DA LI POSTOJI VEZA ANKSIOZNOSTI KAO CRTE LIČNOSTI SA CRTAMA DEPRESIVNE LIČNOSTI?
Sažetak
Uvod/cilj: Rezultati dosadašnjih istraživanja ukazuju da postoji povezanost između simptoma depresije i anksioznosti, kao i da je javljanje ovih simptoma delimično uslovljeno crtama ličnosti. Cilj ovog istraživanja je bio da se ispita da li postoji veza između anksioznosti kao crte ličnosti sa crtama depresivne ličnosti među odraslim ispitanicima iz Crne Gore, kako bi dobili smernice za primenu programa za očuvanje mentalnog zdravlja.
Metode: U okviru ove studije preseka bilo je uključeno 355 ispitanika. Podaci od svih ispitanika iz Crne Gore prikupljeni su onlajn putem, kroz Google Forms platformu. Pored opšteg upitnika, korišćeni su upitnici za ispitivanje crta ličnosti anksioznosti (engl. Anxiety Trait 29 – AT29) i depresivnosti („Depresivna ličnost“ – DL). U statističkoj analizi podataka korišćen je Pearson-ov koeficijent korelacije i jednofaktorska analiza varijanse.
Rezultati: Od 355 ispitanika, uzrasta od 18 do 68 godina, 74,6% su činile žene. Značajna visoka pozitivna korelacija dobijena je između crta anksioznosti i crta depresivne ličnosti (r=0,82, p<0,01). Pored toga, obe ove crte ličnosti bile su značajno više ispoljene kod žena, osoba sa nižim stečenim stepenom obrazovanja i lošim socio-ekonomskim stanjem. Mlađa i nezaposlena lica su imala značajno više izražene crte anksioznosti, ali značajna razlika nije utvrđena u pogledu izraženosti crta depresivne ličnosti. Nije bilo značajne ispoljenosti anksioznih i depresivnih crta ličnosti u odnosu na bračni status i zaposlenost.
Zaključak. Kada znamo da se u značajnom broju slučajeva crte anksioznosti i depresivnosti javljaju zajedno, onda možemo osmisliti programe prevencije i podrške kod osoba kod kojih bi se rano detektovale ove crte, kako bi se sprečilo da poteškoće u funkcionisanju prerastu u anksioznost ili depresiju.
Reference
Spielberger CD, Gorsuch RL, Lushene RE. Manual for the State-Trait Anxiety Inventory. Polo Alto, CA: Consulting Psychologists Press; 1970.
Biro M, Smederevac S, Novović Z. Procena psiholoških i psihopatoloških fenomena. Beograd: Centar za primenjenu psihologiju Društva psihologa Srbije; 2009.
Carvalho L, Arruda W. Association between anxiety and depression symptoms with pathological personality traits. Psicol Caribe 2016; 33(2):133-45.
Wang T, Li M, Xu S, Liu B, Wu T, Lu F, et al. Relations between trait anxiety and depression: A Mediated Moderation Model. J Affect Disord 2018; 244: 217-22.
Jacobson NC, Newman MG. Avoidance mediates the relationship between anxiety and depression over a decade later. J Anxiety Disord 2014; 28(5):437–45.
Klein DN, Kotov R, Bufferd SJ. Personality and Depression: Explanatory Models and Review of the Evidence. Annu Rev Clin Psychol 2011; 7(1):269–95.
Alizadeh Z, Feizi A, Rejali M, Afshar H, Hassanzadeh Keshteli HA, Adibi P. The Predictive Value of Personality Trais for Psychological Problems (Stress, Anxiety and Depression): Results from a Large Population Based Study. J Epidemiol Global Health 2018; 8 (3-4):124–33.
Freire RC, Lopes FL, Veras AB, Valença AM, Mezzasalma MA, Nascimento I, Nardi AE. Personality traits spectrum in panic disorder and major depression. Rev Bras Psiquiatr 2007; 29(1):31-4.
Kalin NH. The Critical Relationship Between Anxiety and Depression. Am J Psychiatry 2020; 177:365-7.
Kalicanin P, Lečić-Toševski D. Depresije. Beograd : Medicinska Knjiga; 1995.
Varma P, Junge M, Meaklim H, Jackson ML. Younger people are more vulnerable to stress, anxiety and depression during COVID-19 pandemic: A global cross-sectional survey. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry 2021; 109:110236.