ZNAČAJ NACIONALNE KOORDINACIJE ZA BRZI ODGOVOR NA COVID-19 U CRNOJ GORI TOKOM PRVOG TALASA PANDEMIJE
Sažetak
Uvod/Cilj: Prvi detektovani slučaj SARS-CoV-2 infekcije u Crnoj Gori zabilježen je 17. marta 2020. godine, a već 20. marta počeo je sa radom nacionalni kol-centar za COVID-19, čija je osnovna svrha bila blagovremena reakcija usljed sumnje na COVID-19, kao i pružanje podrške lokalnim epidemiološkim službama uključivanjem velikog broja prethodno edukovanih volontera kao operatera kol-centra. Cilj ove deskriptivne studije bio je prikazivanje rezultata rada nacionalne koordinacije za brzi odgovor na COVID-19 u Crnoj Gori tokom prvog talasa pandemije.
Metode: Podaci o broju realizovanih i primljenih poziva preuzeti su iz kontakt aplikacije koja se koristila u svakodnevnom radu i koja je omogućavala detaljno izvještavanje o statusu poziva, dok su podaci o anketiranim licima preuzeti iz baze nastale popunjavanjem online upitnika tokom anketiranja osoba od strane operatera kol-centra.
Rezultati: U periodu od 20.03. do 18.05.2020. godine realizovano je 27.380 poziva, od čega 16.130 dolaznih, uz prisutne dnevne varijacije (u odnosu na dnevni broj novoregistrovanih slučajeva, kao i u odnosu na to da li je riječ o radnim danima ili danima vikenda i državnih praznika). Takođe, u istom periodu je, zbog sumnje na COVID-19, anketirano 2.288 lica, od čega neznatno više muškaraca (50,5%). Najveći broj anketiranih lica bio je iz Podgorice (59,8%), a najzastupljenija uzrasna grupa bila je 60 ili više godina (24,9%). Od ukupnog broja registrovanih slučajeva SARS-CoV-2 infekcija u Crnoj Gori, tokom perioda obuhvaćenog studijom, njih 40,4% bilo je neposredno ili posredno povezano sa kol-centrom.
Zaključak: Nacionalna linija u koordinisanju brzog odgovora na COVID-19 ispunila je prvenstveni cilj, da bude brana dok se zdravstveni sistem ne konsoliduje i omogući smanjivanje pritiska na ograničene ljudske kapacitete, a znatan procenat detektovanih slučajeva putem linije pripomogao je brzom otkrivanju kontakata inficiranih osoba i njihovom stavljanju u karantin, što je u značajnoj mjeri doprinijelo sprečavanju širenja infekcije, pa i njenom potpunom suzbijanju.
Reference
Archived: WHO Timeline - COVID-19. Available from: https://www.who.int/news/item/27-04-2020-who-timeline---covid-19 [cited 2021 July 16]
2019-nCoV outbreak: first cases confirmed in Europe. Available from: https://www.euro.who.int/en/healthtopics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/news/news/2020/01/2019-ncov-outbreak-first-casesconfirmed-in-europe [cited 2021 July 16]
Sekularac I. Montenegro reports first case of corona virus infection, 2020. Available from: https://www.reuters. com/article/us-health-coronavirusmontenegro/montenegro-reports-first-case-of-coronavirus-infection-idUSKBN2143SY [cited 2021 July 16]
Cerović R, Redžepagić N, Strugar M, Boljević N. Komunikaciona strategija: COVID-19 faza II. Podgorica [Internet]. Available from: https://www.ijzcg.me/me/publikacije/komunikaciona-strategija-covid-19-faza-ii [cited 2021 July 16]
Digital solutions to fight COVID-19. Council of Europe [Internet]. Available from: https://rm.coe.int/prems120820-gbr-2051-digital-solutions-to-fight-covid-19-text-a4-web-/16809fe49c [cited 2021 July 16]
Resource estimation for contact tracing, quarantine and monitoring activities for COVID-19 cases in the EU/EEA. Available from: https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/COVID-19-resources-forcontact-tracing-2-March-2020.pdf [cited 2021 July 16]
Daily new confirmed COVD-19 cases in Montenegro. COVID-19 Data Repository by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University. Available from: https://ourworldindata.org/explorers/coronavirus-data-explorer?zoomToSelection=true&time=2020-03-20..2020-05-18&pickerSort= desc&pickerMetric= new_cases _ smoothed_per_million&Metric=Confirmed+cases&Interval=New+per+day&Relative+to+Population=false&Align+out breaks=false&country=~MNE [cited 2021 July 16]
Roy D, Tripathy S, Kar SK, Sharma N, Verma SK, Kaushal V. Study of knowledge, attitude, anxiety & perceived mental healthcare need in Indian population during COVID-19 pandemic. AJP 2020; 51:102083.
Harlianty RA, Widyastuti T, Mukhlis H, Susanti S. Study on Awareness of Covid-19, Anxiety and Compliance on Social Distancing in Indonesia During Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Pandemic. Research Square 2020, [Preprints]. DOI: 10.21203/rs.3.rs-44598/v1.
Becker IR, Tarrasch R, Blinder P, Ben-Eliyahu S. A seven-day cycle in COVID-19 infection, hospitalization, and mortality rates: Do weekend social interactions kill susceptible people? BMH Yale, 2020 [Preprints].
Risk factors and risk groups. Available from: https://www.ecdc.europa.eu/en/covid-19/latest-evidence/riskfactors-risk-groups [cited 2021 July 16]
Yanez ND, Weiss NS, Romand JA, Treggiari MM. COVID-19 mortality risk for older men and women. BMC Public Health 2020; 20(1):1742.
Yechezkel M, Weiss A, Rejwan I, Shahmoon E, Ben-Gal S, Yamin D. Human mobility and poverty as key drivers of COVID-19 transmission and control. BMC Public Health 2021; 21(1):596.
Presjek situacije u Crnoj Gori u utorak, 05.05. u 08:45. Available from: https://www.ijzcg.me/me/novosti/presjek-situacije-u-crnoj-gori-u-utorak-0505-u-0845 [cited 2021 July 16]