Usluga telefarmacije u vrijeme pandemije COVID-19: iskustvo u Republici Srpskoj, Bosni i Hercegovini

Sažetak

Pandemija COVID-19 značajno je uticala na zdravstvene sisteme širom svijeta. Štoviše, postoji značajna zabrinutost u pogledu srednjoročnih i dugoročnih posljedica odlaganja zdravstvene zaštite bolesnika koji nisu oboljeli od COVID-a. Primarni cilj istraživanja bio je opisati uslugu farmaceutske zdravstvene zaštite na daljinu (telefarmaciju) tokom pandemije COVID-19 u Republici Srpskoj (RS), BiH. Farmaceutsko društvo RS imenovalo je deset apotekara u zajednici za pružanje telefarmaceutskih usluga. Nakon što su dobili usmeno dopuštenje korisnika, apotekari su dokumentovali probleme o kojima se razgovaralo s njima telefonskim putem. Prospektivno prikupljanje podataka obuhvatilo je period od 13. travnja do 21. svibnja 2020. Deskriptivna i statistička analiza provedena je pomoću SPSS statističkog softvera (ver. 22). Prikupljeni su podaci o konsultacijama sa 71 pacijentom/korisnikom usluge, starosti u opsegu 25-85 godina, dok je 50,7% bilo u grupi starijih stanovnika (≥65 godina). Zastupljenost pacijenata sa hroničnim ili akutnim/subakutnim stanjima iznosila je 84,5%, a korisnika koji su tražili zdravstvene informacije o koronavirusu ili COVID-19 15,5%. Hronične bolesti bile su glavni razlog traženja konsultacija s apotekarima (74,6%), najčešće oboljenja kardiovaskularnog (16,9%) i muskuloskeletnog sistema (15,5%). Oko 7% hroničnih pacijenata prijavilo je pogoršanje hroničnog stanja, a 9,9% navelo je samo akutna/subakutna stanja. Većinu potreba pacijenata i korisnika tokom savjetovanja rješavao je apotekar, a samo 15,5% pacijenata zahtijevalo je uputu ljekaru. Usluga telefarmacije pokazala se prikladnim modelom u RS-u u toku pandemije COVID-19. Pacijenti i korisnici su pokazali specifične potrebe ka uslugama farmaceuta u javnoj apoteci. Farmaceuti su pokazali visoki nivo fleksibilnosti i sposobnosti u rješavanju potreba pacijenata u novonastaloj situaciji pandemije.