Termografsko ispitivanje energetske efikasnosti zgrade vojnog muzeja

Sažetak

Infracrvena termografija, kao dijagnostička tehnika, služi za ispitivanje energetske efikasnosti zgrada i unutrašnjih mikroklimatskih uslova. Korišćena je za otkrivanje nepravilnosti toplotnih karakteristika zgrade Vojnog muzeja u Beogradu, s ciljem da se pronađu nepravilnosti ili nedostaci, kao što su vlažni materijali, šupljine, oštećenja ili nedostatak toplotne izolacije,. Ova ispitivanja su veoma važna za preventivno održavanje zgrade, kao i za sprečavanje nepovoljnih uticaja iz okruženja na objekte istorijskog i kulturnog nasleđa, koji izazivaju oštećenja na strukturi i materijalu i dovode do nagomilavanja štetnih zagađivača na objektima koji su smešteni u muzejskim depoima ili izloženi u galerijama. Na primer, vlaga i promenljivi temperaturni uslovi glavni su uzroci pojave i razvoja korozije u zgradama od istorijskog značaja i muzejskim eksponatima. Ovaj rad prikazuje rezultate termografskih ispitivanja zgrade Vojnog muzeja, gde se nalaze veoma značajni metalni eksponati. Rezultati pokazuju da postoji veoma loša toplotna izolacija, vlaga u zidovima i slaba energetska efikasnost.

Infracrvena termografija je tehnika ispitivanja bez razaranja, koja je postala veoma značajna za ispitivanje karakteristika elemenata građevinskih objekata, defekata i vlage u strukturi. Ovom tehnikom proverava se kvalitet zaptivanja i termičke izolacije i određuje energetska efikasnost.

Infracrvena termografija je veoma značajna za beskontaktno ispitivanje u mnogim oblastima nauke, u industriji, biologiji i medicini, u vojnim aplikacijama, u zaštiti kulturne baštine itd. Termogarfija je idealna kao tehnika za monitoring različitih procesa i postrojenja, kao i za ispitivanje energetske efikasnosti zgrada. Napredak tehnologije izrade termogarfskih kamera doprineo je, u velikoj meri, efikasnijoj primeni ove tehnike. Danas su IC kamere portabl instumenti sa visokom rezolucijom, koji mogu veoma brzo i precizno da snime i reprodukuju temperaturnu sliku ispitivanog objekta.

Problemi vezani za degradaciju i oštećenja materijla u građevinarstvu povezani su sa prisustvom vlage u zidovima. Ovaj problem je od posebnog zanačaja za objekte koji predstavljaju kulturnu baštinu ili se koriste za čuvanje i prikazivanje predmeta kulturne baštine.

U ovom radu prikazani su rezultati termografskih ispitivanja Vojnog muzeja na Kalemegdanu u Beogradu. Ovaj muzej je od posebnog značaja za očuvanje istorijske i kulturne baštine, jer u svojoj zbirci sadrži više hiljada primeraka naoružanja od neolita do najsavremenijih modela, zbirku zastava, fotogarfija i dokumenata.

Blizina Dunava i visok nivo podzemnih voda predstavljaju konstantnu opasnost da se vlaga u zgradi muzeja poveća i ošteti muzejske eksponate plavljenjem ili pojavom korozije. Zbog toga je neophodan kontinuirani monitoring zgrade muzeja. Analiza rezultata termografskih ispitivanja zgrade Vojnog muzeja koji su, pre svega, fokusirani na ispitivanje prisustva vlage u depoima i galerijama, pokazala je da postoji realna opasnost od oštećenja zgrade i eksponata. Vlaga je otkrivena u prostorijama biblioteke, depou naoružanja, depou sa zbirkom starih metalnih eksponata, sa zbirkom darova, u depou sa zbirkom neolitskog naoružanja, kao i u radionici za konzervaciju metalnih eksponata. Kapilarna vlaga je prisutna u kazamatima, a u depoima i kancelarijama u potkrovlju postoji curenje kroz oštećenja na krovu i spoju zidova. Na više mesta snimljeni su termički mostovi (betonske grede), koji su potencijalna mesta za kondenzaciju vlage iz vazduha i za gubitak toplote u promenljivim zimskim uslovima. Slaba termička izolacija  snimljena je u nekoliko kancelarija, depou sa zbirkom neolitskog naoružanja, depou sa zbirkom fotografija i još u nekoliko prostorija.

Termografska snimanja izvršena su dva puta, u različitim atmosferskim uslovima i dobijeni rezultati ukazuju na slabu energetsku efikasnost zgrade Vojnog muzeja i opasnost od oštećenja muzejskih eksponata zbog prisustva vlage u depoima i galerijama.