OBAVEŠTENOST UČENIKA OSNOVNIH ŠKOLA O RAZLIČITIM ASPEKTIMA UPOTREBE DROGA: IMPLIKACIJE ZA PLANIRANJE EDUKATIVNIH PREVENTIVNIH PROGRAMA
Sažetak
Pretpostavka efektivnosti edukativnih preventivnih programa, kao nezaobilaznog segmenta ukupne politike društva u domenu prevencije upotrebe droga u školskoj populaciji, počiva na usklađenosti informacija koje se nude u okviru edukativnih predavanja sa aktuelnim nivoom znanja učenika o problemu upotrebe droga. U cilju izvođenja zaključaka o strukturi i sadržaju edukativnih preventivnih programa koji bi mogli biti primenjeni na osnovnoškolskom uzrastu, a uz uvažavanje opšteg principa planiranja preventivnih programa na bazi rezultata prethodnih procena, postavljeno je kvalitativno istraživanje sa ciljem ispitivanja nivoa znanja i obaveštenosti učenika osnovne škole o različitim aspektima vezanim za upotrebu droga. Podaci su prikupljeni putem učesničkih grupa, uz primenu tehnike vođene diskusije, na uzorku od 640 učenika osmog razreda iz devet beogradskih osnovnih škola. Rezultati istraživanja, izvedeni na osnovu sumiranja i analize kvalitativnih izjava, ukazuju da su učenici veoma dobro upoznati sa vrstama, efektima, posledicama i razlozima upotrebe droga, ali da imaju veoma oskudna znanja o zakonskoj regulativi i stručnim službama kojima se mogu obratiti za pomoć, te da su u ispitivanoj populaciji učenika široko rasprostranjene pojedine zablude vezane za upotrebu droga. Na osnovu dobijenih istraživačkih rezultata, a uz uvažavanje principa efektivnosti preventivnih programa, izvedene su praktične implikacije za planiranje edukativnih programa prevencije upotrebe droga u populaciji učenika osnovnih škola.
Reference
Backović, D., Maksimović, M. i Stevanović, D. (2007). Psihosocijalni faktori rizika i zloupotreba psihoaktivnih supstancija kod adolescenata. Vojnosanitetski pregled, 64(5), 331-336.
Ćirić-Janković, S., Kisin, Đ., Jović, S., Kilibarda, B. i Bjeloglav, D. (2009). Evropsko istraživanje o upotrebi alkohola i drugih droga među mladima u Srbiji. Beograd: Ministarstvo zdravlja Republike Srbije, Institut za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut“.
Dimitrijević, I., Brković, D., Dimčić-Tasić, G., Anđelić, S., Damnjanović, D., Nikolić, D., Blagojević, S., Bauman, S. i Janković, S. (2011). Nivo znanja, stavovi i upotreba supstanci među učenicima osnovnih i srednjih škola u Beogradu 2010/2011 - pilot studija. Sanamed, 6(1), 13-17.
Dragišić-Labaš, S. i Milić, M. (2007). Bolesti zavisnosti kao bolesti društva, porodice i pojedinca: kritika nečinjenja. Sociologija, 49(1), 31-43.
Ilić, B. (2004). Narkomanija mladih. Godišnjak za psihologiju, 3(3), 73-82.
Jocić, I., Jocić, J., Macanović, G., Marković, D., Ferati, A. i Talevska, V. (2013). Upotreba psihoaktivnih supstanci među učenicima srednjih škola u Ćupriji. PONS – medicinski časopis, 10(3), 87-94.
Jugović, A. (2004). Rizična ponašanja omladine u Srbiji. U: S. Mihailović (Ur.), Mladi zagubljeni u tranziciji (str. 177-203). Beograd: Centar za proučavanje alernativa.
Kilibarda, B., Simić, D., Baros, S., Brandić, I., Vučetić-Arsić, S., Paković, Lj., i Bassioni-Stamenić, F. (2012). Evropska agencija za kontrolu droga i bolesti zavisnosti: Srbija – pregled za zemlju 2011. Dostupno 14. jula 2014, na http://www.emcdda.europa.eu/publications/country-overviews/rs.
Knežević, T., Simić, D. i Ivanović, I. (2009). Zdravlje mladih u Republici Srbiji - finalni izveštaj. Beograd: Institut za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut“.
Kosić, D., Đurković, D., Ilić, D., Brandić, I., Kilibarda, B., i Stojšić, D. (2009). Evropska agencija za kontrolu droga i bolesti zavisnosti: Srbija – pregled za zemlju 2009. Luksemburg: Publications Office of the European Union.
Mandić-Gajić, G. (2008). Psihoaktivne supstancije i mladi − da li smo svesni stvarne opasnosti? Vojnosanitetski pregled, 65(6), 421-423.
Manzoni, M. J., Bjegović, V., Janković-Ćirić, S. i Prepeliczay, S. (2005). Projekat školske ankete o upotrebi alkohola i drugih droga među mladima u Srbiji 2005. Beograd: Ministarstvo zdravlja Republike Srbije.
Marić, M. (2013). Društveni kontekst, ličnost i upotreba ilegalnih psihoaktivnih supstanci u adolescenciji. Sociologija, 55(1), 141-154.
Marić, M. (2012). Učestalost upotrebe psihoaktivnih sredstava u adolescentskom uzrastu. Sociološki pregled, 46(1), 57-76.
Marić, M. (2011). Socio-demografski činioci i upotreba psihoaktivnih supstanci u adolescenciji. Stanovništvo, 49(2), 91-113.
Milivojević, M., Jokić, M. (2004). Alkoholizam, narkomanija, pušenje – životne navike i stavovi srednjoškolaca u Boru. Socijalna misao, 11(1), 129-152.
Mitrović, D., Zdravković, R., Đorđević, J., Ćirić, D., Miletić, E., Bogoslavić, M. i Zlatković A. (2012). Zloupotreba alkohola, duvana i droga kod mladih u Knjaževcu. Timočki medicinski glasnik, 37(3), 154-159.
Pavlović, Z. i Jakovljević, B. (2008). Učestalost i faktori rizika od upotrebe psihoaktivnih supstancija kod mladih. Vojnosanitetski pregled, 65(6), 441-448.
Petrović, J., Mihić, I. i Zotović, M. (2007). Forme i učestalost rizičnih ponašanja kod studentkinja novosadskog univerziteta. Pedagoška stvarnost, 53(9-10), 875-891.
Popović-Ćitić, B. (2004). Strategije risk-fokusirane prevencije devijantnih ponašanja. Socijalna misao, 11(1), 55-83.
Popović-Ćitić, B. (2005). Prestupništvo dece i oblici prevencije. Magistarska teza. Beograd: Defektološki fakultet, Univerzitet u Beogradu.
Popović-Ćitić, B. (2013). Principi efektivnih preventivnih programa. Socijalna misao, 20(1), 103-116.
Popović-Ćitić, B. i Marković, M. (2011). Informisanost učenika osnovnih škola o drogama. U: N. Glumbić, V. Vučinić (Ur.), V međunarodni naučni skup – Specijalna edukacija i rehabilitacija danas, Zlatibor, 24-27.09.2011 (str. 477-482). Beograd: Univerzitet u Beogradu, Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju.
Radovanović, S., Milić, Č., Kocić, S. i Milovanović, N. (2008). Učestalost korišćenja psihoaktivnih supstanci kod srednjoškolske omladine Kragujevca. Medicinski časopis, 42(1), 30-33.
Rončević-Babin, N. P., Stojadinović, A., Radovanov, D. i Marinković, L. (2001). Zdravlje adolescenata i rizično ponašanje. Zbornik Matice srpske za društvene nauke, (110-111), 21-28.
Stanković, B. (2002). Novi morbiditet mladih. Stanovništvo, 40(1-4), 53-76.
Žunić-Pavlović, V. i Popović-Ćitić, B. (2007). Prevencija zloupotrebe psihoaktivnih supstancija kod učenika starijih razreda osnovne škole. Beogradska defektološka škola, (2), 195-209.