TRANSPARENTNOST I MEŠANJE UGLOVA NA CRTEŽIMA DECE PREDŠKOLSKOG I MLAĐEG ŠKOLSKOG UZRASTA

Abstract

Osnovni cilj istraživanja je utvrđivanje zastupljenosti transparentnosti i mešanja uglova na crtežima dece predškolskog i mlađeg školskog uzrasta. Uzorkom je obuhvaćeno devedesetoro dece tipičnog razvoja uzrasta od 6 do 9 godina. Ispitano je 47 devojčica i 43 dečaka iz predškolskih ustanova i osnovnih škola u Pirotu i Beogradu. Teorijsku osnovu rada predstavlja Likeova teorija razvoja dečjih crteža, sa posebnim osvrtom na karakteristike koje se manifestuju tokom stadijuma intelektualnog realizma: transparentnost i mešanje uglova. Ove karakteristike su procenjene primenom tri vrste crteža: čovek u čamcu, čovek na konju i čovek na stolici. Analiza pojedinačnih crteža je pokazala da je zastupljenost transparentnosti i mešanja uglova najveća na crtežu čoveka na konju, zatim čoveka na stolici, a najmanja na crtežu čoveka u čamcu. Kod devojčica je prisutan značajno manji broj crteža na kojima se može videti transparentni prikaz delimične zaklonjenosti objekata u poređenju sa dečacima (p=0,010). Prisutan je i statistički značajan trend smanjenja učestalosti prikaza transparentnosti (p=0,000) i mešanja uglova (p=0,000) sa porastom uzrasta ispitanika. Takođe, utvrđene su statisički značajne visoke pozitivne korelacije ukupnih skorova na svim primenjenim zadacima.

Ključne reči: dečji crteži, intelektualni realizam, transparentnost, mešanje uglova.