Prisustvo ftalata u igračkama analiziranim u Institutu za javno zdravlje Srbije “Milan Jovanović Batut” za period od 5 godina (2017-2021)

  • Milan Milenković Institut za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut“; Univerzitet u Beogradu - Farmaceutski fakultet, Katedra za analitiku lekova
  • Milica Erceg Institut za javno zdravlje Srbije „Milan Jovanović Batut“; Univerzitet u Beogradu – Tehnološko-metalurški fakultet, Katedra za inženjerstvo zaštite životne sredine,
  • Zorica Blagojević Institut za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut“; Univerzitet u Beogradu - Farmaceutski fakultet, Katedra za toksikologiju “Akademik Danilo Soldatović”
  • Danijela Djukić-Ćosić Univerzitet u Beogradu – Farmaceutski fakultet, Katedra za toksikologiju “Akademik Danilo Soldatović”
  • Biljana Antonijević Univerzitet u Beogradu – Farmaceustki fakultet, Katedra za toksikologiju „Akademik Danilo Soldatović“
  • Zorica Bulat Univerzitet u Beogradu – Farmaceustki fakultet, Katedra za toksikologiju „Akademik Danilo Soldatović“

Sažetak


Ftalati spadaju u najčešće korišćene plastifikatore za plastične materijale. Veliki broj igračaka izrađen je od plastike ili je plastificiran. Usled nepostojanja hemijske veze između ftalata i slojeva polimera, lako može doći do migracije ftalata. Izloženost dece ftalatima prepoznata je kao pretnja po zdravlje, budući da su ftalati klasifikovani u grupu jedinjenja endokrinih ometača (EDC), pošto utiču na promene nivoa hormona, ali takođe mogu dovesti i do oštećenja jetre, bubrega, poremećaja rada štitaste žlezde, alergijskih bolesti i astme. Pravilnik o bezbednosti igračaka Republike Srbije („Službeni glasnik RS” broj 78/2019) donešen je u cilju uspostavljanja pravila o bezbednosti igračaka i njihovom slobodnom kretanju na tržištu.  Upotreba ftalata kao plastifikatora zabranjena je, pojedinačno ili u smeši, ako je koncentracija jednaka ili veća od 0,1% (m/m). Na listi zabranjenih ftalata su: butilbenzil ftalat (BBP), di-n-butil ftalat (DBP), di-2-etilheksil ftalat (DEHP), kao i di-izo-butil ftalat (DIBP) čija zabrana stupa na snagu od jula 2023. godine.  U skladu sa postojećim propisima, laboratorija Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut“ analizira deo igračaka prisutnih na tržištu u Srbiji. Tokom prethodnih 5 godina (2017-2021) analizirano je ukupno 232 uzoraka igračaka. Ftalati su nađeni u 40 uzoraka (17,2%), od kojih je 10 uzoraka (4,3%) imalo ispod, a 30 (12,9%) preko granične koncentracije od 0,1% (m/m). Najčešće povišeni ftalati su DEHP i DBP. Tokom 2019. i 2021. godine u uzorcima nije utvrđeno prisustvo ftalata. Usled stalne pojave novih proizvođača igračaka, kao i kontrole već prisutnih, neophodan je redovan monitoring igračaka na tržištu RS radi bezbednosti dece.

Reference

Rulebook on the Restrictions and ban of production, placing on the market and use of chemicals, “Official Gazette of the RS” No. 90/13, 25/15, 02/16, 44/17, 36/18, 09/20, and 57/22.

Objavljeno
2022/10/18
Broj časopisa
Vol. 72 Br. Suppl. 4 (2022): Arhiv za farmaciju - VIII Kongres farmaceuta Srbije sa međunarodnim učešćem
Rubrika
Poster prezentacije sekcije Toksikologija
Autori koji objavljuju u ovom časopisu pristaju na sledeće uslove:

  1. Autori zadržavaju autorska prava i pružaju časopisu pravo prvog objavljivanja rada i licenciraju ga "Creative Commons Attribution licencom" koja omogućava drugima da dele rad, uz uslov navođenja autorstva i izvornog objavljivanja u ovom časopisu.

  2. Autori mogu izraditi zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju članka objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je članak izvorno objavljen u ovom časopisu.

  3. Autorima je dozvoljeno i podstiču se da postave objavljeni članak onlajn (npr. u institucionalni repozitorijum ili na svoju internet stranicu) pre ili tokom postupka prijave rukopisa, s obzirom da takav postupak može voditi produktivnoj razmeni ideja i ranijoj i većoj citiranosti objavljenog članka (Vidi Efekti otvorenog pristupa).