Procena efikasnosti radiohirurgije gama nožem u lečenju bolesnika sa trigeminalnom neuralgijom

Jelena R Filipović; Lejla M Hajdarpašić; Ana Ćosić; Jasna Zidverc Trajković

doi:10.5937/mp69-18409

Jelena R Filipović Univerzitet u Beogradu, Medicinski fakultet
Lejla M Hajdarpašić Univerzitet u Beogradu, Medicinski fakultet
Ana Ćosić Univerzitet u Beogradu, Medicinski fakultet
Jasna Zidverc Trajković Клиника за неурологију, КЦС, Медицински факултет Универзитета у Београду

DOI: https://doi.org/10.5937/mp69-18409

Sažetak

Uvod: Trigeminalna neuralgija, poznata i kao "bolni tik" (“tic douloureux”), predstavlja hronično bolno stanje koje zahvata trigeminalni nerv i jedno je od najčešćih uzroka facijalnog bola odraslih. Radiohirurgija gama nožem, kao neinvazivna alternativa mikrovaskularnoj dekompresiji, je sve češći pristup u lečenju trigeminalne neuralgije refraktarne na farmakoterapiju.

Cilj: Cilj istraživanja bio je da se proceni rana efikasnost radiohirurgije gama nožem na grupi bolesnika lečenih od trigeminalne neuralgije u Kliničkom centru Srbije.

Materijal i metode: U ispitivanje su uključeni svi pacijenti sa trigeminalnom neuralgijom koji su lečeni radiohirurgijom gama nožem na Klinici za neurohirurgiju KCS, u periodu od kraja 2015. do početka 2018.godine.Postoperativno, bolesnici su praćeni kontrolnim pregledima posle prvog, trećeg, šestog, devetog i dvanaestog meseca. Na ovim pregledima su kolektirani podaci o prisustvu i intenzitetu bola, vrsti i dozi primenjene farmakoterapije. Urađena operacija se smatrala efikasnom ukoliko je dovela do redukcije intenziteta bola za ≥ 30% i/ili smanjenja doza farmakoterapije potrebne da kontroliše bol u odnosu na doze pre operativnog lečenja.

Rezultati: Primećen je trend opadanja efikasnosti u periodu od godinu dana nakon sprovedene procedure, koji je verovatno posledica kratkog perioda praćenja bolesnika.

Zaključak:Rezultati ovog istraživanja pokazuju da bi radiohirurgija gama nožem mogla da bude jedna od opcija u lečenju TN.

Ključne reči: trigeminalna neuralgija, gama nož, radiohirurgija

Biografija autora

Jasna Zidverc Trajković, Клиника за неурологију, КЦС, Медицински факултет Универзитета у Београду

Doc.Univ.Dr sci.med.

Reference

Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS). The international classification of headache disorders, (beta version). Cephalalgia. 2013 Jul;33:629-808.

Bendtsen L, Birk S, Kasch H, Aegidius K, Sørensen PS, Thomsen LL, Poulsen L, Rasmussen MJ, Kruuse C, Jensen R. Reference programme: diagnosis and treatment of headache disorders and facial pain. Danish Headache Society, 2012. The journal of headache and pain. 2012 Feb 1;13:1-29.

Zakrzewska JM. Differential diagnosis of facial pain and guidelines for management. British journal of anaesthesia. 2013 Jul 1;111:95-104.

Katusic S, Beard CM, Bergstralth E, Kurland LT. Incidence and clinical features of trigeminal neuralgia, Rochester, Minnesota, 1945–1984. Annals of neurology. 1990 Jan 1;27:89-95.

Adams F. The extent works of Aretaeus, the Cappadocian. London: Sydenham Society; 1856. p.350-491.

Gronseth G, Cruccu G, Alksne J, Argoff C, Brainin M, Burchiel K, Nurmikko T, Zakrzewska JM. Practice Parameter: The diagnostic evaluation and treatment of trigeminal neuralgia (an evidence-based review) Report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and the European Federation of Neurological Societies. Neurology. 2008 Oct 7;71:1183-90.

Mueller D, Obermann M, Yoon MS, Poitz F, Hansen N, Slomke MA, Dommes P, Gizewski E, Diener HC, Katsarava Z. Prevalence of trigeminal neuralgia and persistent idiopathic facial pain: a population-based study. Cephalalgia. 2011 Nov;31:1542-8.

Obermann M. Treatment options in trigeminal neuralgia. Therapeutic advances in neurological disorders. 2010; 3:107-15.

Kondziolka D, Lunsford LD, Flickinger JC, Young RF, Vermeulen S, Duma CM, Jacques DB, Rand RW, Regis J, Peragut JC, Manera L. Stereotactic radiosurgery for trigeminal neuralgia: a multiinstitutional study using the gamma unit. Journal of neurosurgery. 1996 Jun;84:940-5.

Elaimy AL, Hanson PW, Lamoreaux WT, Mackay AR, Demakas JJ, Fairbanks RK, Cooke BS, Thumma SR, Lee CM. Clinical outcomes of gamma knife radiosurgery in the treatment of patients with trigeminal neuralgia. International journal of otolaryngology. 2011 Oct 25;2012.

Karam SD, Tai A, Wooster M, Rashid A, Chen R, Baig N, Jay A, Harter KW, Randolph-Jackson, Omogbehin A, Aulisi EF. Trigeminal neuralgia treatment outcomes following Gamma Knife radiosurgery with a minimum 3-year follow-up. Journal of radiation oncology. 2014 Jun 1;3:125-30.

Rogers CL, Shetter AG, Fiedler JA, Smith KA, Han PP, Speiser BL. Gamma knife radiosurgery for trigeminal neuralgia: the initial experience of The Barrow Neurological Institute. International Journal of Radiation Oncology• Biology• Physics. 2000 Jul 1;47:1013-9.

Lampl C, Jensen R, Martelletti P, Mitsikostas DD: Refractory headache: one term does not cover all--a statement of the European Headache Federation. J Headache Pain. 2014;15:50

Azar M, Yahyavi ST, Bitaraf MA, Gazik FK, Allahverdi M, Shahbazi S, Alikhani M. Gamma knife radiosurgery in patients with trigeminal neuralgia: quality of life, outcomes, and complications. Clinical neurology and neurosurgery. 2009 Feb 1;111:174-.