ODNOS UNUTRAŠNJEG I MEĐUNARODNOG PRAVA PREMA USTAVU CRNE GORE

OPŠTI OSVRT O ODNOSU UNUTRAŠNJEG I MEĐUNARODNOG PRAVA

  • Miloš Rajović Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu
DOI: https://doi.org/10.5937/gakv94-35591
Ključne reči: Unutrašnje pravo; Međunarodno pravo; Monizam, Ustav Crne Gore; Član 9. Ustava.

Sažetak


Odnos unutrašnjeg (državnog) prava, ili preciznije unutrašnjih prava, i međunarodnog prava predstavlja jedno od najsloženijih i najdinamičnijih pitanja, kako in foro interno tako i  in foro externo, rezultirajući različitim i brojnim teorijskim i praktičnim rješenjima. Kroz bazična teorijska polazišta (monizam i dualizam), preko uporedne ustavne prakse, rad nastoji dati jednu detaljnu analizu odredbi Ustava Crne Gore od 2007. godine koje se tiču odnosa unutrašnjeg i međunarodnog prava, a posebno člana 9. Opredjeljujući se za monistički pristup sa relativnim primatom međunarodnog prava crnogorski Ustav propisuje da su međunarodni ugovori i opšteprihvaćena pravila međunarodnog prava sastavni dio unutrašnjeg poretka. Analiza Ustava u maniru de lege lata ukazala je na neke bazične greške i manjkavosti pozitivnopravnog rješenja odnosa unutrašnjeg i međunarodnog prava omeđenog članom 9., te rezultirala prijedlogom korekcije u maniru de lege ferenda, a sve u cilju smanjenja potencijalne međunarodnopravne odgovornosti Crne Gore.

Reference


  1. Andrassy,, Bakotić, B., Vukas, B. (1998). Međunarodno pravo I. Zagreb: Školska knjiga.

  2. Anzilotti, D. (1929). Cours de droit international: Premier volume; Introduction – Théories Générales. Paris: Recueil Sirey.

  3. Bartoš, M. (1954). Međunarodno javno pravo I. Beograd: Pravni fakultet.

  4. Brownlie, I. (2002). Principles of Public International Law, Fifth Edition. Oxford University Press.

  5. Cassese, A. (2005). International Law, Second Edition. Oxford University Press.

  6. Conforti, B. (1993). International Law and the Role of the Domestic Legal Systems. Dordrect/Boston/London: Martinus Nijhoff Publishers.

  7. Cozzi, A., et al. (2016). Comparative study on the implementation of the ECHR at the national level. Belgrade: Council of Europe.

  8. De Londras, F. (2009). International Human Rights Law and Constitutional Rights: In Favour of Synergy. International Review of Constitutionalism 9 (2), 307-328., Dostupno na: https://ssrn.com/abstract=1568879 (Pristupljeno 21.06.2021).

  9. Dimitrijević, V., et al. (2012). Osnovi međunarodnog javnog prava. Beograd: Beogradski centar za ljudska prava.

  10. Drzemczewski, Z. A. (1998). European Human Rights Convention in Domestic Law: A comparative study. Oxford: Clarendon Press.

  11. Đajić, S. (2003). Međunarodni i nacionalni sudovi: od sukoba do saradnje. Novi Sad: Pravni fakultet Novi Sad.

  12. Đajić, S. (2004). Teorije o odnosu međunarodnog i unutrašnjeg prava. Godišnjak Udruženja za međunarodno pravo Srbije i Crne Gore 1, 49-71.

  13. Đurić, V. (2007). Ustav i međunarodni ugovori. Beograd: Institut za uporedno pravo.

  14. Ferreira, G. (2013). Legal Comparison, Municipal Law and Public International Law: Terminological Confusion?. The Comparative and International Law Journal of Southern Africa 46 (3), 337–364. Dostupno na: jstor.org/stable/23644808 (Pristupljeno 20.06.2021).

  15. Fitzmaurice, G. (1957). The general principles of international law considered from the standpoint of the rule of law. Collected Courses of the Hague Academy of International Law

  16. Harris,, O'Boyle, M., Bates, E., Buckley, C. (2014). Law of the European Convention on Human Rights, 3rd edition. Oxford University Press.

  17. Izquierdo, C. S. (1997). Parliamentary Procedure in the Conclusion of International Treaties in Spain. Spanish Yearbook of International Law Online 5 (1), 1-41. Dostupno na: https://doi.org/10.1163/221161297X00018 (Pristupljeno 21.06.2021).

  18. Jovanović, S. (1935). Iz istorije političkih doktrina: Druga knjiga. Beograd: Geca Kon

  19. Kelsen, H. (1926). Les rapports de système entre le droit interne et le droit interational public. Collected Courses of the Hague Academy of International Law

  20. Kelsen, (1952). Principle of International Law. New York: Rinehart & Co.

  21. Kožev, A. (2012). Nacrt za jednu fenomenologiju prava. Sremski Karlovci/Novi Sad: Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića.

  22. Kreća, M. (2016). Međunarodno javno pravo. Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu.

  23. Krivokapić, B. (2013). Odnos međunarodnog i unutrašnjeg prava. Strani pravni život 2, 59-103.

  24. Krivokapić, B. (2013). Primat međunarodnog prava. Strani pravni život 3, 45-62.

  25. Lukić, D. R., Košutić, P. B. (2008). Uvod u pravo. Beograd: Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu.

  26. Malanczuk, P. (1997). Akehurst's Modern Introduction to International Law, Seventh revised edition. London: Routledge.

  27. Margolis, E. (1955). Soviet Views on the Relationship between National and International Law.The International and Comparative Law Quarterly 4 (1), 116–128. Dostupno na: https://www.jstor.org/stable/755769 (Pristupljeno 20.06.2021).

  28. Matejka, J. (2000). Is the Dualist-Monist controversy in International Law simply a fiction?. Juristic. Prague., Dostupno na: http://mezinarodni.juristic.cz/51001/clanek/mpv1.html (Pristupljeno 20.06.2021).

  29. Novaković, M. (2013). Neophodnost direktne primjene sporazuma o ljudskim pravima u XXI vijeku. Basic Concepts of Public International Law Monism & Dualism, PF, IUP i IMPP, Beograd, 218-228.

  30. Paust, J. (2013). Basic Forms of International Law and Monist, Dualist, and Realist Perspectives. Basic Concepts of Public International Law Monism & Dualism, PF, IUP i IMPP, Beograd, 244-265.

  31. Pejić, I., (2008). Ustavni sud i kontrola ustavnosti međunarodnih ugovora. Pravni život: tematski broj Pravo i međunarodne integracije 14, 741-756.

  32. Peters, A. (2009). Supremacy Lost: International Law Meets Domestic Constitutional Law.ICL Journal 3 (3), 170-198. Dostupno na: https://doi.org/10.1515/icl-2009-0306 (Pristupljeno 21.06.2021).

  33. Račić, O. (1999). Odnos između međunarodnog i unutrašnjeg prava. Međunarodni problemi 3-4, 358-381.

  34. Seidl-Hohenveldern, I. (1963). Transformation or Adoption of International Law into Municipal Law. The International and Comparative Law Quarterly 12 (1), 88–124. Dostupno na: https://www.jstor.org/stable/756522 (Pristupljeno 20.06.2021).

  35. Shaw, N. M. (2014). International law, Seventh Edition. Cambridge.

  36. Šuković, (2009). Tri različita ustavna uređenja Crne Gore. Revus [Online] 11, 9-43. Dostupno na: https://doi.org/10.4000/revus.1092 (Pristupljeno 21.06.2021).

  37. Šuković, (2009). Ustavno pravo: Univerzalna ustavna tematika i ustavno pravo Crne Gore. Podgorica: CID.

  38. Šušnjić, Đ. (2018). Metodologija: kritika nauke. Podgorica: Fakultet umjetnosti UDG.

  39. Todić, D. (2018). Zaključivanje i izvršavanje međunarodnih ugovora u pravnom sistemu Bosne i Hergcegovine, Crne Gore i Hrvatske. Strani pravni život 62 (2), 103-117.

  40. Triepel, H. (1923). Les Rapports entre le Droit Interne et le Droit International. Collected Courses of the Hague Academy of International Law

  41. Vereshchet, V. (1996). New Constitutions and the Old Problem of the Relationship between International Law and National Law. European Journal of International Law 7 (1), 29–41.Dostupno na: https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.ejil.a015502 (Pristupljeno 21.06.2020).

  42. Vladimir Đ. Degan, V. Đ. (2011). Međunarodno pravo. Zagreb: Školska knjiga.

  43. Vladimir, I. (1957). Odnos međunarodnog i unutrašnjeg prava. Naša zakonitost 11-12, 425-431.

  44. Vučinić, B. N. (2008). Garancije ljudskih prava u novom Ustavu Crne Gore – odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava. Međunarodni standardi ljudskih prava i ustavne garancije u Crnoj Gori, Akcija za ljudska prava.

  45. Wildhaber, L. (2007). The European Convention on Human Rights and International Law. The International and Comparative Law Quarterly 56 (2), 217–231., Dostupno na: jstor.org/stable/4498068 (Pristupljeno 21.06.2021).

  46. Wilson, R. R. (1964). International Law in New National Constitutions. The American Journal of International Law 58 (2), 432–436. Dostupno na: https://www.jstor.org/stable/2196220 (Pristupljeno 20.06.2021).


 


Pravni propisi



 


Presude



  • Permanent Court of International Justice, Ser. A., No. 1., p. 29-30.

  • Permanent Court of International Justice, Ser. A., No. 7., p. 19.

  • Permanent Court of International Justice, Ser. B., No. 17., p. 32–33.

  • Permanent Court of International Justice, Ser. A/B, No. 44., p. 24.

  • ICJ Reports, 2001., p. 466.

  • Airey v. Irske, predstavka br. 6289/73, od 9. 10. 1979., Serija A, br. 32, stav 24, ESLJP.

  • Vrhovni sud Crne Gore, br. 661/16 od 16.11.2016. godine.

  • Bijelić Crne Gore, predstavka br. 11890/05, od 28.04.2009. godine, stav 68, ESLJP.


Ostali propisi



  • International Law Commission, Draft Articles on Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts, November 2001., Supplement No. 10 (A/56/10), chp.IV.E.1. Dostupno na: https://www.refworld.org/docid/3ddb8f804.html (Pristupljeno 20.06.2021).

  • European Commission for democracy through law (Venice Commission). Opinion on the Constitution of Montenegro adopted by the Venice Commission at its 73rd Plenary Session (Venice, 14-15 December 2007), CDL-AD(2007)047-e. Dostupno na: https://www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-AD(2007)047-e (Pristupljeno 21.06.2021).

  • Preporuka REC (2004)5, Komiteta ministara Vijeća Europe državama članicama o provjeri usaglašenosti nacrta zakona, postojećih zakona i upravne prakse sa standardima navedenim u Evropskoj konvenciji o ljudskim pravima, koju je Komitet ministara usvojio 12. maja 2004. na svom 114. zasjedanju., Dostupno na internet adresi:http://www.mhrr.gov.ba/PDF/UredPDF/PREPORUKA%20CM%20(2004)5.pdf (Pristupljeno 21.06.2021).

  • Vrhovni sud Crne Gore, Odjeljenje za praćenje sudske prakse Evropskog suda za ljudska prava i prava Evropske unije, Su I br. 27/17, Podgorica, 07. 02. 2017. godine.

  • Strategija reforme pravosuđa 2014-2018., Dostupno na: file:///C:/Users/User/Downloads/11_63_3_4_2014.pdf (Pristupljeno 23.06.2021).

  • Strategija reforme pravosuđa 2019-2022. Dostupno na: file:///C:/Users/User/Downloads/Strategija%20reforme%20pravosu%C4%91a%202019-2022.pdf (Pristupljeno 20.06.2021).

  • Analiza presuda Evropskog suda za ljudska prava u odnosu na Crnu Goru, Novembar, 2018. godine. Dostupno na internet adresi: file:///C:/Users/User/Downloads/Analiza-presuda-ESLJP-u-odnosu-na-CG-2019.pdf (pristupljeno 21.06.2021).

  • Građanska alijanska CG. (2014). Izvještaj Stanje u oblasti krivične pravde u Crnoj Gori sa aspekta kvaliteta presuđenja, konzistentnosti sudskih odluka, ujednačenosti sudske prakse i transparentnosti rada. Podgorica., Dostupno na: http://www.gamn.org/images/docs/cg/izvjestaj-o-uskladjenosti-sudske-prakse-2014.pdf (Pristupljeno 22.06.2021).

  • Council of Europe – European Court of Human Rights, Annual Report 2019. Dostupno na: https://echr.coe.int/Documents/Annual_report_2019_ENG.pdf (Pristupljeno 21.06.2021).

  • Council of Europe – European Court of Human Rights, Annual Report 2018. Dostupno na internet adresi: https://www.echr.coe.int/Documents/Annual_report_2018_ENG.pdf (Pristupljeno 21.06.2021).

  • Izvještaj o radu kancelarije Zastupnika Crne Gore pred Evropskim sudom za ljudska prava u strazburu za 2018. god.

  • Akcija za ljudska prava, „Evropski sud za ljudska prava i Crna Gora – tabelarni prikaz presuda“. Dostupno na: http://www.hraction.org/wp-content/uploads/2020/01/Tabela-1.pdf (Pristupljeno 21.06.2021).

Objavljeno
2023/05/15
Broj časopisa
Vol. 95 Br. 1 (2023): Glasnik Advokatske komore Vojvodine
Rubrika
Originalni naučni rad

 

Autori koji objavljuju u ovom časopisu pristaju na sledeće uslove:

 

  1. Autori zadržavaju autorska prava i pružaju časopisu pravo prvog objavljivanja rada i licenciraju ga "Creative Commons Attribution licencom" koja omogućava drugima da dele rad, uz uslov navođenja autorstva i izvornog objavljivanja u ovom časopisu.
  2. Autori mogu izraditi zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju članka objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je članak izvorno objavljen u ovom časopisu.
  3. Autorima je dozvoljeno da postave objavljeni članak onlajn (npr. u institucionalni repozitorijum ili na svoju internet stranicu) pre ili tokom postupka prijave rukopisa, s obzirom da takav postupak može voditi produktivnoj razmeni ideja i ranijoj i većoj citiranosti objavljenog članka.