Pregled opusa arhitekte Đorđa Đorđevića (1921-1940)

Jelena Gačić Ivanov

doi:10.5937/a-u0-53055

Jelena Gačić Ivanov Univerzitet u Beogradu - Filozofski fakultet, Beograd, Republika Srbija https://orcid.org/0000-0002-5602-7566

DOI: https://doi.org/10.5937/a-u0-53055

Ključne reči: Đorđe Đorđević, privatna praksa, Ministarstvo građevina, akademizam, modernizam

Sažetak

U istoriografiji srpske arhitekture novijeg doba, stvaralaštvo arhitekte Đorđa Đorđevića karakteriše delimična marginalizacija. Iako je bio državni i privatni arhitekta koji je sarađivao sa eminentnim građevinskim inženjerima i naručiocima iz redova građanske klase, biografski podaci i hronologija delatnosti nisu dosledno ustanovlјeni. Mnoga ostvarenja su izuzeta prilikom fragmentarnih osvrta zbog zamenskog potpisivanja projekata od strane građevinskih inženjera Lazara Kostića i Miloša Antića, u čijem tehničkom birou je radio sredinom treće decenije 20. veka. Prolongiranju afirmacije lika i dela arhitekte Đorđevića doprineli su njegovo izuzeće iz stručnih udruženja i stručno-publicističke delatnosti, samo jedna zabeležena izložbena aktivnost i devastacija lične zaostavštine prilikom savezničkog bombardovanja Beograda 1944. godine. Posle kratkotrajne državne službe u Ministarstvu građevina, njegov profesionalni put je bio obeležen privatnom praksom započetom osnivanjem tehničkog biroa sa Aleksandrom Kapovićem. Od 1929. godine posluje kao samostalni ovlašćeni arhitekt, kada ostvaruje kapitalne javne i stambene građevine u Beogradu, i jednu u Nišu. Demonstrirao je prilјežno vladanje različitim stilskim tendencijama, međutim kvantitativno najveći broj objekata je projektovao primenom akademizma. Konsultovanjem fondova Tehničke direkcije u Istorijskom arhivu Beograda i Ministarstva građevina u Arhivu Jugoslavije, kao i drugih važnih primarnih i sekundarnih izvora, utvrđen je sistematizovani pregled Đorđevićevog opusa.

Biografija autora

Jelena Gačić Ivanov, Univerzitet u Beogradu - Filozofski fakultet, Beograd, Republika Srbija

Istraživač saradnik

Reference

Alfirević, Đ., Simonović Alfirević, S. 2013. Beogradski stan. Arhitektura i urbanizam, 38, 41−47. https://doi.org/10.5937/a-u38-4770

Banović, A. 2009. Beograd 1930−2009. Beograd: Alboinženjering.

Borić, T. 2004. Terazije: urbanistički i arhitektonski razvoj. Beograd: Zlatousti.

Dukić, A. 2022. Arhitektura javnih objekata u Nišu i okolini (1918−1941). Master rad. Beograd: Filozofski fakultet.

Kadijević, A. 2005. Estetika arhitekture akademizma (XIX−XX vek). Beograd: Građevinska knjiga.

Kadijević, A. 2023. Jugoslovenska arhitektura između dva svetska rata (1918−1941): konteksti tumačenja. Beograd: Filozofski fakultet.

Kovačić, I. 2002. Prilog poznavanju arhitektonskog opusa Milutina Borisavljevića: porodična kuća i vila. Nasleđe, 4, 89−112.

Kojić, B. 1979. Društveni uslovi razvitka arhitektonske struke u Beogradu 1920−1940. godine. Beograd: SANU.

Manević, Z. 1979. Pojava moderne arhitekture u Srbiji. Doktorska disertacija. Beograd: Filozofski fakultet.

Manević, Z. 1988. Beogradska arhitektonska škola. U: Tatić, D., Uskoković, Đ. ur. Univerzitet u Beogradu 1938−1988: zbornik radova. Beograd: Univerzitet u Beogradu, 619−628.

Manević, Z. 1994. Vreme arhitekture: vrhunske ličnosti srpskog graditeljstva u dvadesetom veku. Vreme. 19.09, 3−18.

Manević, Z. 1999. Leksikon srpskih arhitekata 19. i 20. veka. Beograd: Građevinska knjiga.

Manević, Z. 2008. Leksikon neimara=Encyclopaedia architectonica. Beograd: Građevinska knjiga.

Martinović, U. 1973. Moderna Beograda: arhitektura Srbije između dva rata. Beograd: Naučna knjiga.

Miletić Abramović, Lj. 1986. Milutin Borisavljević. Godišnjak grada Beograda, XXXIII, 63−86.

Miletić Abramović, Lj. 2002. Arhitektura rezidencija i vila Beograda: 1830−2000. Beograd: Karić fondacija.

Milovanović, M. 2003. Arh. Đorđe Đorđević: Jedan drugačiji Beograd. Vračarski glasnik, 45, 11.

Milosavljević. A, Stefanović, T. 2021. Primena secesijskih dekorativnih elemenata u stambenoj arhitekturi Beograda s početka 20. veka. Arhitektura i urbanizam, 53, 22−35. https://doi.org/10.5937/a-u0-31240

Mihajlov, S. 2022. Arhitektonsko stvaralaštvo Josifa Najmana. Beograd: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, Institut za savremenu istoriju.

Nestorović, B. 1973. Postakademizam u arhitekturi Beograda (1919−1941). Godišnjak grada Beograda, XX, 339−381.

Nikolin, Lj. 1995. Beogradska čaršija: druga knjiga priča. Beograd, Novi Sad: Tersit-Budućnost.

Panić, V. 2013. Načela moderne u arhitekturi javnih objekata u Beogradu, period 1918−1941. Doktorska disertacija. Beograd: Arhitektonski fakultet.

Pokrajac, M. 2021. Privatna projektantska praksa u Srbiji u međuratnom periodu 1918−1941. U: Kadijević, A., Ilijevski, A. ur. Arhitektura i vizuelne umetnosti u jugoslovenskom kontekstu 1918−1941. Beograd: Filozofski fakultet, Institut za istoriju umetnosti, 45−52.

Prosen, M. 2006. Graditeljski opus arhitekte Aleksandra Đorđevića (1890−1952). Nasleđe, 7, 167−203.

Prosen, M. 2007. Đorđević, Đorđe. U: Popov, Č. ur. Srpski biografski rečnik 3: D-Z. Novi Sad: Matica srpska, 542−543.

Prosen, M. 2021. Đorđević, Đorđe. U: Stanić, D., Negrišorac, I. ur. Srpska enciklopedija: Tom III, Knj. 2. Novi Sad, Beograd: Matica srpska, SANU, Zavod za udžbenike.

Prosen, M. 2023. Ar deko u srpskoj arhitekturi. Beograd: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, Fakultet primenjenih umetnosti. Nasleđe, 16, 43−55.

Putnik Prica, V. 2021a. Stambena arhitektura Beograda 1918−1941. Beograd: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda.

Putnik Prica, V. 2021b. Od akademizma do autorske arhitekture: stvaralaštvo Franje Urbana u Beogradu (1924−1937). Nasleđe, 22, 115−137. https://beogradskonasledje.rs/wp-content/uploads/2022/12/06%20putnik%20prica.pdf

Radović, R. 1990. Podsticajno, zagonetno i varljivo mesto tradicije u arhitekturi. De re Aedificatoria, 1, 7−24.

Sikimić, Đ. 1965. Fasadna skulptura u Beogradu. Beograd: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda.

Stefanović, T. 2014. Tokovi u srpskoj arhitekturi (1935−1941). Doktorska disertacija. Beograd: Filozofski fakultet.

Toševa, S. 2018. Graditeljstvo u službi države: delatnost i ostvarenja Arhitektonskog odeljenja Ministarstva građevina u srpskoj arhitekturi 1918−1941. Beograd: Muzej nauke i tehnike, Društvo konzervatora Srbije.

Ceranić, M. 2004. Palata Assicurazioni Generali na Terazijama. Nasleđe, 5, 145−150.

Šolaja, V., Magdić, A. Inženjeri u Knjaževstvu/Kraljevini Srbiji od 1834. godine do završetka Prvog svetskog rata. Beograd: Zajednica Tehničkih fakulteta, Muzej nauke i tehnike, Lola institut.