ZNAČAJ KOLOREKTALNOG KARCINOMA U OBOLEVANJU I UMIRANJU ODRASLOG STANOVNIŠTVA JUŽNOBANATSKOG OKRUGA U PERIODU OD  2010. DO 2019. GODINE

Aleksandra Perović; Jasmina  Pavlović Stojanović; Ljiljana  Lazić; Dragana  Antonijević Đorđević; Magdalena  Bjelica; Ivana  Popov; Veronika Popovski

doi:10.5937/zdravzast49-27293

Aleksandra Perović Zavod za javno zdravlje Pančevo, Srbija
Jasmina Pavlović Stojanović Zavod za javno zdravlje Pančevo, Srbija
Ljiljana Lazić Zavod za javno zdravlje Pančevo, Srbija
Dragana Antonijević Đorđević Zavod za javno zdravlje Pančevo, Srbija
Magdalena Bjelica Zavod za javno zdravlje Pančevo, Srbija
Ivana Popov Zavod za javno zdravlje Pančevo, Srbija
Veronika Popovski Zavod za javno zdravlje Pančevo, Srbija

DOI: https://doi.org/10.5937/zdravzast49-27293

Ključne reči: kolorektalni karcinom, oboljevanje, umiranje, Južnobanatski okrug

Sažetak

Uvod/cilj: Prema podacima GLOBOCAN-a, kolorektalni karcinom (KRK) u svetu predstavlja veliki javno zdravstveni problem, jer je 2018. godine registrovano 1.849.518 novoobolelih i 880.792 umrlih. U Srbiji KRK je drugi vodeći uzrok obolevanja kod muškaraca (iza karcinoma pluća), a treći kod žena (iza karcinoma dojke i pluća). Cilj rada je da se kod odraslih analizira kretanje vanbolničkog obolevanja, stope hospitalizacije i mortaliteta od KRK u Južnobanatskom okrugu u periodu 2010-2019. godine.

Metode: Primenjen je deskriptivni statistički metod rada. Podaci iz rutinske zdravstvene statistike analizirani su za period 2010-2019. godine. Praćeni su pokazatelji vanbolničkog obolevanja, bolničkog lečenja i umiranja od KRK odraslog stanovništva Južnobanatskog okruga.

Rezultati: U Južnobanatskom okrugu dolazi do porasta vanbolničkog obolevanja, kao i stopa hospitalizacije od KRK. Na godišnjem nivou je zbog KRK u bolnicama Vršac i Pančevo hospitalizovano 214 pacijenata. Prosečna starost je iznosila 66,8 godina, a prosečna dužina lečenja 8,4 dana. Najviše hospitalizovanih je starosti od 60 do 69 godina. U obe bolnice se beleži viša stopa hospitalizacije kod muškaraca nego kod žena. Oko 110 ljudi godišnje u okrugu izgubi život zbog KRK, a prosečna starost umrlih je 75,7 godina. Najviše umrlih muškaraca je starosti od 70 do 79 godina (32,7%), a više od 80 godina kod žena (31,8%). Među vodećim uzrocima umiranja kod muškaraca je KRK na devetom, a kod žena na trinaestom mestu, a stopa mortaliteta je viša kod muškaraca nego žena.

Zaključak: Zbog značajnog učešća u obolevanju i umiranju, KRK predstavlja veliki zdravstveni problem stanovništva Južnobanatskog okruga. U cilju unapređenja zdravlja stanovništva neophodno je sprovoditi organizovani skrining u cilju ranog otkrivanja KRK u ciljanoj populaciji, a intenzivnijom promocijom zdravlja i zdravih stilova života redukovati izloženost faktorima koji se dovode u vezu sa KRK.

Reference

Brkic T, Grgic M. Colorectal cancer. News in gastroenterology 2006; 15(1): 89–97.

Freedman AN, Slattery ML, Ballard-Barbash R, Willis G, Cann BJ, Pee D. Colorectal cancer risk prediction tool for white men and women without known susceptibility. J Clin Oncol 2009; 27: 686–693.

International Agency for Research on Cancer. GLOBOCAN 2018. Available at: gco.IARC.fr/

Araghi M, Soerjomataram I, Jenkins M, Brierley J, Morris E, Bray F, Arnold M. Global trends in colorectal cancer mortality: Projections to the year 2035. Inter J Cancer 2019; 144(12):2992-3000.

Ferlay J, Soerjomataram I, Dikshit R, Eser S. Cancer incidence and mortality worldwide: sources, methods and major patterns in GLOBOCAN 2012. Inter J Cancer 2015; 136 (5): 359-86.

Wong M, Ding H, Wang J, Chan PSF, Huang J. Prevalence and risk factors of colorectal cancer in Asia. Intestinal Research. 2019; 17(3):317-329.

Jurcic P. Immunohistochemical expression of NEDD9 and E-cadherin in patients with metastatic and non-metastatic colorectal cancer. Doctoral Dissertation. University of Zagreb. Faculty of Medicine, 2017.

Dominguez RGS, Bierrenbach AL. Hospital morbidity and colorectal cancer mortality: implications for public health in Brazil. Arq Gastroenterol 2020; 57(2):182-187.

Davidovic V, Miladinov B, Davidovic B. Primary colorectal cancer in the clinical practice during the five-year period. Timok Medical Gazette 2017; 42:139-146.

Krdzic I. Parameters of radical resection in laparoscopic and open surgery of colon and rectal cancer. Doctoral Dissertation. University of Belgrade, Faculty of Medicine, 2018.

Petrovic B, Tiodorovic B, Kocic B, Cvetkovic M. Main epidemiological characteristics of malignant tumors of colorectal area in the municipality of Nis in the period from 1986 to 1997. Acta Facultatis Medicae Naissensis 2000; 17:169-176.

Petrovic V. The influence of knowledge, attitude, practice and screening models on the participation in colorectal cancer screening. Doctoral Dissertation. University of Novi Sad. Faculty of Medicine, 2016.