157-1165.
Kościółek, A. (2017), Rozpoznawanie spraw na posiedzeniu niejawnym. In Tomalak, M. (ed.), Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu (pp. 232-241). Warszawa: Wolters Kluwer.
Kościółek, A. (2018). Zasada jawności w sądowym postępowaniu cywilnym. Warszawa: Wolters Kluwer.
Kruszelnicki, Ś. (1931). Zasady procesu cywilnego według polskiej procedury cywilnej. Głos Sądownictwa. 9. 470-482.
Mendrek, A. (2017). Wyrokowanie na posiedzeniu niejawnym – zagadnienia wybrane. In Tomalak, M. (ed.), Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu (pp. 364-387). Warszawa: Wolters Kluwer.
Miszewski, W. (1933). Jawność w procesie cywilnym w związku z przepisami kodeksu postępowania cywilnego. Nowy Proces Cywilny. 1. 11–18.
Opaliński, B. (2019). Dostęp do informacji publicznej jako emanacja zasady jawności życia publicznego Przegląd Prawa Publicznego. 7-8. 35-43.
Richter, M. (1924). O ustność i jawność. Głos Prawa. 5. 1–7.
Rylski, P. (2020). Zmiany w przepisach o postępowaniu apelacyjnym w świetle modelu apelacji cywilnej. Polski Proces Cywilny. 1. 119–142.
Rylski, P., Zembrzuski, T. (2006). Rozpoznawanie spraw cywilnych na posiedzeniu niejawnym. Przegląd Sądowy. 6. 83–108.
Skibińska, M. (2018). Rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy cywilnej na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 1481 KPC w świetle zasad postępowania cywilnego i treści art. 5 KPC. In Barańska, A., Cieślak, S. (ed.), Ars in vita. Ars in iure. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Jankowskiemu (pp. 151-170). Warszawa: C.H. Beck.
Uliasz, M. (2019), Zasada jawności sądowego postępowania egzekucyjnego w dobie informatyzacji. Warszawa: CH. Beck.
Walasik, M. (2017). Konstytucyjna koncepcja sądowego wymiaru sprawiedliwości. In Laskowska-Hulisz, A., May, J., Mrówczyski, M. (ed.), Honeste Procedere. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Lubińskiemu (pp. 835-865). Warszawa: Wolters Kluwer.
Zembrzuski, T. (2017). Brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym a nadanie sprawie biegu In Laskowska-Hulisz, A., May, J., Mrówczyski, M. (ed.), Honeste Procedere. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Lubińskiemu (pp. 543-558). Warszawa: Wolters Kluwer.
Zembrzuski, T. (2019). Dokąd zmierza apelacja w postępowaniu cywilnym. Przegląd Sądowy. 7-8. 47–71.
Zembrzuski, T. (2018). Formalizm procesowy a skutki wadliwego oznaczenia pisma procesowego spełniającego wymagania środka zaskarżenia. Przegląd Sądowy. 1. 5-22.
Zembrzuski T. (2022). Funkcje i cele egzekucji sądowej. In Jagieła, J., Kulski, R. (ed.), Symbolae Andreae Marciniak dedicatae (pp. 815-825). Warszawa: C.H. Beck.
Zembrzuski, T. (2017). Nieważność postępowania w procesie cywilnym. Warszawa: Wolters Kluwer.
Zembrzuski, T. (2021). Ograniczenia jawności postępowania w sprawach cywilnych w dobie pandemii – potrzeba chwili czy trwałe rozwiązania?. Forum Prawnicze. 3. 4–18.
Zembrzuski, T. (2021). Powództwo oczywiście bezzasadne a dostęp do ochrony prawnej w postępowaniu cywilnym. In Flaga-Gieruszyńska, K., Flejszar, R., Marszałkowska-Krześ, E. (ed.), Dostęp do ochrony prawnej w sądowym postępowaniu cywilnym (pp. 169-188). Warszawa: C.H. Beck.
Zembrzuski, T. (2017). Pozbawienie możności obrony praw strony w orzecznictwie Sądu Najwyższego In Tomalak, M. (ed.), Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu (pp. 573-608). Warszawa: Wolters Kluwer.
Zembrzuski, T. (2023), Prawda jako wartość sprawiedliwego procesu, Przegląd Sądowy. 7-8. 7-20.
Zembrzuski T. (2023). Remote Court Hearings in Polish Judicial Civil Proceedings – Manifestation of Justice or Aftermath of the Epidemic?. In: Ciobanu, R., Mocanu, V., Iordanov, I.R., Creciun, N. (ed.), The State, Security and Human Rights in the Digital Era. (pp. 140-150). Chișinău: Universitatea de Stat din Moldova.
Zembrzuski, T. (2011). Skarga kasacyjna. Dostępność w postepowaniu cywilnym. Warszawa: LexiNexis.
Published
2024/11/19
Section
Original Scientific Paper