Određivanje lokacije deponije primenom GIS tehnologije i analitičkog hijerarhijskog procesa

  • Dragoljub J. Sekulović Univerzitet odbrane, Vojna akademija u Beogradu
  • Gordana L. Jakovljević Univerzitet u Banjoj Luci, Arhitektonsko-građevinsko-geodetski fakultet, Banjaluka, Republika Srpska (BiH)
DOI: https://doi.org/10.5937/vojtehg64-9578
Ključne reči: landfill||, ||deponija, site selection||, ||izbor lokacije, AHP||, ||AHP, GIS||, ||GIS,

Sažetak


Deponije su jedan od najčešćih načina odlaganja otpada. Izbor lokacije deponije je komplikovan i dug proces koji uključuje zakonske regulative, ekološke, ekonomske i  socijalne parametre radi smanjenja negativnog uticaja na životnu sredinu. Izbor test-područja pogodne lokacije za deponiju na području opštine Nevesinje (Republika Srpska) izvršen je  primenom analitičkog hijerarhijskog procesa (AHP) i GIS tehnologije.  Analizirano je  8 kriterijuma: geologija, udaljenost od naselja, udaljenost od putne mreže, udaljenost od reka, vegetacija, nagiba terena, nadmorske  visine i ekspozicija.

Primenom AHP definisani su relativni težinski faktori za svaki kriterijum, a njihovom linearnom kombinacijom s rangom svake ćelije određen je indeks pogodnosti. On je reklasifikovan u pet klasa pogodnosti, pri čemu 67,0%  prostora pripada  području zabrane, 11,0%  niske pogodnosti, 6,1% umerene pogodnosti, 5,9% visoke pogodnosti i 10,0% području veoma visoke pogodnosti. Predložene su dve potencijalne lokacije za izgradnju deponije, ali pre donošenja konačne odluke potrebno je izvršiti obilazak lokacije i analizirati dodatne parametre.

 

Reference

Akbari, V., 2008, Landfill Site Selection by Combining GIS and Fuzzy Multi Criteria Decision Analzsis, Case Study: Bandar Abbas, Iran, World Applied Sciences Journala 3, (Supple 1): pp.39-47.

Chang, N., Parvathinathan, G., & Breeden, J.B., 2008., Combining GIS with fuzzy multicriteria decision-making for landfill siting in a fast-growing urban region, J. Environ. Manage, 87(1), pp.139-153. pmid:17363133.

ExpAhp 2.0, [Internet], Available on: <http://www.arcgis.com/home/item.html?id=bb3521d775c94b28b69a10cd184b7c1f>, Downloaded : Octobar,2015.

Gorsevski, P.V., Donevska, K.R., Mitrovski, C.D., & Frizado, J.P., 2012, Integrating multi-criteria evaluation techniques with geographic information systems for landfill site selection: A case study using ordered weighted average. Waste Manag, 32(2), pp.287-296. pmid:22030279.

Inđić, D., Luković, Z., & Mučibabić, S., 2014, Model angažovanja jedinica ABH službe prilikom hemijskog udara. Vojnotehnički glasnik/Military Technical Courier, 62(1), pp.23-41.

Kontos, T.D., Komilis, D.P., & Halvadakis, C.P., 2005, Siting MSW landfills with a spatial multiple criteria analysis methodology. Waste Manag, 25(8), pp.818-832. pmid:15946837.

Kontos, T., Komilis, D., & Halvadakis, C.P., 2003, Siting MWS landfills on Lesvos island with a GIS based methodology, Wast Management, 21, pp.267-277.

Mahini, A.S., & Gholamalifard, M., 2006, Siting MSW landfills with a weighted linear combination methodology in a GIS environment, International Journal of Environmental Science Technology, 160, pp.435-445.

Melo, A.L.O., Calijuri, M.L., Duarte, I.C.D., Azevedo, R.F., & Lorentz, J.F., 2006, Strategic decision analysis for selection of landfill sites, J Surv Eng, 132, pp.83-92.

Nas, B., Cay, T., Iscan, F., & Berktay, A., 2010, Selection of MSW landfill site for Konya, Turkey using GIS and multi-criteria evaluation, Environmental Monitoring Assessment,160, pp.491-500.

Nazari, A., Salarirad, M.M., & Bazzazi, A.A., 2012, Landfill site selection by decision-making tools based on fuzzy multi-attribute decision-making method, Environ Earth Sci, 65, pp.1631-1642.

Official Gazette of the Republic of Srpska, 66/2003, Zakon o šumama Republike Srpske. JP „Službeni glasnik“.

Official Gazette of the Republic of Srpska, 75/2008, Zakon o šumama Republike Srpske, JP „Službeni glasnik“.

Official Gazette of the Republic of Srpska, 30/2010, Zakon o šumama Republike Srpske, JP „Službeni glasnik“.

Official Gazette of the Republic of Srpska, 28/1994, Zakon o upravljanju otpada Republike Srpske, JP „Službeni glasnik“.

Official Gazette of the Republic of Srpska, 50/2006, Zakonom o vodama Republike Srpske. JP „Službeni glasnik“.

Official Gazette of the Republic of Srpska, 92/2009, Zakonom o vodama Republike Srpske. JP „Službeni glasnik“.

Official Journal of the European Union, 2008, Directive 2008/98/EC of the European parliament and of the council of 19 November 2008 on waste and repealing certain Directives, pp.3-30, [Internet], Available on: <http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2008:312:0003:0030:en:PDF>, Downloaded : 15.10.2015.

Saaty, T.L., 2008, Decision making with the analytic hierarchy process. International Journal of Services Sciences, 1(1), pp.83-98. doi:10.1504/IJSSCI.2008.017590.

Saaty, T.L., 2000, Fundamentals of decision making and priority theory with the analytic hierarchy process, Pittsburgh, PA : RWS Publications.

Sener, B., Süzen, M., & Doyuran, V., 2006, Landfill site selection by using geographic information systems, Environmental Geology, 49(3), pp.376-388. doi:10.1007/s00254-005-0075-2.

Sener, S., Sener, E., Nas, B., & Karagüzel, R., 2010, Combining AHP with GIS for landfill site selection: A case study in the Lake Beyşehir catchment area (Konya, Turkey), Waste Manag, 30(11), pp.2037-46. pmid:20594819.

Siddiqui, M.Z., Everett, J.W., Vieux, B.E., 1996, Landfill Siting Using Geographic Information Systems: A Demonstration. Journal of Environmental Engineering, 122, pp.515-523.

Tayyebi, A.H., Dalevae, M.R., Tayyebi, A., & Golobi, M., 2010, Combination multi criteria decision making and dempster shafer theorz for landfill site selection, International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Science, Vol. XXXVIII, Part 8, Kyoto Japan, pp.1073-1078.

Zamorano, M., Molero, E., Hurtado, A., Grindlay, A., & Ramos, A., 2008, Evaluation of municipal landfill site in Southern Spain with GIS-aided methodology, Journal of Hazardous Materials,160, pp.473-481.

Zelenović, T., Bajčetić, R., Srdljević, Z., & Vojinović, Miloradov, M. 2011. GIS and The Analytic Hierarchy Process for Regional Landfill Site Selection in Transitional Countries: A Case Study From Serbia, Environmental Management.

http://www.esri.com/software/arcgis/arcgis-for-desktop.

http://www.opstinanevesinje.rs.ba/.

http://www.eea.europa.eu/data-and-maps/data/corine-land-cover-2006-raster-1.

Objavljeno
2016/06/07
Broj časopisa
Vol. 64 Br. 3 (2016): jul – septembar
Rubrika
Originalni naučni radovi

Vojnotehnički glasnik omogućava otvoreni pristup i, u skladu sa preporukom CEON-a, primenjuje Creative Commons odredbe o autorskim pravima:

Autori koji objavljuju u Vojnotehničkom glasniku pristaju na sledeće uslove:

  1. Autori zadržavaju autorska prava i pružaju časopisu pravo prvog objavljivanja rada i licenciraju ga Creative Commons licencom koja omogućava drugima da dele rad uz uslov navođenja autorstva i izvornog objavljivanja u ovom časopisu.
  2. Autori mogu izraditi zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju rada objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je rad izvorno objavljen u ovom časopisu.
  3. Autorima je dozvoljeno i podstiču se da postave objavljeni rad onlajn (npr. u institucionalnom repozitorijumu ili na svojim internet stranicama) pre i tokom postupka prijave priloga, s obzirom da takav postupak može voditi produktivnoj razmeni ideja i ranijoj i većoj citiranosti objavljenog rada (up. Efekat otvorenog pristupa).