Architecture of craft and service centers by Ranko Radović – creating an urban ambience
Abstract
Ranko Radović (1935-2005) was a prominent Serbian, Montenegrin and Yugoslavian architect, urban planner and designer, professor and architecture historian and theorist. This paper explores the architectural concepts and urban characteristics of the craft and service centers he designed, which were built in Belgrade (1968-1972), Šabac (1982) and Ljig (1988), as well as his architectural-urban planning research proposal for the reconstruction and revitalization of the old market and the area under the bastion of the fortress in Novi Pazar (1986-1987). In addition to his notable designs for the Sutjeska Battle Memorial House (Bosnia and Herzegovina), the town hall in Aranđelovac, the Partizanka hotel, a post office and a bank in Vrnjačka Banja, and the reconstruction of the Atelje 212 theater in Belgrade (Serbia), Radović’s solutions for craft and service centers in Belgrade, Šabac and Ljig represent specific considerations of architecture and urbanity, in which the experiences of modernism, critical regionalism, and the influences of postmodernism are sublimated. He also produced a proposal, partly implemented, for the protection and revitalization of the old bazaar market in Novi Pazar, with a grouping of low-rise buildings for craft and service purposes and prefabricated-temporary structures based on the traditional scale. As a contribution to the study of Ranko Radović’s work, these specific micro-urban structures are analyzed in the context of his theoretical views on contemporary architecture, urbanism and tradition, and the aim of the work is to illuminate and document Radović’s contribution to the ideas of the development of modern architecture and cities in Serbia. Due to the architectural concepts and urbanistic values of craft-service centers expressed in the ideas of ephemerality and changeability, the paper provides an analytical overview and photo-documentation of their existing state, and the possibilities of their revitalization are discussed.
References
Babić, G., Antešević, N. 2019. Omaž arhitekti Ranku Radoviću i vrednostima akademskog bivstvovanja: Povodom dodele Nagrade Ranko Radović za kritičko-teorijske tekstove o arhitekturi za 2018. godinu. Glasnik Društva konzervatora Srbije, 43, 61-64.
Blagojević, Lj. 2011. Ranko Radović: profesor, urbanist, arhitekt i teoretičar arhitekture. Matica, 48, 379-390.
Blagojević, Lj. 2012. Postmodernism in Belgrade Architecture: Between Cultural Modernity and Societal Modernisation. Spatium, 25, 25-26.
Blagojević, Lj. 2012. Raskršća savremene arhitekture: Ranko Radović i diskurs postmodernizma. Kultura, 134, 182-199.
Bogunović, S. 2005. Ranko Radović. U: Arhitektonska enciklopedija Beograda XIX i XX veka: arhitektura, arhitekti, pojmovi (Tom II). Beograd: Beogradska knjiga, 1062-1064.
Dinulović, R. 2005. O kontinuitetu ideja i oblika u arhitekturi Ranka Radovića. Arhitektura i urbanizam, 16/17, 14-19.
Dženks, Č. 2007. Nova paradigma u arhitekturi: jezik postmodernizma. Beograd: Orion Art.
Glavički, M. 1978. Rekonstrukcija kao proces stalnog poboljšanja gradskih uslova života. Urbanizam Beograda, 50, 23-26.
Gubić, I., Leontiadis, S. 2018. Predlozi Ranka Radovića za uređenje centralnih javnih prostora gradova Vojvodine. Građa za proučavanje spomenika kulture Vojvodine, HHXI, 157-167.
Gubić, I., Putnik Prica, V. 2022. Projekti Ranka Radovića za porodične kuće. Arhitektura i urbanizam, 55, 38-46. https://doi.org/10.5937/a-u0-40443
Jevtić, M. 1995. Slojeviti putevi Ranka Radovića. Beograd: M. Jevtić: Grafikom.
Krstić, D. 2003. Dogradnja potkrovlja na zgradi FTN-a u Novom Sadu. DaNS, 42, 26.
Krstić, D. 2005. Arhitekta prof. dr Ranko Radović (1935-2005). DaNS, 49, 62-63.
Leontiadis, S., Gubić, I. 2020. Ranko Radović's Approach to the Planning and Design of Public Spaces through Projects for Cities in Finland and Serbia. Spatium, 44, 29-36. https://doi.org/10.2298/SPAT2044029L
Linč, K. 1974. Slika jednog grada. Beograd: Građevinska knjiga.
Macura, V. 1984. Čaršija i gradski centar. Razvoj središta varoši i grada Srbije XIX i prve polovine XX veka. Niš: Gradina: Kragujevac: Svetlost.
Manević, Z. 1967. Ranko Radović. Umetnost, 10, 85.
Marjanović, D. 2007. Ljig: foto monografija. Beograd: ICNT: Zavod za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja.
Marković, S. 1974. Na Čuburi »Gradić Pejton«. Svet, 939, 12-13.
Markuš, A. 2008. Ranko Radović. U: Manević, Z. rd. 2008. Leksikon neimara. Encyclopaedia architectonica. Beograd: Građevinska knjiga, 340-342.
Milenković, A. 1993. Treća inkarnacija: adaptacija i dogradnja zgrade „Atelje 212” u Beogradu. Izgradnja, 6, 37-38.
Milenković, B. 2005. Ranko Radović (1935-2004). Forum+, 50, 147.
Milić Aleksić, M., Radulj, M. 2021. Savremena interpretacija tradicije u arhitekturi Ranka Radovića i Zlatka Ugljena u okviru Nacionalnog parka Sutjeska. U: Mrlješ, R. ur. 2021. Graditeljsko nasleđe i urbanizam: zbornik radova. Beograd: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, 334-343.
Mladenović, M. 2005. Ranko Radović (1935-2004). Forum+, 50, 144-146.
Nešković, J., Đorđević, S., Kurtović Folić, N., Radović, R. 1988. Stara čaršija u Novom Pazaru: zaštita i revitalizacija. Kraljevo: Zavod za zaštitu spomenika kulture.
Parežanin, V. 2016. Metaforička interpretacija ideje kritičkog regionalizma u delu arhitekte Ranka Radovića. Doktorska disertacija odbranjena na Univerzitetu u Beogradu – Arhitektonskom fakultetu.
Planić, S. 1932. Treba znati – Progres graditeljstva – Problemi savremene arhitekture. Zagreb: Naklada Jugoslovenske štampe d. d.
Popović, D. 1978. Gde je arhitektura danas. Gledišta, 10, 992-997.
Radović, R. 1970. Smisao i vrednost eksperimenta i istraživanja u arhitekturi. Arhitektura urbanizam, 60, 25-30.
Radović, R. 1972. Fizička struktura grada. Beograd: IAUS.
Radović, R. 1977. Arhitektura kao zbilja. U: Salon arhitekture 77. Beograd: Muzej primenjene umetnosti, 5-7.
Radović, R. 1978. Osam mogućih elemenata jedne dijalektike oblike. U: Arhitektura, filozofija, nauka i tehnika. Sveska I. Beograd: Savez društva arhitekata SR Srbije, 36-40.
Radović, R. 1979. Živi prostor. Beograd: Nezavisna izdanja.
Radović, R. 1985. Kako malo i privremeno postaje veliko i stalno. Komunikacije, 41, n. n.
Radović, R. 1996. On cities, planning & urban design. Finnish Experience 1991-1995. Espoo: Heksinki University of Technology.
Radović, R. 1996. Predgovor – Grad i arhitektura grada na istom mestu. U: Rosi, A. 1996. Arhitektura grada. Beograd: Građevinska knjiga: Premis, 7-11.
Radović, R. 2002. Uz knjigu Nan Elin „Postmoderni urbanizam”. Za bogatije razumevanje urbanog razvoja danas. U: Elin, N. 2002. Postmoderni urbanizam. Beograd: Orion Art, 9-12.
Radović, R. 2003. Zakasnela stručna pobeda ‘Pejtona’. DaNS, 43, 42-43.
Radović, R. 2005. Novi vrt i stari kavez. Novi Sad: Stylos.
Radulj, M., Milić Aleksić, M., Šukalo, O. 2021. Critical resistance of a hut-in six points (cultivation of critical practice through the memorial house design by the architect Ranko Radović). AGG+: Journal for Architecture, Civil Engineering, Geodesy and related scientific field, 9/1, 34-47.
Ranko Radović. U: Nikezić, A. ur. 2016. 170 ličnosti za 170 godina visokoškolske nastave u oblasti arhitekture u Srbiji. Beograd: Univerzitet u Beogradu – Arhitektonski fakultet, 186-187.
Špadijer, M. ur. 2016. Naseljeni crtež: knjiga eseja o likovnom radu Ranka Radovića. Podgorica: Matica crnogorska.
Vukajlov, Lj. 2017. Peta decenija gradića Pejton. DaNS, 81, 68-70.
Vuksanović-Macura, Z., Macura, V. 2014‒2015. Istorija Čuburskih romskih enklava. Godišnjak grada Beograda, LXI‒LXII, 157-186.
Vuksanović-Macura, Z., Macura, V. 2015. Život na ivici. Stanovanje beogradskih Roma 1919−1941. Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti.
Copyright (c) 2023 Arhitektura i urbanizam
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.