Model za evaluaciju performansi jelovnika u organizacijama kolektivne ishrane zasnovan na metodi DEA
Sažetak
Uvod/cilj: U radu je prikazan model za evaluaciju performansi jelovnika u organizacijama kolektivne ishrane, koji omogućava kvantifikaciju efikasnosti svakog pojedinačnog jela.
Metode: Za ocenu efikasnosti jela primenjena je metoda DEA.
Rezultati: Model je uspešno testiran na meniju restorana kolektivne ishrane kadeta Vojne akademije u Beogradu. Evaluacija je obuhvatila 20 postojećih jela i 11 zamenskih jela formiranih korišćenjem Tablica zamene, omogućavajući uvid u efikasnost svakog pojedinačnog jela. U skladu sa navedenim kriterijumima, 10 od ukupno 31 jela ocenjeno je kao efikasno (7 postojećih i 3 zamenska). Zamenom neefikasnih postojećih jela novim efikasnim jelima povećaće se ukupna efikasnost jelovnika, čime će se povećati zadovoljstvo korisnika hrane i smanjiti rasipanje pripremljenih a nepojedenih jela.
Zaključak: Predloženi model može se primeniti u praksi, jer daje objektivne i merljive vrednosti za procenu performansi obroka radi optimizacije asortimana menija u organizacijama kolektivne ishrane i smanjenja nedostataka subjektivnog odlučivanja u izboru zamenskog obroka. Ovaj model se može dodatno unaprediti upotrebom drugih različitih metoda za određivanje težine kriterijuma i rangiranja.
Reference
Badi, I., Bouraima, M.B., Stević, Ž., Oloketuyi, E.A. & Makinde, O.O. 2024. View of Optimizing Vendor-Managed Inventory in Multi-Tier Distribution Systems. Spectrum of Operational Research, 1(1), pp.33-43. Available at: https://doi.org/10.31181/sor1120243.
Bayou, M.E. & Bennett, L.B. 1992. Profitability Analysis for Table-Service Restaurants. Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 33(2), pp.49-55. Available at: https://doi.org/10.1177/001088049203300220.
Bleich, S.N., Jones-Smith, J., Wolfson, J.A., Zhu, X. & Story, M. 2015. The Complex Relationship Between Diet And Health. Health Affairs, 34(11), pp.1813–1820. Available at: https://doi.org/10.1377/hlthaff.2015.0606.
Bowlin, W.F. 1987. Evaluating the Efficiency of US Air Force Real-Property Maintenance Activities. Journal of the Operational Research Society, 38(2), pp.127-135. Available at: https://doi.org/10.1057/jors.1987.25.
Bowlin, W.F. 1989. An intertemporal assessment of the efficiency of air force accounting and finance offices. Research in Government and Nonprofit Accounting, 5, pp.293-310.
Bowlin, W.F. 2004. Financial analysis of civil reserve air fleet participants using data envelopment analysis. European Journal of Operational Research, 154(3), pp.691-709. Available at: https://doi.org/10.1016/S0377-2217(02)00814-7.
Bozanic, D., Tešić, D., Komazec, N., Marinković, D. & Puška, A. 2023. Interval fuzzy AHP method in risk assessment. Reports in Mechanical Engineering, 4(1), pp.131-140. Available at: https://doi.org/10.31181/rme040122082023b.
Budowle, R., Porter, C.M. & McLennan, C. 2023. Justice and equity approaches to college and university student food (in)security. Journal of Agriculture, Food Systems, and Community Development, 12(2), pp.3-9. Available at: https://doi.org/10.5304/jafscd.2023.122.013.
Charnes, A., Clark, C.T., Cooper, W.W. & Golany, B. 1984. A developmental study of data envelopment analysis in measuring the efficiency of maintenance units in the U.S. air forces. Annals of Operations Research, 2, pp.95-112. Available at: https://doi.org/10.1007/BF01874734.
Charnes, A., Cooper, W.W. & Rhodes, E. 1978. Measuring the efficiency of decision making units. European Journal of Operational Research, 2(6), pp.429-444. Available at: https://doi.org/10.1016/0377-2217(78)90138-8.
Charnes, A., Cooper, W.W. & Rhodes, E. 1981. Evaluating Program and Managerial Efficiency: An Application of Data Envelopment Analysis to Program Follow Through. Management Science, 27(6), pp.668-697. Available at: https://doi.org/10.1287/mnsc.27.6.668.
Cohen, E., Mesika, R. & Schwartz, Z. 1998. A multidimensional approach to menu sales mix analysis. Praxis, 2(1), pp.130-144.
Cooper, W.W., Seiford, L.M., Tone, K. & Zhu, J. 2007. Some models and measures for evaluating performances with DEA: past accomplishments and future prospects. Journal of Productivity Analysis, 28, pp.151-163. Available at: https://doi.org/10.1007/s11123-007-0056-4.
Crino, J.R. 1996. Measuring the efficiency of U.S. Army combat units: an application of data envelopment analysis. MINES Repository [online]. Available at: http://hdl.handle.net/11124/14792 [Accessed: 05 August 2024].
De Ridder, D., Kroese, F., Evers, C., Adriaanse, M. & Gillebaart, M. 2017. Healthy diet: Health impact, prevalence, correlates, and interventions. Psychology and Health, 32(8), pp.907-941. Available at: https://doi.org/10.1080/08870446.2017.1316849.
Drewnowski, A. 2009. Defining Nutrient Density: Development and Validation of the Nutrient Rich Foods Index. Journal of the American College of Nutrition, 28(4), pp.421S-426S. Available at. https://doi.org/10.1080/07315724.2009.10718106.
Fang, C.Y. & Hsu, F.S. 2014. An Efficiency-Based Metafrontier Approach To Menu Analysis. Journal of Hospitality and Tourism Research, 38(2), pp.199-221. Available at: https://doi.org/10.1177/1096348012451461.
Hadad, Y., Friedman, L., Hanani, M.Z. 2007. Measuring efficiency of restaurants using the data envelopment analysis methodology. Computer Modelling and New Technologies, 11(4), pp.25-35 [online]. Available at: http://cmnt.lv/upload-files/ns_3911_4_cmnt2007.pdf#page=26 [Accessed: 05 August 2024].
Hanson, T. 2016. Efficiency and productivity in the operational units of the armed forces: A Norwegian example. International Journal of Production Economics, 179, pp.12-23. Available at: https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2016.05.016.
Hayes, D.K. & Huffman, L. 1985. Menu Analysis: A Better Way. Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 25(4), pp.64-70. Available at: https://doi.org/10.1177/001088048502500412.
Horton, B.W. 2001. Labor and Menu Category: Effects on Analysis. Hospitality Review, 19(2), art.number:4 [online]. Available at: https://digitalcommons.fiu.edu/hospitalityreview/vol19/iss2/4 [Accessed: 05 August 2024].
Kasavana, M.L. & Smith, D.I. 1982. Menu Engineering: A Practical Guide to Menu Analysis. Lansing, MI, USA: Hospitality Publications. ISBN: 9780932235015.
Lai, H.B.J., Karim, S., Krauss, S.E. & Ishak, F.A.C. 2019. Can restaurant revenue management work with menu analysis? Journal of Revenue and Pricing Management, 18, pp.204-212. Available at: https://doi.org/10.1057/s41272-019-00194-6.
LeBruto, S.M., Quain, W.J. & Ashley, R.A. 1995. Menu Engineering: A Model Including Labor. Hospitality Review, 13(1), art.number:5 [online]. Available at: https://digitalcommons.fiu.edu/hospitalityreview/vol13/iss1/5/ [Accessed: 05 August 2024].
Milenkov, M.A., Sokolović V.S., Milovanović V.R. & Milić, M.D. 2020. Logistics: Its role, significance and approaches. Vojnotehnički glasnik/Military Technical Courier, 68(1), pp.79-106. Available at: https://doi.org/10.5937/vojtehg68-24805.
Miller, J.E. 1996. Menu Pricing & Strategy, 4th Edition. Wiley. ISBN: 978-0471287476.
Morrison, P. 1996. Menu engineering in upscale restaurants. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 8(4), pp.17-24. Available at: https://doi.org/10.1108/09596119610119949.
Nemeschansky, B., von der Heiden, T. & Kim, P.B. 2020. Customer-driven menu analysis (CDMA): Capturing customer voice in menu management. International Journal of Hospitality Management, 91, art.number:102417. Available at: https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2019.102417.
Okromtchedlishvili, I. 2022. Using Data Envelopment Analysis (DEA) for measuring efficiency in the defense sector. Defense and Security Studies, 3, pp.83-100. Available at: https://doi.org/10.37868/dss.v3.id199.
Pavesic, D.V. 1983. Cost/margin analysis: a third approach to menu pricing and design. International Journal of Hospitality Management, 2(3), pp.127-134. Available at: https://doi.org/10.1016/0278-4319(83)90033-6.
Schinkel, K.R., Budowle, R., Porter, C.M., Dai, B., Gifford, C. & Keith, J.F. 2023. Service, Scholarship, and Sacrifice: A Qualitative Analysis of Food Security Barriers and Strategies among Military-Connected Students. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 123(3), pp.454-465. Available at: https://doi.org/10.1016/J.JAND.2022.07.002.
Schulze, M.B., Martínez-González, M.A., Fung, T.T., Lichtenstein, A.H. & Forouhi, N.G. 2018. Food based dietary patterns and chronic disease prevention. BMJ, 361, k2396. Available at: https://doi.org/10.1136/BMJ.K2396.
Taylor, J., Reynolds, D. & Brown, D.M. 2009. Multi-factor menu analysis using data envelopment analysis. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 21(2), pp.213-225. Available at: https://doi.org/10.1108/09596110910935705.
Tom, M. & Annaraud, K. 2017. A fuzzy multi-criteria decision making model for menu engineering. In: 2017 IEEE International Conference on Fuzzy Systems (FUZZ-IEEE), Naples, Italy, pp.1-6, July 09-12. Available at: https://doi.org/10.1109/FUZZ-IEEE.2017.8015612.
Xie, Q., Zhu, Y., Shang, H. & Li, Y. 2021. Variations on the theme of slacks-based measure of efficiency: Convex hull-based algorithms. Computers & Industrial Engineering, 159, art.number:107474. Available at: https://doi.org/10.1016/j.cie.2021.107474.
Sva prava zadržana (c) 2024 Slaviša N. Arsić, Dragan S. Pamučar, Marjan A. Milenkov, Vlada S. Sokolović, Miljojko M. Janošević
Ovaj rad je pod Creative Commons Autorstvo 4.0 međunarodnom licencom.
Vojnotehnički glasnik omogućava otvoreni pristup i, u skladu sa preporukom CEON-a, primenjuje Creative Commons odredbe o autorskim pravima:
Autori koji objavljuju u Vojnotehničkom glasniku pristaju na sledeće uslove:
- Autori zadržavaju autorska prava i pružaju časopisu pravo prvog objavljivanja rada i licenciraju ga Creative Commons licencom koja omogućava drugima da dele rad uz uslov navođenja autorstva i izvornog objavljivanja u ovom časopisu.
- Autori mogu izraditi zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju rada objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je rad izvorno objavljen u ovom časopisu.
- Autorima je dozvoljeno i podstiču se da postave objavljeni rad onlajn (npr. u institucionalnom repozitorijumu ili na svojim internet stranicama) pre i tokom postupka prijave priloga, s obzirom da takav postupak može voditi produktivnoj razmeni ideja i ranijoj i većoj citiranosti objavljenog rada (up. Efekat otvorenog pristupa).