GRAĐEVINE U SECESIJSKOM STILU KAO ŠANSA ZA RAZVOJ ARHITURIZMA U NOVOM SADU
Sažetak
Apstrakt: Krajem XX veka došlo je do pojave jednog specifičnog oblika turizma u svetu pod nazivom arhiturizam. Arhitektura u užem smislu je nauka i umetnost projektovanje i oblikovanje zgrada, odnosno unutrašnjeg i spoljašnjeg arhitektonskog prostora (enterijera i eksterijera). Novi Sad, kao drugi grad po veličini u Srbiji, na prostoru Panonske nizije, poznat je po izuzetno bogatom istorijom i kulturnom nasleđu. U samom gradu dominiraju različiti stilovi u arhitekturi, između ostalog prisutna je i secesija u mađarskoj varijanti. Novi Sad ima nešto manje spomenika i građevina podignutih u ovom stilu, za razliku od Subotice kao prestonice, ali njihov kvalitet je dosta jasan i visok. Nekoliko prestoničkih arhitekata radilo je u tom periodu u Novom Sadu, a na prvom mestu je Lipot Baumhorn (Sinagoga, Menratova palata, Palata “Vojvođanske banke“), zatim Karolj Kovač, Đerđ Kopecki, Imre Frensek, Geza Markuš, Frđeš Špigel, Bela Peko i druge. Rad ima za cilj da naglasi kulturno-istorijski značaj građevina u secesijskom stilu kao posebnom obliku turizma.
Reference
Aladžić, V. i Prčić Vujnović, G. (1998): Arhitektura u Ugarskoj na prekretnici XIX i XX veka, Rukovet 4-5-6, Subotica, str. 5-8.
Antić, M. (2021): Gradski turizam, Univerzitet u Beogradu, Geografski fakultet, Beograd.
Džamić, T. i Tripković, T. (2022): Artisove tematske šetnje – Secesija po meri radoznalog šetača - Beograd, Novi Sad, Subotica, Republički zavod za zaštitu spomenika kulture, Beograd.
Grčić, Lj. (2009): Turistička valorizacija arhitektonskog kulturnog nasleđa Šapca, Glasnik Srpskog geografskog društva, 89 (1), Beograd, str. 65-80.
Janjušević, B. (2014): Nastanak i razvoj stambenih palata i vila u Vojvodini oblikovanih u stilu secesije krajem XIX i početkom XX veka, Fondacija akademika Bogumila Hrabaka za publikovanje doktorskih disertacija: Vojvođanska akademija nauka i umetnosti, Novi Sad.
Janjušević, B. (2014): Uticaj novih stilskih izraza početkom XX veka na graditeljstvu u Vojvodini, Građa za proučavanje spomenika kulture Vojvodine XXVII, Novi Sad, str. 83-90.
Knežev, Z. (2019): Turistički vodič kroz stari Novi Sad, Zoran Knežev, Novi Sad, str. 392.
Mijuk, N. (2016): Raspored industrijskih preduzeća na Malom i Velikom Limanu posle Prvog svetskog rata, Sveske za istoriju Novog Sada 18, Novosadski klub i Gradska biblioteka u Novom Sadu, Novi Sad, str. 152-153.
Mitrović, V. (2010): Arhitektura XX veka u Vojvodini, Muzej savremene umetnosti Vojvodine, Akademska knjiga, Novi Sad.
Pivac, T., Dragin, A., Dragičević, V., Vasiljević, Đ. (2016): Selektivni oblici turizma, Univerzitet u Novom Sadu, Prirodno-matematički fakultet, Departman za geografiju, turizam i hotelijerstvo, Novi Sad.
Proročić, M. (2011): Arhitektura i kapitalni arhitektonski objekti kao brend turističke strategije savremenih metropola i uloga u savremenom urbanom razvoju, Arhitektonski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd.
Pušić, Lj. (1987): Urbanistički razvoj gradova u Vojvodini u XIX i prvoj polovini XX veka, Matica srpska, Novi Sad.
Puškar, V. (1995): Boravišta uglednih građana Novog Sada, Prometej, Novi Sad, str. 9-10.
Stančić, D. (2005): Novi Sad - Od kuće do kuće, Zavod za zaštitu spomenika kulture Novog Sada, Novi Sad.
Stančić, D. (2014): Umetnička topografija Novog Sad, Matica srpska, Novi Sad.
Stančić, D. (2017): Novi Sad - Od kuće do kuće 2, drugo prošireno izdanje, Studio Bečkerek, Novi Sad.
Stefanović, V. (2010): Turistički menadžment, Prirodno-matematički fakultet, Niš, str. 124.
Šosberger, P. (1998): Sinagoge u Vojvodini – spomenica minulog vremena, Prometej, Novi Sad, str. 44-54.
Štetić, S., Šimičević, D., Ćurčić, N. (2013): Specifični oblici turizma, Snežana Štetić, Beograd.
Štetić, S., Šimićević, D. (2014): Menadžment turističke destinacije, Visoka turistička škola, Beograd
Vujović, B. (2005): Istorija umetnosti, Branko Vujović, Beograd.
