On-line podrška osobama s autizmom, njihovim porodicama i terapeutima tokom vanrednog stanja

  • Nenad Glumbić Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd, Srbija
  • Mirjana Đorđević Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd, Srbija
Ključne reči: COVID-19, autizam, on-line podrška

Sažetak


Nakon proglašenja vanredne situacije na međunarodnom nivou zbog pandemije COVID-a-19 u mnogim zemljama obustavljen je direktan tretman osoba s autizmom. Uvođenjem vanrednog stanja u Srbiji, sredinom marta 2020. godine, onemogućeni su svi oblici direktnog pružanja podrške osobama s autizmom i njihovim porodicama. Umesto toga intenzivirani su i uvedeni novi oblici podrške u virtuelnom okruženju. Cilj ovog rada je da predstavi modele on-line podrške za osobe s autizmom tokom vanrednog stanja u kojima su autori učestvovali. Korisnici podrške su direktni (osobe s poremećajem iz spektra autizma) ili indirektni (njihovi roditelji i terapeuti). U zavisnosti od vremena realizacije podrška je mogla biti sinhrona (u realnom vremenu) ili asinhrona (prigodni materijali dostupni na internetu bez direktnog kontakta pružaoca podrške i klijenta). Sinhorni oblik podrške direktnim korisnicima je Klub za mlade, kojim je obuhvaćeno šest osoba sa visokofunkcionalnim autizmom čiji se tretman socijalnih veština realizuje u malim grupama, jednom nedeljno, preko video-konferencije. Indirektni korisnici podrške u realnom vremenu su roditelji koji koriste usluge on-line savetovališta i pružaoci usluga u ranoj inrtervenciji koji su imali jednokratnu on-line mentorsku podršku. Asinhroni modeli podrške su posebno dizajnirana upustva za negovatelje osoba s autizmom u vanrednom stanju i socijalna priča. Dosadašnja iskustva ukazuju na potrebu da se kreiraju posebni protokoli za postupanje s osobama s autizmom u vanrednim situacijama.

Reference

Andanson, J., Pourre, F., Maffre, T., & Raynaud, J. P. (2011). Les groupes d’entraînement aux habiletés sociales pour enfants et adolescents avec syndrome d’Asperger: Revue de la littérature. Archives de Pédiatrie, 18(5), 589-596. https://doi.org/10.1016/j.arcped.2011.02.019

Asbury, K., Fox, L., Deniz, E., Code, A., & Toseeb, U. (2020, April 21). How is COVID-19 affecting the mental health of children with special educational needs and disabilities and their families? https://doi.org/10.31234/osf.io/sevyd

Barry, T. D., Klinger, L. G., Lee, J. M., Palardy, N., Gilmore, T., & Bodin, S. D. (2003). Examining the effectiveness of an outpatient clinic-based social skills group for high functioning children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 33(6), 685-701. https://doi.org/10.1023/B:JADD.0000006004.86556.e0

Broder-Fingert, S., Brazauskas, K., Lindgren, K., Iannuzzi, D., & Van Cleave, J. (2014). Prevalence of overweight and obesity in a large clinical sample of children with autism. Academic Pediatrics, 14(4), 408-414. https://doi.org/10.1016/j.acap.2014.04.004

Cao, S., Qi, Y., Huang, Q., Wang, Y., Han, X., Liu, X., & Wu, H. (2020). Emerging infectious outbreak inhibits pain empathy mediated prosocial behaviour. https://doi.org/10.31234/osf.io/5p8kd

Chen, M. H., Su, T. P., Chen, Y. S., Hsu, J. W., Huang, K. L., Chang, W. H, Chen T., & Bai, Y. M. (2013). Comorbidity of allergic and autoimmune diseases in patients with autism spectrum disorder: A nationwide population-based study. Research in Autism Spectrum Disorders, 7, 205-212. https://doi.org/10.1016/j.rasd.2012.08.008

Cox, D. J., Plavnick, J., & Brodhead, M. T. (2020). A proposed process for risk mitigation during the COVID-19 Pandemic. Behavior Analysis in Practice. https://doi.org/10.1007/s40617-020-00430-1

Đorđević, M., Brojčin, B., i Glumbić, N. (2019). Multikomponentne bihevioralne intervencije u specijalnoj edukaciji. Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju.

Hossain, M. M., Sultana, A., & Purohit, N. (2020). Mental health outcomes of quarantine and isolation for infection prevention: A systematic umbrella review of the global evidence. Epidemiology and Health, Article e2020038. https://doi.org/10.4178/epih.e2020038

Mitchell, K., Regehr, K., Reaume, J., & Feldman, M. (2010). Group social skills training for adolescents with Asperger syndrome or high functioning autism. Journal on Developmental Disabilities, 16(2), 52-63.

Narzisi, A. (2020). Handle the autism spectrum condition during Coronavirus (COVID-19) stay at home period: Ten tips for helping parents and caregivers of young children. Brain Sciences, 10(4), Article 207. https://doi.org/10.3390/brainsci10040207

Pan, P. Y., Tammimies, K., & Bölte, S. (2019). The association between somatic health, autism spectrum disorder, and autistic traits. Behavior Genetics. https://doi.org/10.1007/s10519-019-09986-3

Qian, M., Wu, Q., Wu, P., Hou, Z., Liang, Y., Cowling, B. J., & Yu, H. (2020). Psychological responses, behavioral changes and public perceptions during the early phase of the COVID-19 outbreak in China: A population based cross-sectional survey. https://doi.org/10.1101/2020.02.18.20024448

Reichow, B., Steiner, A. M., & Volkmar, F. (2012). Social skills groups for people aged 6 to 21 with autism spectrum disorders (ASD). Campbell Systematic Reviews, 8(1), 1-76. https://doi.org/10.4073/csr.2012.16

Rodriguez, K. (2020). Maintaining treatment integrity in the face of crisis: A treatment selection model for transitioning direct ABA services to telehealth. Behavior Analysis in Practice. https://doi.org/10.1007/s40617-020-00429-8

Simonnet, A., Chetboun, M., Poissy, J., Raverdy, V., Noulette, J., Duhamel, A., Labreuche, J., Mathieu, D., Pattou, F., Jourdain, M., The Lille Intensive Care COVID‐19, & Obesity Study Group. (2020). High prevalence of obesity in severe acute respiratory syndrome coronavirus‐2 (SARS‐CoV‐2) requiring invasive mechanical ventilation. Obesity. https://doi.org/10.1002/oby.22831

Toseeb, U., Asbury, K., Code, A., Fox, L., & Deniz, E. (2020). Supporting families with children with special educational needs and disabilities during COVID-19. doi: https://doi.org/10.31234/osf.io/tm69k

Tse, J., Strulovitch, J., Tagalakis, V., Meng, L., & Fombonne, E. (2007). Social skills training for adolescents with Asperger syndrome and high-functioning autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 37(10), 1960-1968. https://doi.org/10.1007/s10803-006-0343-3

Yarımkaya, E., & Esentürk, O. K. (2020). Promoting physical activity for children with autism spectrum disorders during Coronavirus outbreak: benefits, strategies, and examples. International Journal of Developmental Disabilities. https://doi.org/10.1080/20473869.2020.1756115

Zuckerman, K. E., Hill, A. P., Guion, K., Voltolina, L., & Fombonne, E. (2014). Overweight and obesity: prevalence and correlates in a large clinical sample of children with autism spectrum disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 44(7), 1708-1719. https://doi.org/10.1007/s10803-014-2050-9

Objavljeno
2020/06/17
Rubrika
Stručni članak