HRONIČNE DEKUBITALNE RANE KOD TRAUMATSKIH I NETRAUMATSKIH PACIJENATA U JEDINICAMA INTENZIVNOG LEČENJA

  • Milutin Mrvaljević Odeljenje plastične hirurgije Urgentnog centra, Univerzitetski Klinički Centar Srbija, Beograd, Republika Srbija
  • Srbislav Pajić Odeljenje neurotraumatologije, Univerzitetski Klinički Centar Srbija, Beograd, Republika Srbija
  • Dražen Radanović Klinika za neurohirurgiju, Univerzitetski Klinički Centar Srbija, Beograd, Republika Srbija
  • Nikola Slijepčević Klinika za endokrinu hirurgiju, Univerzitetski Klinički Centar Srbija, Beograd, Republika Srbija; Medicinski fakultet Univerzitet Beograd, Beograd, Republika Srbija
  • Sofija Jakovljević Urgentni centar, Univerzitetski Klinički Centar Srbija, Beograd, Republika Srbija
  • Dušan Elboursh Urgentni centar, Univerzitetski Klinički Centar Srbija, Beograd, Republika Srbija
  • Đurđina Bogosavljević Odeljenje fizikalne medicine i rehabilitacije, Univerzitetski Klinički Centar Srbija, Beograd, Republika Srbija
  • Bojan Čukić Odeljenje radiologije, Univerzitetski Klinički Centar Srbija, Beograd, Republika Srbija
  • Milica Šumanac Odeljenje za anesteziologiju, Opšta bolnica Užice, Republika Srbija
Ključne reči: dekubit, intenzivna nega, hronične rane, faktori rizika

Sažetak


Uvod/Cilj: Dugoležeći pacijenti u bolnicama, staračkim domovima, a naročito u jedinicama intenzivnog lečenja, izloženi su riziku od nastanka hroničnih rana. Termin „hronična rana“ se odnosi na rane koje ne zarastaju uprkos svim preduzetim merama lečenja u vremenskom trajanju od šest do osam nedelja. Cilj ove retrospektivne kohortne studije je bio da se za petogodišnji period analiziraju podaci o hroničnim dekubitalnim ranama koji su prikupljeni u jedinicama intenzivnog lečenja (JIL) Urgentnog centra Univerzitetskog Kliničkog Centra Srbija sa ciljem utvrđivanja faktora koji utiču na njihov nastanak i zarastanje.

Metode: Retrospektivna kohortna studija je izvedena u periodu od 01.01.2018. do 01.04.2023. godine u Urgentnom centru Univerzitetskog Kliničkog Centra Srbije i to u JIL politraumatskih, neurohirurških i hirurških pacijenata. Studija je obuhvatila 74 pacijenta sa dijagnozom hroničnih dekubitalnih rana. Za sve ispitanike podaci su dobijeni iz istorije bolesti i otpusne liste.

Rezultati: Tokom intrahospitalnog lečenja u JIL dekubitalne rane su evidentirane kod svih 74 pacijenata (56,8% žena i 43,2% muškaraca), a kombinovane hronične rane kod 57 (77,0%). Najveći broj ovih pacijenata je bio starijeg uzrasta (70 i više godina) (31,1%) i sa netraumatskim povredama (62%). Svi pacijenti su bili traheotomisani sa plasiranom gastrostomom. Lokalizacija dekubitalnih rana je najčešće bila na lumbosakralnoj regiji (44,6%), a zatim u trohanteričnoj regiji (23,0%). Među pacijentima najviše je bilo osoba sa hipertenzijom (90,5%), dijabetesom (79,7%) i hroničnom opstruktivnom bolešću pluća (82,4%), a do smrtnog ishoda je došlo kod 28 (37,8%) pacijenata. Neuhranjenost je bila prisutna kod 38 (51,4%), a prekomerna telesna težina i gojaznost kod 11 (14,9%) pacijenata.

Zaključak: Faktore rizika za nastanak dekubitusnih rana treba proceniti u trenutku prvog kontakta lekara sa nepokretnim pacijentom jer je to jedini preduslov za pravovremenu prevenciju. Poseban akcenat treba staviti na starije osobe, pothranjenje i osobe sa komorbiditetima.

Reference

1. Lazarus GS, Cooper DM, Knighton DR, Percoraro RE, Rodeheaver G, Robson MC. Definitions and guidelines for assessment of wounds and evaluation of healing. Wound Repair Regen. 1994;2:165–70. doi:10.1001/ archderm.1994.01690040093015

2. Werdin F, Tennenhaus M, Schaller HE, Rennekampff HO. Evidencebased management strategies for treatment of chronic wounds. Eplasty. 2009;9:e19.

3. Mekkes JR, Loots MAM, Van Der Wal AC, Bos JD. Causes, investigation and treatment of leg ulceration. Br J Dermatol. 2003;148(3):388-401. doi: 10.1046/j.1365- 2133. 2003.05222

4. Cazander G, Pritchard DI, Nigam Y, Jung W, Nibbering PH. Multiple actions of Lucilia sericata larvae in hard‐to‐heal wounds. Bioessays. 2013;35(12):1083-92. doi:10.1002/ bies.201300071

5. The Wound Healing Society. Chronic wound care guidelines, 2006. Available at: http://woundheal. org/documents/final_pocket_guide_treatment.aspx (Accessed 20 Nov 2015)

6. Sen CK, Gordillo GM, Roy S, Kirsner R, Lambert L, Hunt TK, et al. Human skin wounds: a major and snowballing threat to public health and the economy. Wound Repair Regen. 2009;17(6):763-71. doi:10.1111/j.1524- 475X.2009.00543.x

7. Gottrup F. A specialized wound-healing center concept: importance of a multidisciplinary department structure and surgical treatment facilities in the treatment of chronic wounds. Am J Surg. 2004;187(5):S38–43. doi: 10.1016/S0002-9610(03)00303-9.

8. Wicke C, Bachinger A, Coerper S, Beckert S, Witte MB, Königsrainer A. Aging influences wound healing in patients with chronic lower extremity wounds treated in a specialized Wound Care Center. Wound Repair Regen. 2009;17(1):25-33. doi:10.1111/j.1524- 475X.2008.00438.x

9. Kloth L. The roles of physical therapists in wound management, part II: patient and wound evaluation. J Am Col Certif Wound Spec. 2009;1(2):49-50. doi: 10.1016/j. jcws.2009.03.003

10. Cox J. Pressure injury risk factors in adult critical care patients: a review of the literature. Ostomy Wound Manag. 2017;63:30–43.

11. Coyer F, Miles S, Gosley S et al. Pressure injury prevalence in intensive care versus non-intensive care patients: a state-wide comparison. Aust Crit Care. 2017;30:244–50. doi: 10.1016/j.aucc.2016.12.003.

12. Soodmand M, Moghadamnia MT, Aghaei I, Ghasemzadeh G, Lili EK, Rad EH. Effects of hemodynamic factors and oxygenation on the incidence of pressure ulcers in the ICU. Adv Skin Wound Care. 2019;32:359–64. doi: 10.1097/01.ASW.0000553599.20444.f4.

13. Barakat-Johnson M, Lai M, Wand T, Li MB, White K, Coyer F. The incidence and prevalence of medical device-related pressure ulcers in intensive care: a systematic review. J Wound Care. 2019;28:512–21. doi: 10.12968/jowc.2019.28.8.512.

14. Kahn JM, Le T, Angus DC, Cox CE, Hough CL, White DB, Yende S, et al. The epidemiology of chronic critical illness in the United States. Crit Care Med. 2015;43(2):282–7. doi: 10.1097/CCM.0000000000000710.

15. Flaatten H, de Lange DW, Artigas A, Bin D, Moreno R, Christensen S, et al. The status of intensive care medicine research and a future agenda for very old patients in the ICU. Intensive Care Med. 2017;43:1319–28. doi: 10.1007/ s00134-017-4718-z.

16. Laporte L, Hermetet C, Jouan Y, Gaborit C, Rouve E, Shea KM, et al. Ten-year trends in intensive care admissions for respiratory infections in the elderly. Ann Intensive Care. 2018;8(1):84. doi: 10.1186/s13613-018-0430-6.

17. Leaper DJ, Schultz G, Carville K, et al. Extending the TIME concept: what have we learned in the past 10 years? Int Wound J. 2012;9(suppl 2):1-19. doi: 10.1111/j.1742- 481X.2012.01097.x.

18. Krause T, Anders J, Heinemann A, Cordes O, Wilke L, Kranz S, Kühlet M. Ursachenzusammenhänge der Dekubitusentstehung. Ergebnisse einer Fall-KontrollStudie mit 200 Patienten und Befragung aller an der Pflege Beteiligten. Kohlhammer: Stuttgart; 2004.

19. Shaw JE, Sicree RA, Zimmet PZ. Global estimates of the prevalence of diabetes for 2010 and 2030. Diabetes Res Clin Pract. 2010;87:4–14. doi: 10.1016/j. diabres.2009.10.007

20. Singh N, Armstrong DG, Lipsky BA. Preventing foot ulcers in patients with diabetes. JAMA. 2005;293:217–28. doi: 10.1001/jama.293.2.217.

21. WHO Guideline Development Committee. Definition and Diagnosis of Diabetes Mellitus and Intermediate Hyperglycaemia. Report of a WHO/IDF Consultation: Geneve; 2006.

22. Jebakumar AJ, Udayakumar PD, Crowson CS, Gabriel SE, Matteson EL. Occurrence and effect of lower extremity ulcer in rheumatoid arthritis -- a population-based Study. J Rheumatol. 2014;41(3):437-43. doi: 10.3899/ jrheum.130392.

23. Tillmann M. Zur Situation der Senioren in Hamburg und Umland - Ergebnisse einer rechtsmedizinischen Studie anlässlich der Krematoriumsleichenschau 2008 am Beispiel von Decubitalulcera. Medizinische Dissertation. Institut für Rechtsmedizin der Universität Hamburg: Hamburg; 2010.

24. Workum JD, van Olffen A, Vaes PJ, van Gestel A, Vos P, Ramnarain D. The association between obesity and pressure ulcer development in critically ill patients: A prospective cohort study. Obes Res Clin Pract. 2022;16(1):56-62. doi:10.1016/j.orcp.2022.01.003

25. Fentahun N, Anteneh Y, Menber Y. Malnutrition in the Outcome of Wound Healing at Public Hospitals in Bahir Dar City, Northwest Ethiopia: A Prospective Cohort Study. J Nutr Metab. 2021;2021:8824951. doi: 10.1155/2021/8824951

Objavljeno
2023/07/04
Rubrika
Originalni rad