UOBIČAJENO BORAVIŠTE DETETA U PRAKSI SUDA EVROPSKE UNIJE

Maja Stanivuković

doi:10.5937/zrpfns55-34676

Maja Stanivuković Faculty of Law, Novi Sad University

DOI: https://doi.org/10.5937/zrpfns55-34676

Ključne reči: uobičajeno boravište deteta, otmica deteta, Sud Evropske unije

Sažetak

U radu je prikazana i analizirana praksa suda Evropske unije koja se odnosi na određivanje uobičajenog boravišta deteta. Ta bogata i uticajna praksa je neizostavni element u upoznavanju ovog pojma koje je neophodno radi pravilne i jednoobrazne primene Haške konvencije o građanskopravnim aspektima međunarodne otmice dece, Haške konvencije o roditeljskoj odgovornosti i merama za zaštitu dece, Haškog Protokola o merodavnom pravu za izdržavanje, Haške konvencije o međunarodnom ostvarivanju izdržavanja dece i Haške konvencije o zaštiti dece i saradnji u oblasti međunarodnog usvojenja. Svi ovi međunarodni instrumenti koji su na snazi u Srbiji koriste uobičajeno boravište deteta kao tačku vezivanja.

Praksa Suda Evropske unije omogućava sagledavanje niza okolnosti koje treba uzeti u obzir kada je sporno uobičajeno boravište deteta. Sud je počevši od 2007. godine bio u prilici da odgovori na mnoga prethodna pitanja koja su se postavljala u vezi sa tumačenjem ovog ključnog pojma za primenu haških konvencija o zaštiti dece, koja su se odnosila na prisustvo, dužinu boravka, namere roditelja, integrisanost deteta u društvenu i porodičnu sredinu i značaj državljanstva, jezika i kulturnih veza deteta. U ovom radu odabrane su četiri odluke koje su se nametnule kao najvažnije: A, Merkredi protiv Čefa, C protiv M i HR.

Mada se odluke Suda odnose na Drugu briselsku uredbu koja takođe sadrži pojam uobičajeno boravište, one vrše snažan uticaj na tumačenje istog pojma u Haškim konvencijama o zaštiti dece, i to ne samo u državama koje su članice Unije. Pod uticajem tih odluka, menja se i međusobno usklađuje praksa sudova u Australiji, Kanadi, Novom Zelandu, Sjedinjenim Američkim Državama i Ujedinjenom Kraljevstvu, te je stoga korisno i za naše sudije da se upoznaju sa njima.

Reference

Beaumont, Paul; Holliday, Jayne. Recent Developments on the Meaning of “Habitual Residence” in Alleged Child Abduction Cases, Private International Law in the Jurisprudence of European Courts – Family at Focus, ed. Mirela Župan. Osijek: Faculty of Law Osijek, 2015, 39-49.
Beaumont, Paul; Holliday, Jayne. “Habitual Residence” In Child Abduction Cases: Hybrid Approach Is Now The Norm But How Much Weight Should Be Given To Parental Intention?. Liber Amicorum Monika Pauknerová. Magdalena Pfeiffer, Jan Brodec, Petr Bríza and Marta Zavadilová (eds.) Praha: Wolters Kluwer, 2021.
Bordaš Bernadet, Deset godina primene Uredbe Brisel II bis, Zborni radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu, 2015, 1519-1537.
Dutta, Anatol. Habitual residence versus nationality -- In search of the European personal connecting factor in family matters, Private International Law in the Jurisprudence of European Courts – Family at Focus, ed. Mirela Župan. Osijek: Faculty of Law Osijek, 2015. 319-328.
Dželetović, Mirna. Pravni položaj deteta u situacijama njegovog nezakonitog odvođenja u zemlji i inostranstvu, doktorska disertacija. Novi Sad: Pravni fakultet Univerziteta u Novom Sadu, 2021.
Köhler, Ben; Gulati, Rishi; John, Thomas. The Elgar Companion to the Hague Conference on Private International Law, Edward Elgar Publishing, 2020.
Kovaček Stanić, Gordana. Porodičnopravni aspekti međunarodne, roditeljske otmice dece, Anali Pravnog fakulteta u Beogradu, tom 60, sveska 2, 2012, 74-94.
Kovaček Stanić, Gordana. Civil Aspects of International Child Abduction: Insight from Serbia, Family Law Quarterly, Volume 48, Number 2, 2014, 283-296.
Krvavac, Marija; Belović, Jelena. Međunarodna otmica dece. Pravni život br. 10, 2017, 155-168.
Liefaard, Ton; Sloth-Nielsen, Julia; The United Nations Convention on the Rights of the Child, Brill, 2016,
Magnus, Ulrich; Mankowski. Peter. Brussels II Bis Regulation, Sellier, 2011.
Marjanović, Sanja, Some open issues in the application of the 1980 Child Abduction Convention in the Republic of Serbia, Private International Law in the Jurisprudence of European Courts – Family at Focus, ed. Mirela Župan. Osijek: Faculty of Law Osijek, 2015, 259-276.
Marjanović, Sanja. Međunarodna otmica dece – novine u međunarodnom privatnom pravu Srbije. Tematski zbornik radova Pravnog fakulteta u Nišu - Zaštita ljudskih i manjinskih prava u evropskom pravnom prostoru, tom 7, 2018, 131-145.
Morley, Jeremy D. The Hague Abduction Convention, 2nd edn. American Bar Association Publishing, 2016Đundić, Petar. Redovno boravište deteta u praksi primene Haške konvencije o građanskopravnim aspektima međunarodne otmice dece od 25. oktobra 1980. godine, Zbornik radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu, broj 2, 2004, 551-570.
Palačković, Dušica. Konvencija o građanskopravnim aspektima međunarodne otmice dece: Procesnopravne implikacije, Pravni život, br. 11, 2012, 863-876.
Ponjavić, Zoran; Vlašković, Veljko. Space for the child’s best interests inside The Hague Convention on the civil aspects of international child abduction, Revija za evropsko pravo, broj 2-3, 2014, 45-67.
Stanivuković Maja. Đundić Petar. Pravo na viđanje deteta i Haška konvencija o građanskopravnim aspektima međunarodne otmice dece (1980), Pravni život, broj 10, 2010, 25-45.
Stanivuković, Maja. Bitka za decu – O Haškoj konvenciji o zaštiti dece, Revija za evropsko pravo, broj 2-3, 2018, 25-48.
Samardžić, Sandra. Potrebe i mogućnosti adekvatnijeg tumačenja Haške konvencije o građansko-pravnim aspektima međunarodne otmice dece u slučaju nasilja u porodici, Zbornik radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu, tom 47, broj 1, 2013, 309-331.
Schuz, Rhona. The Child Abduction Convention: A Critical Analysis. Hart Publishing, 2013. Schuz, Rhona. The Hague Child Abduction Convention and Re-relocation disputes, International Journal of Law, Policy and The Family, 2021, 1-36.
Stanivuković, Maja; Živković, Mirko. Međunarodno privatno pravo, Opšti deo, šesto izdanje, Beograd, 2015.