Urbani razvoj Cetinјa i Barija kroz sagledavanјe djelovanјa Augusta Ćezara Koradinija (1900–1931)
Sažetak
U radu se prikazuje hronološki razvoj urbanizma Cetinja i Barija kroz sagledavanje djelovanja italijanskog arhitekte Augusta Ćezara Koradinija (Augusto Cesare Corradini 1860–1932). Koradini doprinosi intezivnom urbanističko-arhitektonskom razvoju Cetinja, prijestonici Crne Gore, u periodu 1900–1912. godine, i Barija, središta regije Pulјa, u periodu 1905–1931. godine. U zatečenim sredinama uspio je da definiše prostore prepoznatlјivim urbanističko-arhitektonskim realizacijama s umjetničkim predznakom, bilo kao segment internacionalnog eklekticizma, poput Ruskog poslanstva na Cetinju (1900), palate Ficaroti (Palazzo Fizzarotti 1906−1908) i palate Ingami Skalvini (Palazzo Ingami-Scalvini 1923), ili racionalizma/moderne, poput palate Fiat (Palazzo Fiat 1925) i pavilјona Navigacione kompanije Pulјa (Padiglione Società di Navigazione Puglia 1930) u Bariju. Koradini naročito definiše urbani identitet gradova monumentalnim objektima i kompleksima – Vladinim domom na Cetinju (1910) i Fiera del Levante (Fiera del Levante 1928) u Bariju. Usmjeren na djelovanje u različitim sredinama i društveno-političkim sistemima imao je osoben arhitektonski izraz s nesumlјivo semantičkim karakterom. Novim stilskim konceptima i oblicima organizacije prostora trajno je uticao na savremene urbanističko-arhitektonske procese pomenutih gradova, a dodatna potvrda značaja prepoznatog arhitektonskog izraza, kao jedinstvenog spoja funkcionalnog i dekorativnog, umjetničkog i tehničkog, jeste status nacionalnih kulturnih dobara. Kroz integralno sagledavanje urbanih tokova i Koradinijevog stvaralaštva na Cetinju i u Bariju, prikazan je snažan uticaj italijanskog arhitekte na formiranje jedinstvenih urbanih matrica.
Reference
Burzanović, S., A. Dajković (2015) Italijansko poslanstvo na Cetinju/ La Legazione d'Italia a Cettigne, Cetinje, Nacionalna biblioteka Crne Gore „Đurđe Crnojević”, Istorijski institut Crne Gore
Carducci, C. (2006) Bari e la sua Fiera del Levante 1939 – 1956, Bari, Cacucci
Colonna, A., F. Mezzina (1997) Architetture a Bari nel ventennio fascista, Lecce, Capone Editore
Colonna, A., M. Lastilla (1987) Storia e cultura di una città: Edifici pubblici a Bari 1900–1950, Bari, C.S.P.C.R.
Colonna, A., M. Lastilla, V. Velati (2001) Edifici pubblici del '900 a Bari: interni ed esterni, Bari, Levante Editori
Corvaglia, E., M. Scionti (1985) Il piano introvabile: architettura e urbanistica nella Puglia fascista, Bari, Edizioni Dedalo
Cucciolla, A. (2006) Vecchie citta / citta nuova. Concezio Petrucci 1926-1946, Bari, Dedalo Edizioni
Čilikov, A., L. Pejović (2019) Cetinje, istorija i kultura, Cetinje, Prijestonica Cetinje
Dajković, A. (2014) Doprinos arhitekte Augusta Cesara Corradinia razvoju arhitekture akademskog eklekticizma na Cetinju s početka XX vijeka, magistarski rad, Arhitektonski fakultet, Univerzitet Crne Gore
De Bartolo, S. (2019a) Bari '900 tra eclettismo e liberty, Bari, LB Edizioni
De Bartolo, S. (2019b) L’Opera dell’Architetto Cesare Augusto Corradini. Altari mramorei in stile eclettico nella Provincia di Bari, Tesi di Laurea in Storia dell'Arte in età moderna in Università degli studi di Bari Aldo Moro Dipartimento di Lettere Lingue e Arti. Italianistica e Culture comparate, Corso di Laurea magistrale in Storia dell'Arte
De Bartolo, S. (2014) L’Architettura del Ventennio Fascista a Bari, Bari, L'Arco e la Corte
Dilio, M. (1986) Fiera del Levante:1930–1986, Bari, Mario Adda
Gentile, E. (2019) Chi è fascista, Bari, Laterza editori
Jović, T. (2010) Diplomatska predstavništva u knjaževini i kraljevini Crnoj Gori, Cetinje, Narodni muzej Crne Gore
Jović, T., A. Berkuljan (2015) Cetinje kroz vrijeme: početak urbanizacije, Cetinje, Državni arhiv Crne Gore
Kadijević, A. (1998) Arhitektura i urbanizam u Srbiji od 1854. do 1904. godine, u: referati sa naučnog skupa održanog 7. i 8. maja 1996, Nauka i tehnika u Srbiji druge polovine XIX veka: 1854−1904, 1998, Kragujevac, Republika Srbij, Univerzitet u Kragujevcu, str. 263−285.
Kadijević, A. (2005) Estetika arhitekture akademizma XIX-XX veka, Beograd, Građevinska knjiga
L’Abbate, M., V. Moscardin (2018) L’Albania nelle grandi Esposizioni, in: Belli Pasqua, R., Caliò, L.M., Menghini, A.B., La presenza italiana in Albania tra il 1924 e il 1943 La ricerca Archeologica, la conservazione, le scelte progettuali, Roma, Edizioni Quasar, pp. 559−601.
Martinović, D. (1994) Postanak i razvitak naselja, u: Pejović, Đ. i Vujović D. (ur.) Cetinje: 1482–1982 Cetinje, Crnogorska akademija nauka i umjetnosti, str. 25−57.
Martinović, D., U. Martinović (1980) Cetinje - spomenici arhitekture, Cetinje, Obod
Mijović, P. (1970) Tragom drevnih kultura Crne Gore, Titograd, Grafički zavod
Milić, B. (2013) Urbano nasljeđe Crne Gore sa posebnim osvrtom na razvoj Cetinja, Beograd, OrionArt
Mitrović, S. (2019) Arhitekt Josip Slade Šilović. Graditeljska djela u Knjaževini Crnoj Gori 1877−1900, Zagreb-Podgorica, Nacionalna zajednica Crnogoraca Hrvatske; Ministarstvo održivog razvoja i turizma Crne Gore; Skaner studio d.o.o.
Petrignani, M., F. Porsia (1988) Le città nella storia d'Italia, Bari, Laterza
Radović, G. (2012) Arhitektura Cetinja od XV vijeka do Drugog svjetskog rata, Podgorica, CANU
Rosi, A. (2008) Arhitektura grada, Beograd, Građevinska knjiga
Signorile N. (2004) Occhi sulla cita. Architetti e architetture a Bari, Bari, Laterza Edizioni
Sva prava zadržana (c) 2021 Arhitektura i urbanizam
Ovaj rad je pod Creative Commons Autorstvo-Deli pod istim uslovima 4.0 međunarodnom licencom.