ПРИСУСТВО ОБЕЛЕЖЈА IUS COMMUNE ПОСТУПКА У САВРЕМЕНОМ ПОЉСКОМ ГРАЂАНСКОМ ПОСТУПКУ
Sažetak
Друштвено незадовољство системом правосуђа у Пољској је чврсто повезано са прекомерним кашњењем код решавања грађанских спорова. Међутим, овај проблем је само последица компликованих и застарелих прописа. Зато је у последњим годинама пољски законодавац увео различита нова решења која су требала да унапређују грађански парнични поступак и да убрзају процесуирање. Нека решења својим особинама подсећају на средњовековни поступак ius commune. Главни циљ овога чланка је њихова идентификација те разматрање њихове основаности и корисности за савремени поступак са историјске тачке гледишта. Спроведено истраживање наводи на закључак да уведене реформе стоје у супротности са темељним начелима грађанског поступка који су развијани годинама, као што су усменост, јавност или непосредност те не могу да доведу до очекиваног резултата, односно обезбеђивања приступа правосуђу без сувишног кашњења. Наиме, само отворена и директна комуникација између суда и странака, поједностављена начела поступка и повећање особља у судовима може да гарантује ефикасно процесуирање.
Reference
Błaszczak, Ł. (2013). In Marszałkowska-Krześ, E. (ed.), Postępowanie cywilne. Warszawa: C.H. Beck.
Broniewicz, W. (1983). Postępowanie cywilne w zarysie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Burbank, S. B., Silberman, L. J. (1997). Civil Procedure Reform in Comparative Context: The United States of America. The American Journal of Comparative Law. 45 (4). 675-704.
Cappelletti, M. (1971) Social and Political Aspects of Civil Procedure: Reforms and Trends in Western and Eastern Europe. Michigan Law Review. 69 (5). 847-886.
Cappelletti, M., Perillo, J. M. (1965). Civil procedure in Italy. Hague: Springer-Science+Business Media, B.V.
Castro Ayala, J. G. (2020). La importancia simbólica del Derecho y los fundamentos del Ius Utrumque, Revista Prolegómenos. 23 (46). 121-131.
Dębiński, A. (2010). Church and Roman Law. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Dziadzio, A. (2022). Powszechna historia prawa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Fierich, X. (1921). Rzut oka na strukturę najważniejszych procedur cywilnych. Czasopismo Prawnicze i Ekonomiczne. 3-4. 305-320.
Dziurda, M. (2022). Czy nadchodzi zmierzch zasady ustności w postępowaniu cywilnym? Polski Proces Cywilny. 1. 125-148.
Ereciński, T. (2021). Ocena skutków nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 4.07.2019 r. In. Dziurda, M., Zembrzuski, T., Praktyka wobec nowelizacji postępowania cywilnego, Warszawa: Wolters Kluwer.
Flaga-Gieruszyńska, K., Zieliński, A. (2022). Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
Gajda-Roszczynialska, K. (2022). Przebudowa wymiaru sprawiedliwości w czasach pandemii COVID-19 ze szczególnym uwzględnieniem postępowania cywilnego. Polski Proces Cywilny. 1. 9-37.
Gołąb, S. (1930). Projekty polskiej procedury cywilnej. Powstanie — uzasadnienie — zdania odrębne. Kraków: Księgarnia Powszechna.
Machnikowska, A., Stawarska-Rippel, A. (2016). The Principles of Civil Procedure in Poland in the Twentieth Century. Doctrine, Drafts and Law in a Comparative Perspective. Comparative Law Review. 21. 81-153.
Gordley, J. (2013). The Jurists: A Critical History. Oxford: Oxford University Press.
Góra-Błaszczykowska, A. (2008). Zasada równości stron w procesie cywilnym. Warszawa: C.H. Beck.
Grzegorczyk, P. (2007). Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 marca 2007 r., SK 3/05. Przegląd Sądowy. 11-12. 190-204.
Homenda, M. (2019). Pisemne zeznania świadka według nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 4.07.2019 r. Uwagi w świetle zasad postępowania cywilnego, Polski Proces Cywilny. 3. 363-380.
Jodłowski, J. (1974). Zasady naczelne socjalistycznego postępowania cywilnego. In Jodłowski, J. (ed.), Wstęp do systemu prawa procesowego cywilnego (pp. 47-123). Wrocław-
-Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Jolowicz, J.A. (2003), Adversarial and Inquisitorial Models of Civil Procedure. The International and Comparative Law Quarterly. 52 (2). 281-295.
Jolowicz, J. A. (2000). On Civil Procedure, Cambridge: Cambridge University Press.
Litewski, W. (2003). Rzymskie prawo prywatne. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
Klonowski, M. (2018). Kierunki zmian postępowania cywilnego w projekcie Ministra Sprawiedliwości ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego praz niektórych innych ustaw z 27.11.2017 r. – podstawowe założenia, przegląd proponowanych rozwiązań oraz ich ocena. Polski Proces Cywilny. 2. 180-205.
Korobowicz, A. (2014). Judicial reform in the Kingdom of Poland in 1876. Russian Law Review. II (4). 91-103.
Kościółek, A. (2021). Jawność posiedzeń sądowych w postępowaniu cywilnym w dobie pandemii COVID-19. Przegląd Sądowy. 5. 22-40.
Kościółek, A. (2018). Zasada jawności w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa: Wolters Kluwer.
Kotas, S. (2019). Realizacja zasady szybkości postępowania w polskim procesie cywilnym w świetle projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. In Jędrejek, G., Kotas, S., Manikowski, F. (eds.), Postępowanie cywilne – wprowadzone i projektowane zmiany 2019 (pp. 99-118), Warszawa: Wolters Kluwer.
Kulski, R. (2020). Wpływ stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 na postępowanie cywilne. Monitor Prawniczy. 9. 442-449.
Litauer, J. J. (1919). Pogląd ogólny na istotę i rozwój procesu cywilnego. Kwartalnik Prawa Cywilnego i Karnego. 2. 27-42.
Rzewuski, M. (2022). Realizacja zasady jawności w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych w świetle noweli KPC z dnia 4.7.2019 r. i ustaw antycovidowych. In Skibińska, M. (ed.), Realizacja zasad postępowania cywilnego na tle aktualnych zmian KPC (pp. 273-287), Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Kuryłowicz, M., Wiliński, A. (2021). Rzymskie prawo prywatne. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Machnikowska, A. (2022) Zasada jawności w postępowaniu procesowym – modernizacja czy marginalizacja? Wybrane zagadnienia. Polski Proces Cywilny. 1. 80-124.
Maciejewski, T. (2015). Historia powszechna ustroju i prawa. Warszawa: C.H. Beck.
Millar, R. W. (1923-1924). The Formative Principles of Civil Procedure, Illinois Law Review. XVIII. 150-168.
Mucha, J. (2020). Pisemne zeznania świadka w kontekście dążenia sądu do ustalenia prawdy i postulatu szybkości postępowania, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny. 3. 77-93.
Płaza, S. (2002). Historia prawa w Polsce na tle porównawczym. Część I. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Rylski, P., Weitz, K. (2014). The Impact of the Russian Civil Judicial Proceedings Act of 1964 on the Polish Civil Proceedings. Russian Law Journal. II (4). 78-90.
Rząsa, G. (2008). Glosa do wyroku TK z dnia 20 września 2006 r., SK 63/05. Przegląd Sejmowy. 4. 209-217.
Skibińska, M. (2019). Dowód z zeznań świadka w świetle projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw z 8.01.2019 r. In Jędrejek, G., Kotas, S., Manikowski, F. (eds.), Postępowanie cywilne – wprowadzone i projektowane zmiany 2019 (pp. 119-141), Warszawa: Wolters Kluwer.
Skibińska, M. (2021). In Błaszczak, Ł. (ed.), System postępowania cywilnego. T. 2. Dowody w postępowaniu cywilnym. Warszawa: C.H. Beck.
Skibińska, M. (2018). Rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy cywilnej na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 1481 KPC w świetle zasad postępowania cywilnego i treści art. 5 KPC. In Barańska, A., Cieślak, S. (eds.), Ars in vita. Ars in iure. Księga Jubileuszowa dedykowana profesorowi Januszowi Jankowskiemu. Warszawa: C.H. Beck.
Sójka-Zielińska, K. (2022). Historia prawa. Warszawa: Wolters Kluwer.
Subrin, S. N. (1987). How Equity Conquered Common Law: the Federal Rules of Civil Procedure in Historical Perspective. University of Pennsylvania Law Review. 135 (4). 909-1002.
Waśkowski, E. (1932). Podręcznik procesu cywilnego, Wilno: Drukarnia „ZORZA”.
Waśkowski, E. (1931). Zasady podstawowe Kodeksu postępowania cywilnego. Wileński Przegląd Prawniczy. 10. 289-296.
Wieacker, F. (1981). The Importance of Roman Law for Western Civilization and Western Legal Thought. Boston College International & Comparative Law Review. 4 (2). 257-281.
Yntema, H. E. (1949). Roman Law and Its Influence on Western Civilization. Cornell Law Review. 35 (1). 77-88.
Zembrzuski, T. (2021). Ograniczenia jawności postępowania w sprawach cywilnych w dobie pandemii – potrzeba chwili czy trwałe rozwiązania?. Forum Prawnicze. 3. 3-18.
Ziemianin, K. (2021). Pisemne zeznania świadka. In Bialecki, M., Kotas-Turoboyska, S., Manikowski, F., Szczepanowska, E. (eds.), Nowelizacja postępowania cywilnego. Wpływ zmian na praktykę sądową (pp. 439-455), Warszawa: Wolters Kluwer.
Zuckerman, A. A. S. (1995). A Reform of Civil Procedure: Rationing Procedure Rather Than Access to Justice. Journal of Law and Society. 22 (2). 155-188.