Efekat metformina na vijabilitet i mitohondrijalni status tumorske i netumorske ćelijske linije

  • Jelena Ljubičič Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu
  • Andrej Pešić Univerzitetski Klinički Centar Srbije, Beograd, Srbija
  • Anđelka Isaković Institut za medicinsku i kliničku biohemiju, Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu
Ključne reči: metformin, karcinom pluća, mitohondrije

Sažetak


Sažetak

Uvod: Metformin predstavlja lek izbora u terapiji Diabetes mellitus-a tipa II, ali se u poslednjoj deceniji ističe njegov značajan antitumorski efekat u brojnim malignitetima. Mehanizam ovog efekta metformina je i dalje nedovoljno razjašnjen i predstavlja veliko polje istraživanja.

Cilj: Ispitivanje terapijskih koncentracija metformina na vijabilitet i mitohondrijalnu funkciju ćelija humanog nesitnoćelijskog karcinoma pluća (NCI-H460) kao i netumorskih imortalizovanih plućnih fibroblasta (MRC-5) u in vitro uslovima.

Materijal i metode: Vijabilitet ćelijskih linija NCI-H460 i MRC-5 nakon tretmana metforminom (10-60 µM) u trajanju od 1-7 dana određivan je testom aktivnosti kisele fosfataze i Crystal Violet metodom. Efekat metformina na parametre mitohondrijalne funkcije: depolarizaciju mitohondrija, produkciju superoksidnog anjona, reaktivnih kiseoničnih vrsta i na ukupnu masu mitohondrija ispitivan je pomoću protočnog citofluorimetra uz korišćenje JC-1, DHE, DHR i Mito Tracker fluorescentnih proba nakon 3, 24 i 120 h tretmana.

Rezultati: Metformin nije doveo do promene vijabiliteta kako tumorske, tako i netumorske ćelijske linije ni u jednoj terapijskoj koncentraciji i nezavisno od dužine trajanja tretmana. Povećanje depolarizacije mitohondrijalne membrane uočeno je nakon 3 h tretmana kod  netumorske MRC-5 ćelijske linije. Produžena ekspozicija metforminu (120 h) u tumorskoj NCI-H460 ćelijskoj liniji dovela je do povećanja produkcije superoksidnog anjona kao i ukupne mase mitohondrija. Promene u produkciji ukupnih reaktivnih kiseoničnih vrsta nisu primećene ni kod NCI-H460, ni kod MRC-5 ćelijske linije, tokom kratkotrajne ili produžene ekspozicije.

Zaključak: Meformin u terapijskim koncentracijama ne menja vijabilitet NCI-H460 i MRC-5 ćelija, ali indukuje akutnu depolarizaciju mitohondrijalne membrane u plućnim fibroblastima i povećanje produkcije superoksidnog anjona i mase mitohondrija u ćelijama plućnog karcinoma nakon produženog delovanja.

 

Biografija autora

Anđelka Isaković, Institut za medicinsku i kliničku biohemiju, Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu

Doc. dr 

Reference


  1. Wang YW, He SJ, Feng X, Cheng J, Luo YT, Tian L. et al. Metformin: a review of its potential indications. Drug Des Devel Ther. 2017;11:2421-2429.

  2. The U.S. Food and Drug Administration. Safety announcement for Metformin; Washington (DC). (pristupljeno: 28. 2. 2019) dostupno na: https://www.fda.gov/Drugs/DrugSafety/ucm493244.htm

  3. De Groot PC, Dekkers OM, Romijn JA, Dieben SW, Helmerhorst FM. PCOS, coronary heart disease, stroke and the influence of obesity: a systematic review and meta-analysis. Hum Reprod Update. 2011;17(4):495–500.

  4. Schneider MB, Matsuzaki H, Haorah J, Ulrich A, Standop J, Ding XZ et al. Prevention of pancreatic cancer induction in hamsters by metformin. Gastroenterology. 2001;120(5):1263–1270.

  5. Evans JM, Donnelly LA, Emslie-Smith AM, Alessi DR, Morris AD. Metformin and reduced risk of cancer in diabetic patients. BMJ. 2005;330(7503):1304–1305.

  6. Lee MS, Hsu CC, Wahlqvist ML, Tsai HN, Chang YH, Huang YC. Type 2 diabetes increases and metformin reduces total, colorectal, liver and pancreatic cancer incidences in Taiwanese: a representative popu¬lation prospective cohort study of 800,000 individuals. BMC Cancer.2011;11:20.

  7. Levy A, Doyen J. Metformin for non-small cell lung cancer patients: opportunities and pitfalls. Crit Rev Oncol Hematol.2018;125:41–47.

  8. Eikawa S, Nishida M, Mizukami S, Yamazaki C, Nakayama E, Udono H. Immune-mediated antitumor effect by type 2 diabetes drug, metformin. Proc. Natl. Acad. Sci. U. S. A. 2015. 112, 1809–1814.

  9. Libby G, Donnelly LA, Donnan PT, Alessi DR, Morris AD, Evans JM. New users of metformin are at low risk of incident cancer: a cohort study among people with type 2 diabetes. Diabetes Care. 2009;32(9):1620–1625.

  10. Misirlić Denčić S, Poljarević J, Isakovic AM, Marković I, Sabo TJ, Grgurić-Šipka S. Antileukemic action of novel diamine Pt(II) halogenido complexes: comparison of the representative novel Pt(II) with corresponding Pt(IV) complex. Chem Biol Drug Des. 2017; 90(2):262–271.

  11. Kaludjerovic GN, Miljkovic D, Momcilovic M, Djinovic VM, Mostarica Stojkovic M, Sabo TJ et al. Novel platinum(IV) complexes induce rapid tumor cell death in vitro. Int J Cancer. 2005;116:479–486.

  12. Shapiro M. H. Cell Membrane Potential Analysis. 1994. Methods in Cell Biology 41: 121-133.

  13. Jourd'heuil D, Jourd'heuil FL, Kutchukian PS, Musah RA, Wink DA, Grisham MB. Reaction of superoxide and nitric oxide with peroxynitrite. Implications for peroxynitrite-mediated oxidation reactions in vivo, J Biol Chem. 2001;276(31):28799-805

  14. Kalyanaraman B, Darley-Usmar V, Davies KJ, Dennery PA, Forman HJ, Grisham MB et al. Measuring reactive oxygen and nitrogen species with fluorescent probes: challenges and limitations. Free Radic Biol Med. 2011; 52(1):1-6.

  15. Xiao B. Xiao D. Zhou W. Tan E-K. Flow Cytometry-Based Assessment of Mitophagy Using MitoTracker. Front. Cell. Neuroscience. 2016. 76 (10).

  16. Mallik R, Chowdhury TA. Metformin in cancer. Diabetes Res Clin Pract. 2018;143:409-19.

  17. Cao X, Wen ZS, Wang XD, Li Y, Liu KY, Wang X.The Clinical Effect of Metformin on the Survival of Lung Cancer Patients with Diabetes: A Comprehensive Systematic Review and Meta-analysis of Retrospective Studies. J Cancer. 2017;8:2532-41

  18. Tian RH, Zhang YG, Wu Z, Liu X, Yang JW, Ji HL. Effects of metformin on survival outcomes of lung cancer patients with type 2 diabetes mellitus a meta-analysis. Clin Transl Oncol. 2016;18:6419.

  19. He L, Wondisford FE. Metformin action: concentrations matter. Cell Metab. 2015;21:159-62.

  20. Chakraborty A, Chowdhury S, Bhattacharyya M. Effect of metformin on oxidative stress, nitrosative stress and inflammatory biomarkers in type 2 diabetes patients. Diabetes Res Clin Pract.2011;93:56-62.

  21. Yang T, Sinai P, Kain S. An Acid Phosphatase Assay for Quantifying the Growth of Adherent and Nonadherent Cells. Analytical Biochemistry. 1996. 241: 104-108.

  22. Śliwka L, Wiktorska1 K, Suchocki P, Milczarek M, Mielczarek S, Lubelska1 K. et al. The Comparison of MTT and CVS Assays for the Assessment of Anticancer Agent Interactions. 2016. PLoS ONE 11(5): e0155772.

  23. Chandel NS, Avizonis D, Reczek CR, Weinberg SE, Menz S, Neuhaus R. et al. Are Metformin Doses Used in Murine Cancer Models Clinically Relevant? Cell Metab. 2016;23:569-70.

  24. Guo Q, Liu Z, Jiang L, Liu M, Ma J, Yang C. et al. Metformin inhibits growth of human non-small cell lung cancer cells via liver kinase B-1-independent activation of adenosine monophosphate-activated protein kinase. Mol Med Rep. 2016;13:2590-6.

  25. Teixeira SF, Guimarães Idos S, Madeira KP, Daltoé RD, Silva IV, Rangel LB. Metformin synergistically enhances antiproliferative effects of cisplatin and etoposide in NCI-H460 human lung cancer cells. J Bras Pneumol. 2013;39:644-9.

  26. Luo Z, Zhu T, Luo W, Lv Y, Zhang L, Wang C. et al. Metformin induces apoptotic cytotoxicity depending on AMPK/PKA/GSK-3β-mediated c-FLIPL degradation in non-small cell lung cancer. Cancer Manag Res. 2019;11:681–9.

  27. Luengo A, Sullivan LB, Heiden MG. Understanding the complexity of metformin action: limiting mitochondrial respiration to improve cancer therapy. BMC. Biol. 2014;12:82-4.

  28. Janjetović K, Harhaji-Trajković Lj, Misirkić-Marjanović M, Vučićević Lj, Stevanović D, Zogović N. et al. In vitro and in vivo anti-melanoma action of metformin. 2011. European Journal of Pharmacology 668: 373-382.

  29. Isakovic A, Harhaji Lj, Stevanovic D, Markovic Z,  Sumarac-Dumanovic M, Starcevic V. et al Dual antiglioma action of metformin: cell cycle arrest and mitochondria-dependent apoptosis. 2007. Cellular and Molecular Life Sciences 64: 1290-1302.

  30. Gao Z-Y, Liu Z, Bi M-H, Zhang J-J, Han Z-Q, Han X. et al. Metformin induces apoptosis via a mitochondria-mediated pathway in human breast cancer cells in vitro. 2016. Experimental and Therapeutic Medicine 11: 1700-1706.

  31. Salani B, Marini C, Rio AD, Ravera S, Massollo M, Orengo AM, et al. Metformin impairs glucose consumption and survival in Calu-1 cells by direct inhibition of hexokinase-II.  Sci Rep. 2013; 3:2070-8.

  32. Andrzejewski S, Gravel SP, Pollak M, St-Pierre J. Metformin directly acts on mitochnodria to alter cellular bioenergetics. Cancer Metab. 2014; 2:12-5.

  33. Pecinova A, Drahota Z, Kovalcikova J, Kovarova N, Pecina P, Alan L. et al. Pleiotropic effects of biguanides on mitochondrial reactive oxygen species production. Oxid Med Cell Longev. 2017; 26:65-75.

  34. Suliman HB, Piantadosi CA. Mitochondrial biogenesis: regulation by endogenous gases during inflammation and organ stress. Curr Pharm Des. 2014;20:5653-62.

  35. Uehara T, Mitsuhashi A, Tsuruoka N, Shozu M. Metformin potentiates the anticancer effects of cisplatin under normoxic conditions in vitro. Oncol Rep. 2015;33:744-50


 

Objavljeno
2023/02/06
Rubrika
Originalni naučni članak