Svest stanovništva opštine Bor o uticaju farmaceutskog otpada na zdravlje ljudi i životnu sredinu

  • Sonja Jorgovanović Apoteka Sana i Sanapharm
  • Dragica Božić Univerzitet u Beogradu – Farmaceustki fakultet, Katedra za toksikologiju „Akademik Danilo Soldatović“; Apoteka Sana i Sanapharm
  • Slaviša Jorgovanović Apoteka Sana i Sanapharm
  • Marijana Ćurčić Univerzitet u Beogradu – Farmaceutski fakultet, Katedra za toksikologiju “Akademik Danilo Soldatović”
  • Aleksandra Buha Djordjević Univerzitet u Beogradu – Farmaceustki fakultet, Katedra za toksikologiju „Akademik Danilo Soldatović“
  • Evica Antonijević Miljaković Univerzitet u Beogradu – Farmaceustki fakultet, Katedra za toksikologiju „Akademik Danilo Soldatović“
  • Danijela Djukić-Ćosić Univerzitet u Beogradu – Farmaceustki fakultet, Katedra za toksikologiju „Akademik Danilo Soldatović“
  • Dragana Javorac Univerzitet u Beogradu – Farmaceustki fakultet, Katedra za toksikologiju „Akademik Danilo Soldatović“
  • Katarina Baralić Univerzitet u Beogradu – Farmaceustki fakultet, Katedra za toksikologiju „Akademik Danilo Soldatović“
  • Zorica Bulat Univerzitet u Beogradu – Farmaceustki fakultet, Katedra za toksikologiju „Akademik Danilo Soldatović“
  • Biljana Antonijević Univerzitet u Beogradu – Farmaceustki fakultet, Katedra za toksikologiju „Akademik Danilo Soldatović“

Sažetak


Brz rast proizvodnje i potrošnje lekova na globalnom nivou, nesumnjivo dovodi do kontaminacije životne sredine farmaceutskim supstancama, njihovim metabolitima, kao i proizvodima njihove dodatne razgradnje u životnoj sredini. Posledično, živi svet biva izložen uticaju farmaceutskog otpada usled čega dolazi do ispoljavanja različitih neželjenih efekata, kao, na primer, razvoja rezistencije mikroorganizama na antibiotike. Kratkim pregledom regulative zemalja članica Evropske unije, Sjedinjenih Američkih Država i Australije, uočena je različitost pristupa i regulatornih mera donetih u cilju pravilnog rukovanja otpadom, između ostalih i farmaceutskim otpadom, pri čemu ni jedan sistem ne pokazuje zavidne rezultate. Istraživanjem rađenim u periodu mart-maj 2020. godine pokušali smo da dođemo do saznanja koliko je razvijena svest građana opštine Bor, o postojanju farmaceutskog otpada kao posebne kategorije koja može da ugrozi zdravlje ljudi ali i životnu sredinu. Anketiranjem pacijenata, kako ličnim kontaktom, tako i u elektronskoj formi prikupljeno je ukupno 226 odgovora, a dobijeni rezultati analizirani su pomoću statističkog softvera SPSS 21.0. Dobijeni rezultati pokazuju da je svest o štetnosti farmaceutskog otpada razvijena kod više od trećine ispitanika (37,5%), ali i postojanje niskog stepena informisanosti o pravilnom načinu zbrinjavanja generisanog otpada. Zbog toga, preko 36% muškaraca i 42% žena lekove baca u komunalni otpad., dok ih 9% muškaraca i 11% žena odnosi u apoteke. Dopuna zakonske regulative kao i pratećih pravilnika, propraćena odgovarajućom medijskom kampanjom doprinela bi boljem razumevanju datog problema i usvajanju novih navika kod građana u načinu rukovanja neiskorišćenim lekovima iz domaćinstva.

Reference

Hossain, M. S., Santhanam, A., Norulaini, N. N., & Omar, A. M. (2011). Clinical solid waste management practices and its impact on human health and environment–A review. Waste management, 31(4), 754-766.

Singh, N., Ogunseitan, O. A., & Tang, Y. (2022). Medical waste: Current challenges and future opportunities for sustainable management. Critical Reviews in Environmental Science and Technology, 52(11), 2000-2022.

Objavljeno
2022/10/18
Broj časopisa
Vol. 72 Br. Suppl. 4 (2022): Arhiv za farmaciju - VIII Kongres farmaceuta Srbije sa međunarodnim učešćem
Rubrika
Poster prezentacije sekcije Toksikologija
Autori koji objavljuju u ovom časopisu pristaju na sledeće uslove:

  1. Autori zadržavaju autorska prava i pružaju časopisu pravo prvog objavljivanja rada i licenciraju ga "Creative Commons Attribution licencom" koja omogućava drugima da dele rad, uz uslov navođenja autorstva i izvornog objavljivanja u ovom časopisu.

  2. Autori mogu izraditi zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju članka objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je članak izvorno objavljen u ovom časopisu.

  3. Autorima je dozvoljeno i podstiču se da postave objavljeni članak onlajn (npr. u institucionalni repozitorijum ili na svoju internet stranicu) pre ili tokom postupka prijave rukopisa, s obzirom da takav postupak može voditi produktivnoj razmeni ideja i ranijoj i većoj citiranosti objavljenog članka (Vidi Efekti otvorenog pristupa).