Položaj oštećenog u javnotužilačkoj istrazi
Ključne reči:
oštećeni, javni tužilac, istraga, prigovor, prava, obaveze.
Sažetak
Od kako je u Republici Srbiji uvedena javnotužilačka istraga postavilo se pitanje njenih prednosti i nedostataka u odnosu na istragu koju su do tada sprovodile istražne sudije. Jedno od centralnih pitanja u domenu problematike javnotužilačke istrage jeste i pravni položaj oštećenog, tj. pitanje njegovog uticaja na početak, tok i okončanje istrage. Stoga će u ovom radu biti reči o značaju volje oštećenog ne samo za početak istrage već i predistražnog postupka kao stadijuma koji istoj prethodi, odnosno samog gonjenja učinioca krivičnog dela, mogućnosti oštećenog da preuzme krivično gonjenje u slučaju da javni tužilac odustane od daljeg gonjenja okrivljenog, kao i o pravu oštećenog na prigovor neposredno višem javnom tužiocu. U sklopu prava oštećenog na prigovor biće razmotreno i pitanje mogućnosti oštećenog da utiče na primenu određenih diverzionih modela krivične procedure, pre svega u okviru postupanja javnog tužioca po načelu oportuniteta krivičnog gonjenja. Osim prava koje oštećeni ima u krivičnom postupku, u ovom delu rada osvrnućemo se i na obaveze koje su mu nametnute od strane zakonodavca. Na kraju analize biće izloženi zaključci do kojih se došlo u ovom radu, kao i stavovi pojedinih aktera krivičnog postupka u pogledu položaja oštećenog u istrazi.
Reference
Aleksić, Ž., Škulić, M. (2018), Kriminalistika, Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu
Bajović, V. (2018), O položaju oštećenog u krivičnom postupku, Pravni život - časopis za pravnu teroriju i praksu 39 (9)
Banović, B., Bejatović, S. (2019), Krivično procesno pravo, opšti deo, Beograd: Fakultet bezbednosti Univerziteta u Beogradu
Bejatović, S. (2012), Oportunitet krivičnog gonjenja i novi ZKP RS, Aktuelna pitanja krivičnog zakonodavstva (normativni i praktični aspekt), Zlatibor: Srpsko udruženje za krivičnopravnu teoriju i praksu
Beloof, D. E. (1999), The Third Model of Criminal Process: The Victim Participation Model, Utah Law Review 37 (2)
Bonfils, P. (2012), L’action pénale de la victime, Etudes & analyses 17,
Cesur, H. (2018), The Analytical Value of the Adversarial-Inquisitorial Dichotomy in Approaches to Proof: The Examples of England and Turkey 6 (2)
Delibašić, V. (2015), Sporazumi javnog tužioca i okrivljenog, Novi Sad: Pravni fakultet za privredu i pravosuđe
Đurđić, V. (2014), Krivični postupak Srbije: de lege lata et de lege ferenda, Prestup i kazna: de lege lata et de lege ferenda (ur. Kron, L.), Beograd: Institut za kriminološka i sociološka istraživanja
Grubač, M. (2002), Na početku reforme krivičnog procesnog prava, Pravni život – časopis za pravnu teoriju i praksu 51 (5-6)
Grubač, M. (2012), Procesno-pravni položaj oštećenog prema novom Zakoniku o krivičnom postupku Srbije, Temida 15 (2)
Hauteville, A. (2002), Raport introductif: La problematique de la place de la victime dans le procès penal, Archives de politique criminelle 24 (1)
Herber, E. (2017), Victim Participation in Japan, Washington International Law Journal 27 (1)
Ignjatović, Đ. (2018), Metodologija istraživanja kriminaliteta, edicija Crimen, Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu
Ignjatović, Đ. (2019), Kriminologija, Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu
Ilić, G. (2017), Novine u procesnom položaju oštećenog i sudska praksa, Pravni život časopis za pravnu teoriju i praksu 66 (9)
Ilić, G. P. (2012), O položaju oštećenog u krivičnom postupku, Anali Pravnog fakulteta u Beogradu 60 (1)
Ilić, G. P. (2012), Oštećeni i standardi ljudskih prava u krivičnom postupku, Anali Pravnog fakulteta u Beogradu 60 (2)
Ilić, G. P, Banović, B. (2014), Oštećeni kao supsidijarni tužilac u krivičnom postupku, LIV Savetovanje Srpskog udruženja za krivičnopravnu teoriju i praksu
Ilić, G. P., Majić, M., Beljanski, S., Trešnjev, A. (2018), Komentar Zakonika o krivičnom postupku, Beograd: Službeni glasnik
Ilić, I. (2014), Položaj oštećenog u krivičnom postupku, U: Mobilna pravna klinika – od institucije ka žrtvi (ur. Kostić, M., Dimovski, D., Ilić, I.), Niš: Pravni fakultet u Nišu
Jovanović, I. (2014), Injured Party as Participant in Investigation and Reformed Criminal Procedure Laws of Countries in the Region (Serbia, Croatia, BiH and Montenegro), Review of Criminology and Criminal Law 52 (2)
Kirchengast, T. (2011), Les victimes comme parties prenantes d’un procès de type accusatoire, Criminologie 44 (2)
Langer, M. (2020), Plea Bargaining, Conviction Without Trial, and The Global Administratization of Criminal Convictions, Annual Review of Criminology
Thaman, S. (2012), Criminal Courts and Procedure, Comparative Law and Society, Northamton: Edward Elgar Publishing
Škulić, M. (2016), Položaj žrtve krivičnog dela/oštećenog u krivičnopravnom sistemu Srbije uopšte i u odnosu na Direktivu EU 2012-29, U: Kaznena reakcija u Srbiji VI deo – tematska monografija (ur. Ignjatović, Đ.), Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu
Škulić, M. (2018), Krivično procesno pravo, Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu
Škulić, M., Lukić, D. (2009), Opšte osobenosti položaja oštećenog u krivičnom postupku i osnovni načini krivičnoprocesne zaštite oštećenih, U: Uloga i mogućnosti javnog tužioca u zaštiti žrtava krivičnog dela (ur. Škulić, M., Lukić, D., Vekarić, B., Peković, S., Plazinić, M., Vučković, M., Jovanović, M., Matić, M.), Beograd: Udruženje javnih tužilaca i zamenika javnih tužilaca Srbije
Wagner, M. (2002), Položaj oštećenog u Zakoniku o krivičnom postupku, Pravni život – časopis za pravnu teoriju i praksu 51 (5-6)
Žarković, M., Ivanović, Z. (2013), Kriminalistička taktika, Beograd: Kriminalističko-policijska akademija
PRAVNI PROPISI
Zakonik o krivičnom postupku RS, Službeni glasnik RS, br. 72/2011, 101/2011, 121/2012, 32/2013, 45/2013, 55/2014 i 35/2019.
Zakonik o kaznenom postupku Hrvatske, Narodne novine, br. 152/2008, 76/2009, 80/2011, 121/2011, 91/2012, 143/2012, 56/2013, 145/2013 i 152/2014.
Zakonik o krivičnom postupku SRJ, Službeni list SRJ, br. 70/2001, 68/2002 i Službeni glasnik RS, br. 58/2004, 85/2005, 115/2005, 85/2005, 49/2007, 20/2009, 72/2009 i 76/2010.
Zakon o maloletnim učiniocima krivičnih dela i krivičnopravnoj zaštiti maloletnika, Službeni glasnik RS, br. 85/2005.
Zakonik o krivičnom postupku Crne Gore, Službeni list Crne Gore, br. 57/2009, 49/2010, 47/2014, 2/2015, 35/2015, 58/2015 i 28/2018.
Ustav RS, Službeni glasnik RS br. 98/2006.
Zakon o zaštiti prava na suđenje u razumnom roku, Službeni glasnik RS, br. 40/2015.
Zakonik o krivičnom postupku Bosne i Hercegovine, Službeni glasnik BiH, br. 3/2003, 32/2003 ... 65/2018.
Krivični zakonik, Službeni glasnik RS, br. 85/2005, 88/2005, 107/2005, 72/2009, 121/2012, 104/2013, 108/2014, 94/2016, 35/2019.
Bajović, V. (2018), O položaju oštećenog u krivičnom postupku, Pravni život - časopis za pravnu teroriju i praksu 39 (9)
Banović, B., Bejatović, S. (2019), Krivično procesno pravo, opšti deo, Beograd: Fakultet bezbednosti Univerziteta u Beogradu
Bejatović, S. (2012), Oportunitet krivičnog gonjenja i novi ZKP RS, Aktuelna pitanja krivičnog zakonodavstva (normativni i praktični aspekt), Zlatibor: Srpsko udruženje za krivičnopravnu teoriju i praksu
Beloof, D. E. (1999), The Third Model of Criminal Process: The Victim Participation Model, Utah Law Review 37 (2)
Bonfils, P. (2012), L’action pénale de la victime, Etudes & analyses 17,
Cesur, H. (2018), The Analytical Value of the Adversarial-Inquisitorial Dichotomy in Approaches to Proof: The Examples of England and Turkey 6 (2)
Delibašić, V. (2015), Sporazumi javnog tužioca i okrivljenog, Novi Sad: Pravni fakultet za privredu i pravosuđe
Đurđić, V. (2014), Krivični postupak Srbije: de lege lata et de lege ferenda, Prestup i kazna: de lege lata et de lege ferenda (ur. Kron, L.), Beograd: Institut za kriminološka i sociološka istraživanja
Grubač, M. (2002), Na početku reforme krivičnog procesnog prava, Pravni život – časopis za pravnu teoriju i praksu 51 (5-6)
Grubač, M. (2012), Procesno-pravni položaj oštećenog prema novom Zakoniku o krivičnom postupku Srbije, Temida 15 (2)
Hauteville, A. (2002), Raport introductif: La problematique de la place de la victime dans le procès penal, Archives de politique criminelle 24 (1)
Herber, E. (2017), Victim Participation in Japan, Washington International Law Journal 27 (1)
Ignjatović, Đ. (2018), Metodologija istraživanja kriminaliteta, edicija Crimen, Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu
Ignjatović, Đ. (2019), Kriminologija, Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu
Ilić, G. (2017), Novine u procesnom položaju oštećenog i sudska praksa, Pravni život časopis za pravnu teoriju i praksu 66 (9)
Ilić, G. P. (2012), O položaju oštećenog u krivičnom postupku, Anali Pravnog fakulteta u Beogradu 60 (1)
Ilić, G. P. (2012), Oštećeni i standardi ljudskih prava u krivičnom postupku, Anali Pravnog fakulteta u Beogradu 60 (2)
Ilić, G. P, Banović, B. (2014), Oštećeni kao supsidijarni tužilac u krivičnom postupku, LIV Savetovanje Srpskog udruženja za krivičnopravnu teoriju i praksu
Ilić, G. P., Majić, M., Beljanski, S., Trešnjev, A. (2018), Komentar Zakonika o krivičnom postupku, Beograd: Službeni glasnik
Ilić, I. (2014), Položaj oštećenog u krivičnom postupku, U: Mobilna pravna klinika – od institucije ka žrtvi (ur. Kostić, M., Dimovski, D., Ilić, I.), Niš: Pravni fakultet u Nišu
Jovanović, I. (2014), Injured Party as Participant in Investigation and Reformed Criminal Procedure Laws of Countries in the Region (Serbia, Croatia, BiH and Montenegro), Review of Criminology and Criminal Law 52 (2)
Kirchengast, T. (2011), Les victimes comme parties prenantes d’un procès de type accusatoire, Criminologie 44 (2)
Langer, M. (2020), Plea Bargaining, Conviction Without Trial, and The Global Administratization of Criminal Convictions, Annual Review of Criminology
Thaman, S. (2012), Criminal Courts and Procedure, Comparative Law and Society, Northamton: Edward Elgar Publishing
Škulić, M. (2016), Položaj žrtve krivičnog dela/oštećenog u krivičnopravnom sistemu Srbije uopšte i u odnosu na Direktivu EU 2012-29, U: Kaznena reakcija u Srbiji VI deo – tematska monografija (ur. Ignjatović, Đ.), Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu
Škulić, M. (2018), Krivično procesno pravo, Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu
Škulić, M., Lukić, D. (2009), Opšte osobenosti položaja oštećenog u krivičnom postupku i osnovni načini krivičnoprocesne zaštite oštećenih, U: Uloga i mogućnosti javnog tužioca u zaštiti žrtava krivičnog dela (ur. Škulić, M., Lukić, D., Vekarić, B., Peković, S., Plazinić, M., Vučković, M., Jovanović, M., Matić, M.), Beograd: Udruženje javnih tužilaca i zamenika javnih tužilaca Srbije
Wagner, M. (2002), Položaj oštećenog u Zakoniku o krivičnom postupku, Pravni život – časopis za pravnu teoriju i praksu 51 (5-6)
Žarković, M., Ivanović, Z. (2013), Kriminalistička taktika, Beograd: Kriminalističko-policijska akademija
PRAVNI PROPISI
Zakonik o krivičnom postupku RS, Službeni glasnik RS, br. 72/2011, 101/2011, 121/2012, 32/2013, 45/2013, 55/2014 i 35/2019.
Zakonik o kaznenom postupku Hrvatske, Narodne novine, br. 152/2008, 76/2009, 80/2011, 121/2011, 91/2012, 143/2012, 56/2013, 145/2013 i 152/2014.
Zakonik o krivičnom postupku SRJ, Službeni list SRJ, br. 70/2001, 68/2002 i Službeni glasnik RS, br. 58/2004, 85/2005, 115/2005, 85/2005, 49/2007, 20/2009, 72/2009 i 76/2010.
Zakon o maloletnim učiniocima krivičnih dela i krivičnopravnoj zaštiti maloletnika, Službeni glasnik RS, br. 85/2005.
Zakonik o krivičnom postupku Crne Gore, Službeni list Crne Gore, br. 57/2009, 49/2010, 47/2014, 2/2015, 35/2015, 58/2015 i 28/2018.
Ustav RS, Službeni glasnik RS br. 98/2006.
Zakon o zaštiti prava na suđenje u razumnom roku, Službeni glasnik RS, br. 40/2015.
Zakonik o krivičnom postupku Bosne i Hercegovine, Službeni glasnik BiH, br. 3/2003, 32/2003 ... 65/2018.
Krivični zakonik, Službeni glasnik RS, br. 85/2005, 88/2005, 107/2005, 72/2009, 121/2012, 104/2013, 108/2014, 94/2016, 35/2019.
Objavljeno
2021/07/06
Rubrika
Originalni naučni rad
Autori koji objavljuju u ovom časopisu pristaju na sledeće uslove:
- Autori zadržavaju autorska prava i pružaju časopisu pravo prvog objavljivanja rada i licenciraju ga "Creative Commons Attribution licencom" koja omogućava drugima da dele rad, uz uslov navođenja autorstva i izvornog objavljivanja u ovom časopisu.
- Autori mogu izraditi zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju članka objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je članak izvorno objavljen u ovom časopisu.
- Autorima je dozvoljeno da postave objavljeni članak onlajn (npr. u institucionalni repozitorijum ili na svoju internet stranicu) pre ili tokom postupka prijave rukopisa, s obzirom da takav postupak može voditi produktivnoj razmeni ideja i ranijoj i većoj citiranosti objavljenog članka.