Neuropsihološki pokazatelji kao mogući indikatori poremećaja fluentnosti govora kod dece
Sažetak
Uvod/Cilj. Disfluentan govor (mucanje) je multifaktorijalni poremećaj, a njegova etiologija velika nepoznanica za stručnjake različitih oblasti. Dominacija hemisfera kao najviši domet u procesu integracije kortikalnih funkcija, od posebnog je značaja za celokupni razvoj. Prvo se formiraju praksički i gnostički kortikalni organizatori koji se diferenciraju i dostižu svoju funkcionalnu punoću u ranijem detinjstvu, da bi se proces sažimanja dovršio negde oko sedme godine života. Tada se definitivno postave kortikalni organizatori aktivnosti koji od tada deluju iz jedne hemisfere i ona postaje dominantna za tu funkciju. Lateralizovanost je određena dominacijom hemisfera, ali se javlja kao posebna pojava i od velikog je značaja za ličnost. Cilj ovog istraživanja bio je da se ispita uticaj i odnos hemisferne asimetrije na pojavu disfluentnog govora kod dece. Metode. U istraživanje je bilo uključeno 60-toro dece, uzrasta od 5 do 7 godina. Tridesetoro dece je imalo poremećaj fluentnosti govora, (person who stutters – PWS), i oni su činili eksperimentalnu grupu, a tridesetoro dece je bilo fluentno u govoru, (person who does not stutter– PWNS), i ona su činili kontrolnu grupu. Primenjen je metod testiranja tehnikom individualnog testiranja. Kao instrument korišćen je Test za procenu lateralizovanosti koji objedinjuje pet testova i to: procenu upotrebne lateralizovanosti-ruke, procenu gestualne lateralizovanosti-ruke, procenu lateralizovanosti noge, procenu auditivne lateralizovanosti i procenu vizuelne lateralizovanosti. Rezultati. Gestualna lateralizovanost ruke i auditivna lateralizativnost kod ispitanika PWS bile su značajno lošije u odnosu na PWNS, ispitanike (χ2 = 11,80, p = 0,002, odnosno χ2 = 10,90, p = 0,003). Ispitanici muškog pola su postigli lošije rezultate na testovima u odnosu na ispitanike ženskog pola. Zaključak. Postoje izvesne promene u uspostavljanju dominantne hemisfere i diferenciranju lateralizovanosti kod dece koja mucaju u odnosu na decu koja su fluentni govornici, što je pokazala statistički značajna razlika u postignićima na testu gestualne lateralizovanosti ruke i testu auditivne lateralizovanosti.
Reference
REFERENCES
Levelt W. A History of Psycholinguistics: The Pre-Chomsky an Era. Oxford: Oxford University Press; 2013.
Vuković M. The treatment of aphasia. Belgrade: Faculty of Special Education and Rehabilitation, University of Belgrade; 2008. (Serbian)
Perkins WH. Speech pathology: An applied behavioral science. St. Lois: C. V. Mosby; 1971.
Büchel C, Sommer M. What Causes Stuttering? PLoS Biol 2004; 2(2): e46.
Brajović C, Brajović LJ. The treatment of functional disorders of speech. Belgrade: Naučna knjiga; 1977. (Serbian)
Prasse JE, Kikano GE. Stuttering: an overview. Am Fam Physi-cian 2008; 77(9): 1271–6.
Van Riper C. The nature of stuttering. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall; 1982. p. 468.
Packman A, Onslow M. Searching for the cause of stuttering. Lancet 2002; 360(9334): 655–6.
Chang SE. Brain Anatomy Differences in Childhood Stutter-ing. Neuroimage 2008; 39(3): 1333–44.
Watkins KE, Smith SM, Davis S, Howell P. Structural and func-tional abnormalities of the motor system in developmental stuttering. Brain 2008; 131(Pt 1): 50–9.
Rosenfield DB. Do stutterers have different brains?. Neurology 2001; 57: 171–2.
Bojanin S. Developmental neuropsychology and general re-educative method. Belgrade: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva; 1985. (Serbian)
Travis L. Speech pathology. New York: Appleton-Century; 1931.
Annett MA. A classification of hand preference by association analysis. Br J Psychol 1970; 61(3): 303 ̶ 21.
Greiner JR, Fitzgerald HE, Cooke PA. Bimanual hand writing in right-handed and left-handed stutterers and nonstutterers. Neuropsychologia 1986; 24(3): 441–7.
Glozman ZM. Quantitative Evaluation of the Data of Neurop-sychological Examination. Moscow: Tsentr Lech Pedag 1999. (Russian)
Kotik, BS. Study of speech lateralization by means of the di-chotic listening method. In: Leontiev AN, editor. Psychological researches. Moscow: Moscow University Press; 1974; p. 67–77. (Russian)
Vartanov A. Multifactor Method of Dividing EEG into Cortical and Deep Components. Zh Vyssh Nerv Deyat 2002; 52(1): 111.
Saxby L, Bryden MP. Left-Ear Superiority in Children for Processing Auditory Emotional Material. Dev Psychol 1984; 20(1): 72–80.
Vartanov AV, Glozman ZM, Kiselnikov AA, Karpova NL. Cere-bral organization of verbal action in stutterers. Hum Physiol 2005; 31(2): 132–6.
Moore WH Jr, Haynes WO. Alpha hemispheric asymmetry and stuttering: some support for a segmentation dysfunction hypo-thesis. J Speech Hear Res 1980; 23(2): 229–47.
Pool KD, Devous MD Sr, Freeman FJ, Watson BC, Finitzo T. Re-gional cerebral blood flow in developmental stutterers. Arch Neurol 1991; 48(5): 509–12.
Bhatnagar S, Buckingham H. Neurogenic Stuttering: Its Reticular Modulation. Curr Neurol Neurosci Rep 2010; 10(6): 491–8.
Salmelin R, Schnitzler A, Schmitz F, Freund HJ. Single word reading in developmental stutterers and fluent speakers. Brain 2000; 123(Pt 6): 1184–202.
Salmelin R, Schnitzler A, Schmitz F, Jäncke L, Witte OW, Freund HJ. Functional organization of the auditory cortex is different in stutterers and fluent speakers. Neuroreport 1998; 9(10): 2225–9.
Dodge D. A reactive inhibition models of stuttering develop-ment and behavior: A neuropsychological theory based on re-cent research. 2003. Available from: http:/telosnet.com/dmdodge/reacthin.html
Fox PT, Ingham RJ, Ingham JC, Hirsch TB, Downs JH, Martin C, et al. A PET study of the neural systems of stuttering. Nature 1996; 382(6587): 158–61.
Kushner HI. Retraining left-handers and the aetiology of stuttering: The rise and fall of an intriguing theory. Laterality 2012; 17(6): 673–93.
Boberg E, Yeudall LT, Schopflocher D, Bo-Lassen P. The effect of an intensive behavioral program on the distribution of EEG alpha power in stutterers during the processing of verbal and visuospatial information. J Fluency Disord 1983; 8(3): 245–63.