Optimizacija farmakoterapije u gerontologiji primenom alata zasnovanih na dokazima

  • Aleksandra Catić Djordjević Univerzitet u Nišu – Medicinski fakultet, Katedra Farmacija

Sažetak


Progres farmakoterapije i starenje populacije uslovili su porast broja bolesti, stepena polifarmacije, kao i neadekvatnog propisivanja kod starijih pacijenata. Neadekvatno propisivanje i upotreba potencijalno neodgovarajućih lekova (PIM) može se dovesti u vezu sa neželjenim ishodima, hospitalizacijama, čak i smrću. Farmaceutska nega uključuje upotrebu proverenih alata pri pregledu lekova, radi objektivne procene pojave i tipa PIM, potencijalnih grešaka u propisivanju, kao i uticajnih faktora. Najveći broj alata se fokusira na farmakološki neadekvatno propisivanje - propisivanje bez kliničke indikacije, nedostatak neophodnih lekova, neadekvatno propisivanje. Jedan od najviše korišćenih alata je STOPP/START (alat za pregled propisanih lekova i upozorenje lekarima na odgovarajući tretman). U Evropi se danas koriste i Evropska lista potencijalno neadekvatnih lekova- EU(7) PIM, FORTA lista koja predstavlja internacionalni konsenzus kliničkih alata za poboljšanje farmakoterapije, kao i veći broj nacionalnih PIM listi. Istraživanje sprovedeno u Srbiji uključilo je 880 pacijenata sa teritorije centralne i južne Srbije  Prisustvo najmanje jednog STOPP/START pokazano je kod 49-74.2%, odnosno 39.5-53.3% ispitanika.  Najzastupljeniji STOPP kriterijumi bili su: indikacijsko područje (35.6%), lekovi koji nose rizik spontanog pada (32.3%), lekovi koji ostvaruju efekat na centralni nervni sistem (28.3%). Preko 30% svih pacijenata pokazali su nedostatak preporučenih lekova sa kardiovaskularnim efektom. Starost pacijenata i broj lekova u terapiji bili su statistički značajno povezani su sa brojem identifikovanih kriterijuma. Pored tehnološkog izazova, integracija eksplicitnih kriterijuma u ​​ proces propisivanja i izdavanja lekova i elektronski zdravstveni karton predstavlja optimalni koncept gerijatrijske farmakoterapije koji redovno procenjuje izabrane lekove i režime doziranja.

Reference

Renom-Guiteras A, Meyer G, Thürmann PA. The EU(7)-PIM list: a list of potentially inappropriate medications for older people consented by experts from seven European countries. Eur J Clin Pharmacol. 2015;71(7):861-75.

Bobrova V, Fialová D, Desselle S, Heinämäki J, Volmer D. Identifying Potential Drug-Related Problems Among Geriatric Patients With Use of an Integrated Clinical Decision Support Tool. Front Pharmacol. 2022;13:761787.

Objavljeno
2022/10/18
Broj časopisa
Vol. 72 Br. Suppl. 4 (2022): Arhiv za farmaciju - VIII Kongres farmaceuta Srbije sa međunarodnim učešćem
Rubrika
Predavanja po pozivu sesija 3
Autori koji objavljuju u ovom časopisu pristaju na sledeće uslove:

  1. Autori zadržavaju autorska prava i pružaju časopisu pravo prvog objavljivanja rada i licenciraju ga "Creative Commons Attribution licencom" koja omogućava drugima da dele rad, uz uslov navođenja autorstva i izvornog objavljivanja u ovom časopisu.

  2. Autori mogu izraditi zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju članka objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je članak izvorno objavljen u ovom časopisu.

  3. Autorima je dozvoljeno i podstiču se da postave objavljeni članak onlajn (npr. u institucionalni repozitorijum ili na svoju internet stranicu) pre ili tokom postupka prijave rukopisa, s obzirom da takav postupak može voditi produktivnoj razmeni ideja i ranijoj i većoj citiranosti objavljenog članka (Vidi Efekti otvorenog pristupa).