ANATOMSKE VARIJACIJE PNEUMATIZACIJE KLINASTOG SINUSA U VOJVOĐANSKOJ POPULACIJI

Angelina Vlaški; Mirela Erić; Slavica Sotirović Seničar

doi:10.5937/mp70-22181

Angelina Vlaški Medicinski fakultet Univerziteta u Novom Sadu
Mirela Erić Katedra za anatomiju, Medicinski fakultet Univerziteta u Novom Sadu
Slavica Sotirović Seničar Centar za radiologiju Kliničkog centra Vojvodine

DOI: https://doi.org/10.5937/mp70-22181

Sažetak

Uvod: Klinasti sinus se smatra jednom od morfološki najvarijabilnijih struktura ljudskog organizma.
Cilj: Cilj rada je bio da se ustanove tipovi pneumatizacije klinaste kosti, kao i razlike među polovima i stranama tela kod stanovnika Vojvodine.
Materijal i metode: Ova retrospektivna studija sprovedena je na 60 ispitanika (30 muškaraca i 30 žena), prosečne starosti 39,92 godine, kojima je urađena kompjuterizovana tomografija (CT) paranazalnih šupljina u Centru za radiologiju Kliničkog centra Vojvodine (KCV) u Novom Sadu. Ukupan broj analiziranih sinusa je bio 120. Snimanje je sprovedeno u koronalnoj, sagitalnoj i aksijalnoj ravni. Određivani su tipovi klinastog sinusa i produžeci sinusa izvan tela klinaste kosti.
Rezultati: Najučestaliji tip pneumatizacije klinastih sinusa je bio selarni (83,33%), zatim preselarni tip (15,83%), dok je konhalni tip pneumatizacije nađen samo na jednom sinusu (0,83%). Najzastupljeniji podtip zadnjeg produžetka kod muškaraca je bio subdorzalni (48%), dok je kod žena bio podtip telo (42%). Prisustvo i lateralnog i prednjeg produžetka zabeleženo je u 18,33% slučajeva, samo lateralnog je zabeleženo u 45% slučajeva, a samo prednjeg u svega 10%.
Zaključak: Najzastupljeniji tip pneumatizacije klinastog sinusa je bio selarni, dok je najmanje zastupljen bio konhalni tip. Najzastupljeniji podtip je bio subdorzalni kod muškaraca, a kod žena podtip telo. Lateralni produžetak je bio znatno češće zastupljen u odnosu na prednji produžetak.

Ključne reči: klinasti sinus, pneumatizacija, produžeci sinusa

Biografije autora

Mirela Erić, Katedra za anatomiju, Medicinski fakultet Univerziteta u Novom Sadu

Vanredni profesor

Slavica Sotirović Seničar, Centar za radiologiju Kliničkog centra Vojvodine

Načelnik odseka za CT Centra za radiologiju Kliničkog centra Vojvodine

Reference

Onwuchekwa RC, Alazigha N. Computed tomography anatomy of the paranasal sinuses and anatomical variants of clinical relevants in Nigerian adults. Egyptian Journal of Ear, Nose, Throat and Allied Sciences 2017;18(1):31-8.

Ukropina ML, Stojšić DL, Obradović D. Osteologija. Novi Sad: Medicinski fakultet. 2016. p. 65-112.

Wang J, Bidari S, Inoue K, Yang H, Rhoton A. Extensions of the Sphenoid Sinus: A new Classification. Neurosurgery 2010;66(4):797-816.

Standring S. Gray’s anatomy. Edinburg: Elsevier Churchill Livingstone. 2016. 41st ed.

Gibelli D, Cellina M, Gibelli S, Oliva AG, Termine G, Sforza C. Anatomical variants of sphenoid sinuses pneumatisation: a CT scan study on a Northern Italian population. La radiologia medica. 2017 Aug 1;122(8):575-80.

Gibelli D, Cellina M, Gibelli S, Oliva AG, Codari M, Termine G, Sforza C. Volumetric assessment of sphenoid sinuses through segmentation on CT scan. Surgical and Radiologic Anatomy. 2018 Feb 1;40(2):193-8.

Oliveira JM, Alonso MB, de Sousa MJ, Fuziy A, Scocate AC, Costa AL. Volumetric study of sphenoid sinuses: anatomical analysis in helical computed tomography. Surgical and Radiologic Anatomy. 2017 Apr 1;39(4):367-74.

Vaezi A, Cardenas E, Pinheiro-Neto C, Paluzzi A, Branstetter BF, Gardner PA, Fernandez-Miranda JC. Classification of Sphenoid Sinus Pneumatization: Relevance for Endoscopic Skull Base Surgery. The Laryngoscope 2014;125(3):577-81.

Sevinc O, Is M, Barut C, Erdogan A. Anatomic variations of sphenoid sinus pneumatization in a sample of Turkish population: MRI study. Int. j. morphol. 2014 Dec 1;32(4):1140-3.

Lupascu M, Comsa GI, Zainea V. Anatomical variations of the sphenoid sinus-a study of 200 cases. ARS Medica Tomitana. 2014 May 1;20(2):57-62.

Lu Y, Pan J, Qi S, Shi J, Zhang X, Wu K. Pneumatization of the sphenoid sinus in Chinese: the differences from Caucasian and its application in the extended transsphenoidal approach. Journal of Anatomy 2011;219(2):132-42.

Anusha B, Baharudin A, Philip R, Harvinder S, Shaffie BM, Ramiza RR. Anatomical variants of surgically important landmarks in the sphenoid sinus: a radiologic study in Southeast Asian patients. Surgical and Radiologic Anatomy. 2015 Dec 1;37(10):1183-90.

Hammer G, Rådberg C. The sphenoidal sinus: an anatomical and roentgenologic study with reference to transsphenoid hypophysectomy. Acta radiologica. 1961 Dec(6):401-22.

Hiremath SB, Gautam AA, Keerthy Sheeja GB. Assessment of variations in sphenoid sinus pneumatization in Indian population: A multidetector computed tomography study. The Indian journal of radiology & imaging. 2018 Jul;28(3):273.

Štoković N, Trkulja V, Dumić-Čule I, Čuković-Bagić I, Lauc T, Vukičević S, Grgurević L. Sphenoid sinus types, dimensions and relationship with surrounding structures. Annals of Anatomy - Anatomischer Anzeiger 2016;203:69-76.

Selcuk A, Ozcan KM, Akdogan O, Bilal N, Dere H. Variations of maxillary sinus and accompanying anatomical and pathological structures. Journal of Craniofacial Surgery. 2008 Jan 1;19(1):159-64.