Nestašice lekova-rizici i rešenja
Sažetak
Nestašice lekova predstavljaju značajan rizik po uspostavljanje kontinuiteta terapije pacijenta, uključujući i terapiju antibioticima, pospešujući antimikrobnu rezistenciju i povećanje finansijskih izdataka tokom njihovog prevazilaženja (1-2). Ovo istraživanje za cilj ima identifikaciju, procenu i gradaciju rizika, koji dovode do grešaka tokom antimikrobne supstitucije usled nestašica u evropskim bolnicama. Zdravstvena analiza vrste i ishoda grešaka je sprovedena u šest bolnica u Ausrtiji, Belgiji, Grčkoj, Hrvatskoj, Srbiji i Španiji u toku 2018. i 2019. godine. Multidisciplinarni timovi su učestvovali u određivanju procesa, tipa i uzroka greške u procesu antibiotske supstitucije usled nestašice leka, kao i predlogu korektivnih mera za prevazilaženja grešaka. Ozbiljnost, verovatnoća i hazard skor (HS) za svaku grešku/uzrok je analiziran putem IBM SPSS Statistics®. Analizom je identifikovano 74 vrste grešaka, od kojih 53 sa HS iznad 8 na osnovu ozbiljnosti i verovatnoće greške, usled nedostatka podataka o dostupnim antibioticima i neodgovarajućoj IT podršci. Ozbiljnost grešaka se razlikovala pre i nakon primene korektivnih mera u bolnicama u Grčkoj, Hrvatskoj i Srbiji (p < 0.005). Verovatnoća grešaka se razlikovala u svim bolnicama (p < 0.005) pre i nakon primene korektivnih mera za implementaciju. Najveći broj grešaka je identifikovan u bolnici u Hrvatskoj (46), a najniži u bolnici u Španiji (16). Predložene korektivne mere su uticale na smanjenje vrednosti HS i pojavu grešaka. Uvođenje struktuirane razmene informacije o nestašicama antibiotika i sprovođenju terapijske supstitucije, te uvođenje elektronskog propisivanja lekova, kao i kontinuirana provera zaliha lekova na bolničkim odeljenjima dovode do smanjenja HS i do 83%.
Reference
Miljkovic N, Gibbons N, Batista A, Fitzpatrick RW, Underhill J, Horak P. Results of EAHP's 2018 Survey on Medicines Shortages. Eur J Hosp Pharm. 2019; 26:60–5.
Fox ER, McLaughlin MM. ASHP guidelines on managing drug product shortages. Am J Health Syst Pharm. 2018; 75:1742–50.
- Autori zadržavaju autorska prava i pružaju časopisu pravo prvog objavljivanja rada i licenciraju ga "Creative Commons Attribution licencom" koja omogućava drugima da dele rad, uz uslov navođenja autorstva i izvornog objavljivanja u ovom časopisu.
- Autori mogu izraditi zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju članka objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je članak izvorno objavljen u ovom časopisu.
- Autorima je dozvoljeno i podstiču se da postave objavljeni članak onlajn (npr. u institucionalni repozitorijum ili na svoju internet stranicu) pre ili tokom postupka prijave rukopisa, s obzirom da takav postupak može voditi produktivnoj razmeni ideja i ranijoj i većoj citiranosti objavljenog članka (Vidi Efekti otvorenog pristupa).