Unapređenje personalizacije doziranja psihijatrijskih lekova uz pomoć molekularne dijagnostike.
Sažetak
Utvrđivanje tačne doze leka, sa ciljem da se postigne optimalna izloženost leku, je veoma važna u psihijatrijskoj kliničkoj praksi, zato što subdozirani pacijenti lošije odgovaraju na lek, a predozirani pacijenti bivaju izloženi neželjenim efektima češće i neželjeni efekti su intenzivniji. CYP2C19 i CYP2D6 enzimi metabolišu većinu psihijatrijskih lekova i genetski polimorfizam na odgovarajućim genima određuje metabolički kapacitet pacijenta. Cilj je bio da se oceni klinička korisnost terapeutskog praćenja koncentracije leka i genotipizacije CYP gena. Nekoliko retrospektivnih i prospektivnih kohorti pacijenata, sa poznatim vrednostima koncentracije leka i CYP genotipom su analizirani sa ciljem evaluacije i kvantifikacije uticaja CYP2C19 i CYP2D6 metaboličkih kategorija na izloženost psihijatrijskim lekovima, kao i na efikasnost i sigurnost terapije ovim lekovima. Na osnovu podataka dobijenih na 4.700 pacijenata, trenutno važeća klasifikacija CYP2D6 metaboličkih kategorija nije tačna i potrebno ju je izmeniti. Na osnovu podataka dobijenih na 8.379 pacijenata, klinički značajne promene izloženosti escitalopramu i sertralinu su primećene kod CYP2C19 sporih metabolizera, dok su klinički značajne promene izloženosti aripiprazolu i risperidonu primećene kod CYP2D6 sporih metabolizera. Pod standardnim doznim režimom, gotovo polovina pacijenata nije izložena optimalnoj koncentraciji ova četiri leka. Budući da je značajan broj pacijenata pod terapijom pogrešnom dozom ova četiri leka, terapeutsko praćenje nivoa leka u krvi, adekvatna kategorizacija metabolizera i CYP genotipizacija pre početka terapije mogu da poboljšaju ishod terapije ovim lekovima.
Reference
Milosavljevic F, Bukvic N, Pavlovic Z, Miljevic C, Pešic V, Molden E, Ingelman-Sundberg M, Leucht S, Jukic MM. Association of CYP2C19 and CYP2D6 Poor and Intermediate Metabolizer Status With Antidepressant and Antipsychotic Exposure: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Psychiatry. 2021 Mar 1;78(3):270-280
Jukić MM, Smith RL, Molden E, Ingelman-Sundberg M. Evaluation of the CYP2D6 Haplotype Activity Scores Based on Metabolic Ratios of 4,700 Patients Treated With Three Different CYP2D6 Substrates. Clin Pharmacol Ther. 2021 Sep;110(3):750-758.
- Autori zadržavaju autorska prava i pružaju časopisu pravo prvog objavljivanja rada i licenciraju ga "Creative Commons Attribution licencom" koja omogućava drugima da dele rad, uz uslov navođenja autorstva i izvornog objavljivanja u ovom časopisu.
- Autori mogu izraditi zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju članka objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je članak izvorno objavljen u ovom časopisu.
- Autorima je dozvoljeno i podstiču se da postave objavljeni članak onlajn (npr. u institucionalni repozitorijum ili na svoju internet stranicu) pre ili tokom postupka prijave rukopisa, s obzirom da takav postupak može voditi produktivnoj razmeni ideja i ranijoj i većoj citiranosti objavljenog članka (Vidi Efekti otvorenog pristupa).