Učestalost primene benzodiazepina kod starijih pacijenata u primarnoj zdravstvenoj zaštiti
Sažetak
Primena benzodiazepina kod starijih pacijenata povezana je sa brojnim neželjenim ishodima, poput povećanog rizika od pada, fraktura, troškova u zdravstvenom sistemu, pa čak i smrtnih ishoda. Cilj rada bio je određivanje učestalosti primene benzodiazepina kod pacijenata starosti ≥65 godina, i procena povezanosti njihove primene sa karakteristikama pacijenata. Podaci su prikupljeni prospektivno u javnim apotekama primenom upitnika koji su obuhvatili demografske, kliničke i karakteristike terapije pacijenta. Obrada rezultata izvršena je primenom softvera SPSS (ver. 25). U istraživanju je učestvovalo 287 pacijenata, prosečne starosti 72,2±5,8 godina (ukupan opseg 65-91). Prosečan broj lekova po pacijentu iznosio je 7,6±2,2 (4-18), dok je prosečan broj indikacija iznosio 4,5±1,7 (1-11). Ukupna zastupljenost benzodiazepina iznosila je 28,9%, od čega su dugodelujući bili primenjivani kod 24.0%, a kratkodelujući kod 5,2% pacijenata. Najčešće primenjivan lek iz ove grupe bio je bromazepam (17,1%), potom diazepam (7.0%), lorazepam (3,8%) i alprazolam (1,4%). U grupi pacijenata starosti 65-69 godina prevalenca primene benzodiazepina iznosila je 29,3%, 70-74 godina 33,7%, 75-80 godina 23,3% i kod starijih od 80 godina 24.0%. Primena benzodiazepina bila je statistički značajno češća kod pacijenata sa dijagnozom anksioznosti, drugog mentalnog oboljenja, ali i primenom bisfosfonata, analgetika ili biljnog leka ekstrakta lista Ginko biloba (p<0,05). Određena je visoka učestalost primene benzodiazepina kod starijih pacijenata. Farmaceuti u javnim apotekama mogu imati značajnu ulogu u proceni i minimizaciji rizika od neželjenog događaja, koji uključuju savetovanje pacijenata o prevenciji padova, ali i mogućnostima postepene obustave ovih lekova kada ne postoji ubedljiva indikacija za njihovu dugotrajnu primenu.
- Autori zadržavaju autorska prava i pružaju časopisu pravo prvog objavljivanja rada i licenciraju ga "Creative Commons Attribution licencom" koja omogućava drugima da dele rad, uz uslov navođenja autorstva i izvornog objavljivanja u ovom časopisu.
- Autori mogu izraditi zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju članka objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je članak izvorno objavljen u ovom časopisu.
- Autorima je dozvoljeno i podstiču se da postave objavljeni članak onlajn (npr. u institucionalni repozitorijum ili na svoju internet stranicu) pre ili tokom postupka prijave rukopisa, s obzirom da takav postupak može voditi produktivnoj razmeni ideja i ranijoj i većoj citiranosti objavljenog članka (Vidi Efekti otvorenog pristupa).