Arhitekta kao istorijski objekt
Sažetak
Rad problematizuje stanje savremene arhitektonske discipline fokusirajući se na krizu funkcije autora, polazeći od pretpostavke da dijalektička forma načelno biografskog pristupa u analizi arhitektonske materije, pored svojih praktičnih i pedagoških opravdanja, ne poseduje kapacitet za razotkrivanje stvarne istorijske svrhe. Uvodni deo istraživanja tumači vodeću ulogu koju hermeneutička delatnost dobija u modernizmu zahvalјujući hermetičnom karakteru modernih umetničkih načela kao i pseudohermetičnom pozicioniranju teorijskih uporišta. Osnovna pretpostavka rada je da se u aktuelnom vremenu poredak vrednosti korenito menja slablјenjem integralnog teksta koji je u epohi modernizacije prethodio samom postojanju dela. U drugom delu istraživanja osvetlјava se poreklo autorskog statusa objekta, počev od inicijalnog momenta individualizacije ideja u renesansi, pa sve do njegove racionalizacije i formalizacije u modernizmu, dok treći deo analizira primarne osnove diskurzivne arhitektonske discipline izvedene iz Vitruvijevog (Vitruvius) spisa o filozofskom obrazovanju arhitekata. Četvrti deo denotira krizu vrednosti čiji su koreni dublјi i elementarniji od simbioze između proizvodnje i menadžmenta ili sujete interpretatora, sagledavajući je u širem kontekstu specifičnog stanja prosvetitelјske kulture i njenog sveta kao inherentne dezintegracije jedinstvenog pojma istinitog. Kategorije na kojima počiva moderna epistemologija arhitektonske discipline neminovno postavlјaju uslov za sopstveno prekoračenje i destabilizaciju, gde gubitak obrisa osnovne figure identiteta i raslojavanje subjektivnog horizonta kao i disciplinarnog narativa vodi do prividne ili stvarne anonimnosti diskursa radikalizujući kreativni čin i praksu. Istorijski metod u radu uslovlјen je samom prirodom arhitektonskih objekata čije istraživanje angažuje samosvojstvene izvore saznanja, razlikujući se od paradigmatskog modela nekih drugih disciplina koje ne stvaraju oblike već su isklјučivo vezane za analizu događaja.
Reference
Argan, G. C. (1989) Arhitektura i kultura, Split, Logos
Baudrillard, J./Nouvel, J. (2008) Singularni objekti – arhitektura i filozofija, Zagreb, AGM
Benjamin, W. (1986) Estetički ogledi, Zagreb, Školska knjiga
Coffin, D. R. (2004) Pirro Ligorio: The Renaissance Artist, Architect, and Antiquarian, University Park PA, Penn State University Press
Duchamp, M., Z. Gavrić (1984) Marcel Duchamp: izbor tekstova, Beograd, Muzej savremene umetnosti
Dženks, Č. (2006) Moderni pokreti u arhitekturi, Beograd, Građevinska knjiga
Ećimović, D., V. Stevanović (2017) Dokumenta, Beograd, Orion Art
Fuko, М. (2003) Hermeneutika subjekta, Novi Sad, Svetovi
Fuko, M. (2012) Šta je autor?, Polja: časopis za književnost i teoriju 473, str. 100−112.
Gropius, W. (1961) Sinteza u arhitekturi, Zagreb, Tehnička knjiga
Hollier, D. (1993) Against Architecture: The Writings of Georges Bataille, Cambridge-London, MIT Press
Jencks, C. (1973) Le Corbusier and the Tragic View of Architecture, London, Penguin Books Ltd.
Jencks, C. (1997) The Architecture of The Jumping Universe. A Polemic: How Complexity Science is Changing Architecture and Culture, Chichester, Academy Editions
Kandinski, V., V. Medenca (2015) Plavi jahač, Izabrani radovi iz teorije umetnosti, Beograd, Logos
Krstić, P. (2007) Subjekt protiv subjektivnosti: Adorno i filozofija subjekta, Beograd, Institut za filozofiju i društvenu teoriju, IP Filip Višnjić
Milenković, V. (2015) Forma prati temu, Beograd, MoAA &UB–AF
Mitrović, Ј. (2021) Nepostojanost modernističke pozicije arhitekte u praksi XXI veka, doktorska disertacija, Univerzitet u Beogradu, Arhitektonski fakultet
Oliva, A. B. (1989) Ideologija izdajnika, Novi Sad, Bratstvo-Jedinstvo
Oliva, A. B. (1994) Priručnik za letenje, Novi Sad, Svetovi
Panofsky, E., Gavrić, Z. (1999) Rasprave o osnovnim pitanjima nauke o umetnosti, Bogovađa, samostalno izdanje
Panofsky, E. (1957) Gothic Architecture and Scholasticism, New York, Meridian and NAL Books
Rudofsky, B. (1964) Architecture Without Architects: A Short Introduction to Non-Pedigreed Architecture, New York, Doubleday & Company, Inc.
Sloterdijk, P. (1988) Kopernikanska mobilizacija i ptolomejsko razoružanje, Novi Sad, Bratstvo-Jedinstvo
Sontag, S. (2014) Protiv tumačenja., u: Stošić, M. (ur.) Strategije čitanja, Beograd, Fakultet za medije i komunikacije, str. 29−39.
Vazari, Đ. (2011) Životi slavnih slikara, vajara i arhitekata, Beograd, Leo commerce
Vesnić, S. (2020) Arhitektonski koncept. Objekt stvarnosti i subjekt iluzije, Beograd, Akademska knjiga
Vitruvije (2014) Deset knjiga o arhitekturi, Beograd, Orion Art
Sva prava zadržana (c) 2021 Arhitektura i urbanizam
Ovaj rad je pod Creative Commons Autorstvo-Deli pod istim uslovima 4.0 međunarodnom licencom.