Oksidativni stres i dužina telomera kod COVID-19 pacijenata

Oksidativni status i dužina telomere kod Covid-19 pacijenata

  • Azra Guzonjic Univerzitet u Beogradu – Farmaceutski fakultet, Katedra za medicinsku biohemiju https://orcid.org/0000-0002-3605-3652
  • Marina Roksandić Milenković Gradski zavod za plućne bolesti i tuberkulozu
  • Dejan Dimić Gradski zavod za plućne bolesti i tuberkulozu
  • Nemanja Dimić Gradski zavod za plućne bolesti i tuberkulozu
  • Ljiljana Timotijević Gradski zavod za plućne bolesti i tuberkulozu
  • Miron Sopić Univerzitet u Beogradu – Farmaceutski fakultet, Katedra za medicinsku biohemiju
  • Jelena Vekić Univerzitet u Beogradu – Farmaceutski fakultet, Katedra za medicinsku biohemiju
  • Nataša Bogavac-Stanojević Univerzitet u Beogradu – Farmaceutski fakultet, Katedra za medicinsku biohemiju
  • Jelena Kotur-Stevuljević Univerzitet u Beogradu – Farmaceutski fakultet, Katedra za medicinsku biohemiju

Sažetak


Patogeneza COVID-19 infekcije izazvane koronavirusom SARS-CoV-2 je predmet aktivnog istraživanja širom sveta. Kako je u pitanju složena bolest, smatra se da i u njenoj patogenezi leži oksidativni stres, koji doprinosi progesivnom skraćivanju telomera. Pacijenti starosti 25-84 godina (n=31) praćeni su u trenutku postavljanja dijagnoze, kao i na kontroli 14. i 21. dana. Parametri redoks statusa određivani su iz seruma ili plazme odgovarajućim spektrofotometrijskim metodama, dok je iz leukocita periferne krvi merena relativna dužina telomera (rTL) pomoću qPCR metode. Od parametara oksidativnog statusa određivani su: totalni oksidantni status (TOS), superoksidni anjon radikal (O2.-), prooksidantno-antioksidantni balans (PAB), uznapredovali produkti oksidacije proteina (AOPP), malondialdehid (MDA), ishemijom modifikovan albumin (IMA). Kao parametri antioksidativne zaštite određivani su: totalni antioksidantni status (TAS), aktivnost enzima superoksid-dismutaze (SOD) i paraoksonaze 1 (PON1), odnos totalnog antioksidantnog i totalnog oksidantnog statusa (TAS/TOS), kao i ukupne sulfhidrilne grupe (SHG). Pacijenti u trenutku postavljanja dijagnoze imaju najkraće telomere i njihova dužina se povećava tokom oporavka. Pokazana je statistički značajna razlika u rTL kod pacijenata u trenutku postavljanja dijagnoze i nakon 21 dan (p=0,008). rTL je u statistički značajnoj negativnoj korelaciji sa SHG kod pacijenata u trenutku postavljanja dijagnoze (ρ=-0,386, p=0,038), kao i kod pacijenata nakon 14 dana oporavka (ρ=-0,389, p=0,037). Nakon 21 dan, pokazana je statistički značajna pozitivna korelacija između rTL i SOD (ρ=0,381, p=0,046). Dobijeni rezultati ukazuju na progresivno skraćenje telomera izazvano COVID-19 infekcijom, narušen redoks status, kao i na promenu ovih parametara tokom oporavka, koja potvrđuje vezu između oksidativnog stresa i rTL, kao i učešće ovih procesa u patogenezi COVID-19.

Objavljeno
2022/10/18
Broj časopisa
Vol. 72 Br. Suppl. 4 (2022): Arhiv za farmaciju - VIII Kongres farmaceuta Srbije sa međunarodnim učešćem
Rubrika
Usmena izlaganja mladih istraživača
Autori koji objavljuju u ovom časopisu pristaju na sledeće uslove:

  1. Autori zadržavaju autorska prava i pružaju časopisu pravo prvog objavljivanja rada i licenciraju ga "Creative Commons Attribution licencom" koja omogućava drugima da dele rad, uz uslov navođenja autorstva i izvornog objavljivanja u ovom časopisu.

  2. Autori mogu izraditi zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju članka objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je članak izvorno objavljen u ovom časopisu.

  3. Autorima je dozvoljeno i podstiču se da postave objavljeni članak onlajn (npr. u institucionalni repozitorijum ili na svoju internet stranicu) pre ili tokom postupka prijave rukopisa, s obzirom da takav postupak može voditi produktivnoj razmeni ideja i ranijoj i većoj citiranosti objavljenog članka (Vidi Efekti otvorenog pristupa).