Utemeljivači apotekarske delatnosti u Srbiji u XIX veku

Sažetak

Ličnosti koje su postavile temelje za stvaranje savremene srpske farmacije, svakako su bili farmaceuti Matej Ivanović (1773–1849) i Pavle Ilić (1807-1871). Tokom XIX veka zbog nesigurnih prilika u Srbiji, razvoj farmacije i medicine je stagnirao, sve do donošenja čuvenog „Hatišerifa“ 1830. godine, kada je Srbiji priznata ustavotvornost, status kneževine, politička samostalnost, odobrena vojska, policija, sudstvo, zdravstvo, školstvo i  formiranje svih institucija. Između ostalog, Srbi su dobili pravo da otvaraju svoje škole, bolnice, apoteke, pošte i štamparije, kao i da nesmetano trguju po celoj teritoriji Osmanskog carstva. U aprilu 1830. Mateji Ivanoviću odobreno je osnivanje prve moderne srpske apoteke od strane kneza Miloša, uz pozitivno mišljenje dr. Kuniberta. Apoteka je prvobitno sagrađena u blizini Saborne crkve u Beogradu. Bila je značajna za snabdevanje lekovima, kako u samom gradu, tako i za pacijente iz drugih delova Srbije. Apoteka je tokom svog postojanja, dva puta menjala lokaciju, i danas se nalazi u Knez Mihajlovoj ulici u sastavu Apoteka “Beograd”, pod nazivom Apoteka “Mr Matej Ivanović”, i predstavlja temelj moderne farmaceutske službe u Srbiji. Pavle Ilić je “otac” srpske moderne školske farmacije, primenjene hemije, rodonačelnik državne apoteke u Srbiji, otvorene 1836. godine u Kragujevcu (tadašnjoj prestonici Srbije). Po preseljenju prestonice 1841. godine u Beograd, preseljena je i apoteka. Danas nosi naziv Apoteka “Makedonija” u sastavu je ustanove Apoteka “Beograd”. Pored spravljanja lekova u ovoj apoteci, Pavle ilić je vršio i ekspertizu lekova, radio toksikološke i hemijske analize, kao i analize mineralne vode i dao nemerljiv doprinos razvoju farmacije.