Ispitivanje prisustva i učestalosti poremećaja kontrole impulsa kod Wilsonove bolesti

  • Ana Nikolić Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu
DOI: https://doi.org/10.5937/mp75-47215

Sažetak


SAŽETAK

 

Uvod: Wilsonova bolest je retko, nasledno oboljenje, koje dovodi do nakupljanja bakra, pre svega u jetri i mozgu, usled nemogućnosti njegove ekskrecije iz organizma. Bolest se manifestuje hepatičnom, neurološkom i psihijatrijskom simptomatologijom. Neurološka forma bolesti obuhvata sledeće oblike:parkinsoni, distonički , cerebelarni i mešoviti oblik.

Cilj: Utvrditi prisustvo i učestalost poremećaja kontrole impulsa i drugih psihijatrijskih simptoma kod Wilsonove bolesti.

Materijal i metode: Ovo je opservaciona studija rađena u periodu od 7.10.2022. do 8.02.2023. godine i ispitivani su konsekutivni bolesnici koji su ambulantno pregledani na Klinici za neurologiju UKCS, Beograd. Ispitanici su anketirani sledećim upitnicima i skalama: Upitnik za impulsivno-kompulzivne poremećaje(QUIP-RS), Bekova skala depresivnosti(BDI-II), Hamiltonova skala anksioznosti(HAMA), Skala apatije, Skala impulsivnosti(BIS-11), Upitnik za opsesivno-kompulzivne simptome. Ispitanicima su takođe uzeti osnovni demografski podaci i procenjena im je težina bolesti pomocu Unificirane skale za ocenjivanje Wilsonove bolesti(UWDRS). Statistička analiza urađena je u statističkom softveru SPSS 22.0.

Rezultati: Ukupno 7 od 25 ispitanika(28%) su klasifikovani kao WB-PKI+ a njih 18(72%) kao WB-PKI- i uporedili smo njihove kliničke karakteristike. Nismo pronašli statistički značajnu razliku u upitnicima/skalama koje ocenjuju težinu bolesti i bihejvioralne i kognitivne karakteristike između ove dve grupe. Logistički regresioni model za dijagnozu poremećaja kontrole impulsa je bio značajan i kao značajan prediktor izvojio se viši skor na skali apatije. Statističkom analizom dobili smo rezultate da postoji viši skor skale apatije i niži skor MMSE kod pacijenata sa distoničkom formom bolesti. Takođe, rezultati pokazuju da pacijenti sa mešovitom formom bolesti imaju viši skor na skali impulsivnosti od pacijenata sa drugim formama bolesti. Spermanov test pokazuje da postoji statistički značajna korelacija između dužine i težine trajanja bolesti i skale apatije.

Zaključak: Pacijente sa Wilsonovom bolešću pogađaju različiti poremećaji kontrole impulsa u 28% obolelih, pri čemu su u povišenom riziku oni koji imaju teže simptome apatije.

Ključne reči:Wilsonova bolest; poremećaj kontrole impulsa; impulsivnost; apatija

Reference

 



  1. Litwin T, Dusek P, Szafrański T, Dzieżyc K, Członkowska A, Rybakowski JK. Psychiatric manifestations in Wilson's disease: possibilities and difficulties for treatment. Ther Adv Psychopharmacol. 2018 Jul; 8(7):199-211.

  2. Ring HA, Serra-Mestres J. Neuropsychiatry of the basal ganglia. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2002 Jan; 72(1):12-21.

  3. Marković V, Stanković I, Petrović I, Stojković T, Dragašević-Mišković N, Radovanović S, et al. Dynamics of impulsive-compulsive behaviors in early Parkinson's disease: a prospective study. J Neurol. 2020 Apr; 267(4):1127-1136.

  4. Palmieri GR, De Michele G, Matarazzo M, Di Dato F, Perillo S, Dello Iacovo DCP, et al. Prevalence and features of non-motor symptoms in Wilson's disease. Parkinsonism Relat Disord. 2022 Feb; 95:103-106.

  5. Litwin T, Dusek P, Szafrański T, Dzieżyc K, Członkowska A, Rybakowski JK. Psychiatric manifestations in Wilson's disease: possibilities and difficulties for treatment. Ther Adv Psychopharmacol. 2018 Jul; 8(7):199-211.

  6. Weintraub D, Mamikonyan E, Papay K, Shea JA, Xie SX, Siderowf A. Questionnaire for Impulsive-Compulsive Disorders in Parkinson's Disease-Rating Scale. Mov Disord. 2012 Feb; 27(2):242-7.

  7. Patton JH, Stanford MS, Barratt ES. Factor structure of the Barratt impulsiveness scale. J Clin Psychol. 1995 Nov; 51(6):768-74

  8. Guerrero-Jiménez M, Carrillo de Albornoz Calahorro CM, Gutierrez Rojas L. Wilson disease and psychiatric symptoms: A brief case report. Gen Psychiatr. 2019 Jul; 16;32(3):e100066.

  9. Litwin T, Dzieżyc K, Karliński M, Szafrański T, Członkowska A. Psychiatric disturbances as a first clinical symptom of Wilson's disease - case report. Psychiatr Pol. 2016 Jul; 50(2):337-344.

  10. Członkowska A, Tarnacka B, Möller JC, Leinweber B, Bandmann O, Woimant F, et al. Unified Wilson's Disease Rating Scale - a proposal for the neurological scoring of Wilson's disease patients. Neurol Neurochir Pol. 2007 Jan-Feb; 41(1):1-12.

  11. Mostafa Alim SMAH, Ahmed MN, Mullick MSI, Chowdhury NF, Akhter F, Alam MS. Validation of the Bangla version of Beck Depression Inventory-II. Brain Behav. 2020 Mar; 10(3):e01563.

  12. Maier W, Buller R, Philipp M, Heuser I. The Hamilton Anxiety Scale: reliability, validity and sensitivity to change in anxiety and depressive disorders. J Affect Disord. 1988 Jan-Feb; 14(1):61-8.

  13. Marin RS, Biedrzycki RC, Firinciogullari S. Reliability and validity of the Apathy Evaluation Scale. Psychiatry Res. 1991 Aug; 38(2):143-62.

  14. Ansari NN, Naghdi S, Hasson S, Valizadeh L, Jalaie S. Validation of a Mini-Mental State Examination (MMSE) for the Persian population: a pilot study. Appl Neuropsychol. 2010 Jul; 17(3):190-5. 

  15. Svetel M, Potrebić A, Pekmezović T, Tomić A, Kresojević N, Jesić R, et al. Neuropsychiatric aspects of treated Wilson's disease. Parkinsonism Relat Disord. 2009 Jul; 15(10):772-5. 

  16. Weintraub D, Koester J, Potenza MN, Siderowf AD, Stacy M, Voon V, et al. Impulse control disorders in Parkinson disease: a cross-sectional study of 3090 patients. Arch Neurol. 2010 May ;67(5):589-95.

  17. Weintraub D, David AS, Evans AH, Grant JE, Stacy M. Clinical spectrum of  impulse control disorders in Parkinson's disease. Mov Disord. 2015 Feb; 30(2):121-7.

  18. Weintraub D, Papay K, Siderowf A; Parkinson's Progression Markers Initiative. Screening for impulse control symptoms in patients with de novo Parkinson disease: a case-control study. Neurology. 2013 Jan; 80(2):176-80.

  19. Maloney EM, Djamshidian A, O'Sullivan SS. Phenomenology and epidemiology of impulsive-compulsive behaviours in Parkinson's disease, atypical Parkinsonian disorders and non-Parkinsonian populations. J Neurol Sci. 2017 Mar; 15;374:47-52. 

  20. Pagonabarraga J, Kulisevsky J, Strafella AP, Krack P. Apathy in Parkinson's disease: clinical features, neural substrates, diagnosis, and treatment. Lancet Neurol. 2015 May; 14(5):518-31.

Objavljeno
2025/02/23
Broj časopisa
Vol. 75 Br. 4 (2024): Medicinski podmladak
Rubrika
Originalni naučni članak