THE YUGOSLAV NATIONAL FRONT: ATTEMPT(S) TO UNIFY THE YUGOINTEGRALISTS EXTREME RIGHT 1935–1939
Abstract
The idea of forming the Yugoslav National Front was the reaction of supporters of national and state unitarism to the gradual federalization of the first Yugoslav state initiated by the government of the Yugoslav Radical Union. The concept of a national front arose in the ranks of the senatorial club of the Yugoslav Radical Peasant Democracy party, and over time, other Yugoslav integralist political organizations accepted it – the Yugoslav People's Party, the YNM Zbor, and several political factions that arose in the process of the disintegration of Bogoljub Jevtić's political group. Contrary to the thesis put forward by socialist historiography that the leading cause of the failure of the concept of the Yugoslav National Front was the struggle for primacy between the leaders of the Yugoslav integralist parties, a detailed analysis shows us that behind the failure was the continuous work of the government of M. Stojadinović on preventing the unification of supporters of integral Yugoslavism. The radical methods used by the regime to achieve this goal (corruption, police repression, negative campaign in the media, construction of false affairs) eloquently testify to the political potential that the idea of gathering all supporters of national and state unitarism had and also to the danger that its implementation represented for the government of M. Stojadinović. There is a paradox in the fact that the concept of the Yugoslav National Front was ultimately implemented by Milan Stojadinović – a person against whose politics the idea itself was directed and who devoted most of the time he spent at the head of the Yugoslav government to the fight against the unification of the Yugoslav integralist forces. At the same time, this paradox (in addition to the instability of Stojadinović's political principles) clearly illustrates the role of the theory of integral Yugoslavism as the last line of defense for the integrity of the Yugoslav state in moments of crisis.
References
Arhiv Beograda [AB] Fond Ljotićeva organizacija Zbor, „U čemu je afera Ljotićeva”, Smederevo 16. maj 1937.
Arhiv Jugoslavije [AJ] fondovi: Milan Stojadinović (37), Centralni presbiro (38), 102, Jugoslovenska narodna stranka (307), Ministarstvo unutrašnjih poslova (14).
Arhiv Srbije [AS] Fond Bezbednosno–informativne agencije. „Zbor Dimitrija Vl. Ljotića”, n.d.
Bodrožić, Milica. 1964. „Obrazovanje Jugoslovenske radikalno-seljačke demokratije (decembar 1931 – jul 1933) Počeci Jugoslovenske nacionalne stranke.“ Istorijski glasnik 2–3: 39–96.
Bodrožić, Milica. 1987. „Stranke šestojanuarske diktature (1931–1941).“ Doktorska disertacija. Univerzitet u Beogradu: Filozofski fakultet Beograd.
Borba. 1936a. „Povodom isključenja Miloša Dragovića.” 18. jul 1936: 3.
Borba. 1936b. „Izjava g. Milutina Bojića.” 18. jul 1936: 3–4.
Borba. 1936c. „Jedno priznanje pred sudom.” 1. avgust 1936: 2.
Borba. 1936d. „Odluke borbaša.” 18. jul 1936: 1.
Borba. 1937a. „Sednica IO i GO Borbaša.” 3. oktobar 1937: 1.
Borba. 1937b. „Zbor borbaša u Svilajncu.” 3. oktobar 1937: 3.
Borba. 1937c. „Govor predsednika g. Hođere na konferenciji delegata u Novom Sadu.” 25. decembar 1937: 1.
Dimić, Ljubodrag. 1996. Kulturna politika Kraljevine Jugoslavije 1918–1941: Društvo i država 1. Beograd: Stubovi kulture.
Dragosavljević, Vasilije. 2018. „Ideološki uticaji evropskog fašizma na jugointegralističke pokrete radikalne desnice u međuratnom periodu (1921–1941).” Doktorska disertacija. Univerzitet u Beogradu: Filozofski fakultet Beograd.
Dragosavljević, Vasilije. 2019a. “Association of Fighters of Yugoslavia (1929–1935): Ideology -Practice - Outcome.” Istraživanja – Јournal of Historical Researches (30): 234–255.
Dragosavljević. Vasilije. 2019b. „Ideje jugoslovenske radikalne desnice u listu Politički glasnik.” Srpska politička misao (65): 367–390. DOI: 10.22182/spm.6532019.16
Dragosavljević, Vasilije. 2020. Ideje fašizma u Kraljevini SHS Organizacija jugoslovenskih nacionalista (1921–1929). Beograd: Medija centar Odbrana.
Dragosavljević, Vasilije. 2021a. „Teror jugointegralističkih snaga kao faktor destabilizacije i dekompozicije prve jugoslovenske države.” U Leskovački zbornik, ur. Dejan Antić, 15–30. Leskovac: Narodni muzej.
Dragosavljević, Vasilije. 2021b. Druga Evropa i Kraljevina Jugoslavija: JNP Zbor (1934–1941). Novi Sad: Prometej.
Gligorijević, Branislav. 2002. Kralj Aleksandar Karađorđević: Srpsko–hrvatski spor. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva.
Hrabak, Bogumil. 2008. „Jugoslovenska narodna stranka 1935. i 1936. godine.” U Novopazarski zbornik 73–82.
Pavlović, Momčilo. 2008. Istorija građanskih stranaka u Jugoslaviji 1918–1945 1. Beograd: Institut za savremenu istoriju.
Janjetović, Zoran, 2007. „Uticaj srpskog faktora na položaj nacionalnih manjina u Jugoslaviji u razdoblju između dva svetska rata.” U Pisati istoriju Jugoslavije, ur. Mile Bjelajac, 101–109. Beograd: INIS.
Jovanović Stoimirović, Milan. 2000. Dnevnik 1936–1941. Novi Sad: Matica Srpska.
Jugoslovenska pošta. 1937. „Za stvaranje socijalnog i nacionalnog fronta.” 2. februar 1937: 3–4.
Lompar, Rastko. 2020. „Afera ’Tehnička unija’ i veze JNP Zbora sa nacističkom Nemačkom 1935–1941.” Istorija 20. veka : časopis Instituta za savremenu istoriju 38 (2): 85–102.
Lompar, Rastko. 2022. “The Yugoslav people’s party ‘Borbaši’: a fringe extreme right-wing party in the Kingdom of Yugoslavia.” In The Serbian right-wing parties and intellectuals in the Kingdom of Yugoslavia 1934–1941, ed. Dragan Bakić, 247–274. Belgrade: Institute for Balkan Studies Serbian Academy of Sciences and Arts.
Ljotić, Dimitrije. 1936. „Frontovi.” Otadžbina. 23. jun 1936: 1.
Obzor. 1937. „Agitacija Zbora i Borbaša u Vojvodini.” 7. februar 1937: br. strane nečitljiv.
Parežanin, Ratko. 2001. Drugi svetski rat i Dimitrije V. Ljotić. Beograd: Junior.
Petranović, Branko. 1988. Istorija Jugoslavije : Kraljevina Jugoslavija 1914–1941 1. Beograd: Nolit.
Petranović, Branko. 1991. „Nacionalni odnosi u Kraljevini Jugoslaviji i Stvaranje Banovine Hrvatske.” Vojnoistorijski glasnik 3, 237–254.
Petranović, Branko. 1993. Jugoslovensko iskustvo srpske nacionalne integracije. Beograd: Službeni list SRJ.
Rastović, Aleksandar. 2006. „Program Jugoslovenske narodne stranke.” U Zbornik Matice srpske za istoriju 74, ur. Miloš Blagojević, 125–132. Novi Sad: Matica srpska.
Radojević, Mira. 1994. Udružena opozicija 1935–1939. Beograd: ISI.
Samouprava. 1936a. „Materijalizacija jedne aveti.” 29. jun 1936: 3.
Samouprava. 1936b. „Poslednji adut JNS.” 1. jul 1936: 2.
Samouprava. 1936c. „Pogrešna računica.” 25. jul 1936: 1.
Samouprava. 1937a. „Desničarski kartel.” 23. januar 1937: br. strane nečitljiv.
Samouprava. 1937b. „Beskrvni fantom reakcije.” 1. februar 1937: br. strane nečitljiv.
Samouprava. 1937c. „Jedna matematička formula.” 9. februar 1937: br. strane nečitljiv.
Samouprava.1937d. „Kraj jedne fikcije.” 23. decembar 1937: br. strane nečitljiv.
Simić, Bojan. 2007. Propaganda Milana Stojadinovića. Beograd: ISI.
Simić, Bojan. 2020. „Atentat u Narodnoj skupštini marta 1936. godine – pozadina, sudski proces, posledice.” U Nauka i savremeni univerzitet IX: Novi pravci istraživanja u društvenim i humanističkim naukama, ur. Dušan Stamenković, 163–174, Niš: Filozofski fakultet Niš.
Stojkov, Todor. 1969. Opozicija u vreme šestojanuarske diktature 1929–1935. Beograd: ISI.
Stojkov, Todor. 1985. Vlada Milana Stojadinovića 1935–1937. Beograd: ISI.
Tešić, Dragan. 1997. Jugoslovenska radikalna zajednica u Srbiji 1935–1939. Beograd: ISI.