POLITIČKA PARTICIPACIJA I POVJERENJE MLADIH SRBIJE I REPUBLIKE SRPSKE U POLITIČKE INSTITUCIJE

  • Đorđe Vuković Fakultet političkih nauka Univerzitet u Banjoj Luci
  • Aleksandar Vranješ Univerzitet u Banjoj Luci, Fakultet političkih nauka
  • Srđan Radanović Fakultet političkih nauka Univerzitet u Banjoj Luci
DOI: https://doi.org/10.5937/politeia0-62871
Ključne reči: Politička participacija, društvene mreže, mladi, generacija Z, povjerenje, institucije, Srbija, Republika Srpska

Sažetak


Rad istražuje nivo političkog povjerenja i obrasce političke participacije mladih u Srbiji i Republici Srpskoj, posebno među pripadnicima generacije Z. Na osnovu kombinovanog kvalitativnog i kvantitativnog istraživanja, sprovedenog na uzorku od 555 ispitanika, analiziraju se dimenzije političke kulture kao što su medijska pismenost, politička involviranost, cinizam, anomija, povjerenje u institucije, autoritarnost i odnos prema državnim simbolima. Rezultati pokazuju izrazito nizak stepen povjerenja mladih u ključne političke institucije – vladu, parlament, predsjednika, pravosuđe i političke partije – uz istovremeno visoku izbornu participaciju. Većina mladih smatra da političke partije ne zastupaju interese građana, da mediji nisu pouzdan izvor informacija i da pojedinci nemaju realnu mogućnost uticaja na odlučivanje. Iako generacija Z izražava snažnu vezanost za državne simbole i pokazuje toleranciju prema različitosti, evidentan je porast političkog cinizma, osjećaj marginalizacije i uvjerenje da klasične institucije demokratije ne ispunjavaju očekivanja mladih. Nalazi ukazuju na strukturalnu krizu političke legitimnosti i potrebu za redefinisanjem mehanizama uključivanja mladih u politički život. Analiza naglašava da je jačanje povjerenja generacije Z u institucije ključni preduslov demokratske konsolidacije.

Reference

Almond, G. A., & Verba, S. (1963). The civic culture: Political attitudes and democracy in five nations. Princeton, NJ: Princeton University Press.

Almond, G., Verba, S. (2000). Civilna kultura. Zagreb: NIZ Politička kultura.

Altiser, L. (2009). Ideologija i državni ideološki aparati. Beograd: Karpos.

Birch, A. (1993). The concepts and theories of modern democracy. London: Routledge.

Fuzaro, D. (2020). Misliti drugačije. Filozofija neslaganja. Beograd; Clio.

Hrynowski, Z., & Marken, S. (2023, September 14). Gen Z voices lackluster trust in major U.S. institutions. Gallup. https://news.gallup.com/opinion/gallup/510395/gen-voices-lackluster-trust-major-institutions.aspx

Kastels, M. (2022). Sunovrat. Kriza liberalne demokratije. Beograd: Clio.

Krastev, I. (2013). S verom u nepoverenje. Beograd: Clio.

Krastev, I. (2017). Ometena demokratija. Globalna politika protesta. Beograd: Službeni glasnik.

Lojd, Dž. (2008). Šta mediji rade našoj politici. Beograd: Samizdat B92.

Marjanović, M. (2015). „Sociološki pojam generacije” u Zbornik radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu, Novi Sad, str. 55‒66.

Mojsi, D. (2012). Geopolitika emocija. Beograd: Clio.

Pye, L. W. (1968). „Political Culture”, in International Enciclopedia of the Social Sciences, D. L. (ed), vol. 12, pp. 218‒224, Macmillan and Free Press, USA.

Ransijer, Ž. (2013). Mržnja prema demokratiji. Loznica: Karpos

Teodosijević, B., Pavlović Z. (2017). „Nepoverenje u demokratske institucije i podrška nedemokratskim sistemima vladavine: populistički mehanizam”, u Populizam, Institut društvenih nauka. Centar za politikološka istraživanja i javno mnjenje, Beograd, str. 67‒85.

Vasović, M. (2007). U predvorju politike. Beograd: Službeni glasnik.

Verba, S. (1965). „Comparative Political Culture”, in: Verba, S., & Pye, L. W. (Eds.). Political culture and political development (Studies in Political Development, Vol. V). Princeton, NJ: Princeton University Press.

Vojvodić, K. (2019). „Generation Z in brick-and-mortar stores: a review and research propositions” u. Poslovna izvrsnost, Zagreb, Vol. 13, br. 1, str. 105‒120.

Vranić, B. (2024). Političke ideologije – od istine do tiranije. Beograd: Clio.

Vranić, B. (2025). Od otuđenosti do omladinskog partizanstva. Politeia, 15(29), 11‒28. https://doi.org/10.5937/politeia0-59169

Vujčić, V. (1997). „Pojam politička kultura”, u Politička misao, Zagreb, Vol XXXIV, br. 4. str. 109‒128

Vujčić, V. (1998). „Tipologija političke kulture” u Politička misao, Vol. XXXV, br. 4, str. 98‒131.

Vuković, Đ. (2020). Kontekst političke kulture, drugo, dopunjeno izdanje. Banja Luka: Fakultet političkih nauka.

Vuković, Đ., Vranješ. A. (2025). Virtuelna lomača ‒ Kako društvene mreže razaraju javnu debatu? Beograd: HERAedu, Institut za političke studije

Objavljeno
2025/12/10
Broj časopisa
Br. 30 (15)
Rubrika
Pregledni naučni članak

Sva prava zadržana (c) 2025 Autori

Creative Commons License

Ovaj rad je pod Creative Commons Autorstvo 4.0 međunarodnom licencom.

Autori koji objavljuju u ovom časopisu pristaju na sljedeće uslove:

    1. Autori zadržavaju autorska prava i pružaju časopisu pravo prvog objavljivanja rada i licenciraju ga "Creative Commons Attribution licencom" koja omogućava drugima da dijele rad, uz uslov navođenja autorstva i izvornog objavljivanja u ovom časopisu.

 

    1. Autori mogu izraditi zasebne, ugovorne aranžmane za neekskluzivnu distribuciju članka objavljenog u časopisu (npr. postavljanje u institucionalni repozitorijum ili objavljivanje u knjizi), uz navođenje da je članak izvorno objavljen u ovom časopisu.

 

  1. Autorima je dozvoljeno i podstiču se da postave objavljeni članak onlajn (npr. u institucionalni repozitorijum ili na svoju internet stranicu) prije ili tokom postupka prijave rukopisa, s obzirom da takav postupak može voditi produktivnoj razmjeni ideja i ranijoj i većoj citiranosti objavljenog članka (Vidi Efekti otvorenog pristupa).