SKALA INTERAKCIJE SA OSOBAMA SA OMETENOŠĆU: PROVJERA FAKTORSKE STRUKTURE

  • Andrijana Bakoč Univerzitet u Istočnom Sarajevu, Medicinski fakultet u Foči
  • Olivera Kalajdžić Univerzitet u Istočnom Sarajevu, Medicinski fakultet u Foči
  • Branislav Brojčin Univerzitet u Beogradu, Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
  • Nenad Glumbić Univerzitet u Beogradu, Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju

Sažetak


Ispitivanje stavova prema osobama s ometenošću je polje interesovanja brojnih autora posljednjih godina. U skladu sa tim, upotrebljavane su različite skale za mjerenje stavova, na društvenom i personalnom nivou. Najšire primjenjivana skala za mjerenje stavova na personalnom nivou je Skala interakcije sa osobama s ometenošću. Ona je dizajnirana da mjeri stavove u pogledu nelagodnosti koju osobe mogu osjećati prilikom stupanja u socijalne interakcije sa osobama s ometenošću. Cilj istraživanja je utvrđivanje faktorske strukture Skale interakcije sa osobama s ometenošću. U istraživanje su uključena 462 studenta Medicinskog fakulteta u Foči koji pohađaju tri studijska programa: Medicina, Specijalna edukacija i rehabilitacija i Zdravstvena njega. U cilju utvrđivanja faktorske strukture skale primjenjena je ekstrakcija glavnih komponenti sa ortogonalnom varimaks rotacijom. Rezultati su pokazali da se izdvajaju dva faktora koja objašnjavaju 37,69% varijanse i imenovana su kao Empatija i Nelagodnost i strah. Iz ove verzije skale izostavljena su tri ajtema sa malim faktorskim zasićenjem. Neslaganje s drugim autorima u odnosu na broj dobijenih faktora nameće potrebu za provjeravanjem strukture skale na različitim i brojnim uzorcima radi provjere invarijantnosti skale u različitim kontekstima.

Ključne riječi: stavovi, faktorska analiza, osobe s ometenošću, studenti

Reference

Antonak, R., & Livneh, H. (2000). Measurement of attitudes towards persons with disabilities. Disability and Rehabilitation, 22(5), 211-224. doi:10.1080/096382800296782

Awoyera, O. (2011). Attitude of student nurses’ toward people with disabilities. Bachelor’s Thesis. Turku University of Applied Sciences Nursing Degree, Finland.

Beckwith, J. B., & Matthews, J. M. (1994). Measuring comfort in interacting with people with intellectual disabilities. Australian Journal of Psychology, 46(1), 53-57. doi:10.1080/00049539408259470

Costello, A. B., & Osborne, J. W. (2005). Best practices in exploratory factor analysis: Four recommendations for getting the most from your analysis. Practical assessment, research & evaluation, 10(7), 1-9.

Dorji, S., & Solomon, P. (2009). Attitudes of health professionals toward persons with disabilities in Bhutan. Asia Pacific Disability Rehabilitation Journal, 20(2), 32-42.

Forlin, C., Fogarty, G., & Carroll, A. (1999). Validation of the Factor Structure of the Interactions with Disabled Persons Scale. Australian Journal of Psychology, 51(1), 50-55. doi:10.1080/00049539908255334

Gething, L. (1984). Media and the Disabled. Media Information Australia, 34(1), 41-50. doi:10.1177/1329878x8403400111

Gething, L. (1991). Generality vs. specificity of attitudes towards people with disabilities. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 64(1), 55-64. doi:10.1111/j.2044-8341.1991.tb01642.x

Gething, L. (1992). Judgments by health professionals of personal characteristics of people with a visible physical disability. Social Science & Medicine, 34(7), 809-815. doi:10.1016/0277-9536(92)90367-y

Gething, L., & Wheeler, B. (1992). The interaction with disabled persons scale: A new australian instrument to measure attitudes towards people with disabilities. Australian Journal of Psychology, 44(2), 75-82. doi:10.1080/00049539208260146

Gething, L. (1994). The interaction with disabled persons scale. Journal of Social Behavior and Personality, 9(5), 23.

Glumbić N., Milačić-Vidojević I., & Kaljača S. (2009). Faktorska struktura skala za procenu stavova prema osobama sa intelektualnom ometenošću. U D. Radovanović (ur.) Istraživanja u specijalnoj edukaciji i rehabilitaciji (str. 269-285). Beograd: Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju.

Iacono, T., Tracy, J., Keating, J., & Brown, T. (2009). The Interaction with Disabled Persons scale: Revisiting its internal consistency and factor structure, and examining item-level properties. Research in Developmental Disabilities, 30(6), 1490-1501. doi:10.1016/j.ridd.2009.07.010

Loo, R. (2001). A psychometric re-analysis of the Interaction with Disabled Persons Scale. Canadian Journal of Behavioural Science / Revue canadienne des sciences du comportement, 33(4), 245-250. doi:10.1037/h0087146

Millington, M. J., Strohmer, D. C., Reid, C. A., & Spengler, P. M. (1996). A preliminary investigation of the role of differential complexity and response style in measuring attitudes toward people with disabilities. Rehabilitation Psychology, 41(3), 243-254. doi:10.1037/0090-5550.41.3.243

Tait, K., & Purdie, N. (2000). Attitudes Toward Disability: Teacher education for inclusive environments in an Australian university. International Journal of Disability, Development and Education, 47(1), 25-38. doi:10.1080/103491200116110

Tervo, R. C., Palmer, G. & Redinius, P. (2004). Health professional student attitudes towards people with disability. Clinical Rehabilitation, 18(8), 908-915. doi:10.1191/0269215504cr820oa

Thomas, A., Palmer, J. K., Coker-Juneau, C. J., & Williams, D. J. (2003). Factor Structure and Construct Validity of the Interaction with Disabled Persons Scale. Educational and Psychological Measurement, 63(3), 465-483. doi:10.1177/0013164403063003008

Uysal, A., Albayrak, B., Koçulu, B., Kan, F., & Aydın, T. (2014). Attitudes of nursing students toward people with disabilities. Nurse Education Today, 34(5), 878-884. doi:10.1016/j.nedt.2013.09.001

Wallymahmed, A. H., Moffat, S. F. M., & Cunningham, C. C. (2007). The Interaction with Disabled Persons scale: A validation with UK midwives. Social Behavior and Personality: An international journal, 35(8), 1049-1060. doi:10.2224/sbp.2007.35.8.1049

Yuker, H. E. (1986). The Attitudes Toward Disabled Persons scale: Susceptibility to faking. Rehabilitation Counseling Bulletin, 29(3), 200-204.

Yoshida, M. W., Sonoda, T., & Zemke, R. (2003). Validation of Urdu Interaction with Disabled Persons scale. International Journal of Rehabilitation Research, 26(3), 229-233. doi:10.1097/00004356-200309000-00011

Objavljeno
2018/06/15
Rubrika
Originalni naučni članak